Eitt á ég samt

[x_text]
Árni Bergmann
Eitt á ég samt: Endurminningar
Mál og menning, 2015
Árni Bergmann var á sínum tíma lifandi goðsögn í hugum margra okkar sem vorum að komast til vits á 8. áratug nýliðinnar aldar. Hann var leiðandi þjóðfélagsrýnir og menningargagnrýnandi á vinstrivængnum án þess að vera atvinnumaður í stjórnmálum með öllum þeim annmörkum sem því hlutskipti fylgdu í köldu stríði ekki síður en nú á dögum. Hann var opinn, víðsýnn, glaður og reifur, málefnalegur, heiðarlegur en eigi að síður gagnrýninn í besta skilningi orðsins. Þetta hreif. Það sem meira er. Þessu striki hefur Árni haldið æ síðan auk þess að varðveita ferskleikann. Það er því fengur af að hann hefur nú sent frá sér viðamikla endurminningabók.

Undir titlinum „endurminningar“ getur ýmislegt leynst. Bók með þeirri innihaldslýsingu getur t.d. verið ævisaga. Það er þessi nýja bók Árna ekki í neinum þröngum skilningi. Hún hefst að vísu með æskuminningum úr Keflavík á 4. áratugnum og endar á líðandi stundu átta áratugum síðar. Á leiðinni kynnumst við blaðamanninum, ritstjóranum, rithöfundinum, þýðandanum, háskólakennaranum en umfram allt manninum Árna Bergmann æ betur. Bókin er þó ekki línuleg frásaga af einum einstaklingi heldur skiptist hún í þrjátíu afmarkaða og þematíska kafla án þess að tímalínan slitni nokkurs staðar. Flestir kaflanna ná langt út fyrir ævi einstaklingsins og segja frá afskiptum og aðkomu höfundar af málefnum líðandi stundar og samskiptum hans við samferðamenn sem margir voru þjóðþekktir og umdeildir af vettvangi stjórnmála eða menningar. Fyrir vikið fær lesandinn glögga tvívíða mynd sem spannar bæði lengd og breidd. Bók Árna er því óravegu frá þeim afhjúpunar- og játningabókmenntum sem til skamms tíma var haldið mjög að lesendum. Þrátt fyrir það skortir bókina ekki persónulega nálægð. Í inngangskafla gerir höfundur svo grein fyrir markmiðum sínum með bókinni og í raun siðfræði ævisöguritunar.

endurminningar Árna Bergmann verða í raun menningarsaga Íslands á síðari hluta 20. aldar og hugmyndasaga íslenskrar vinstrihreyfingar eins og þessi mál blöstu við frá sjónarhóli Þjóðvilja-manns
Árni Bergmann hefur átt viðburðaríka og um margt sérstæða ævi líkt og svo mörg af kynslóð hans. Hann hefði því vel getað ritað ævisögu sína í þröngum skilningi þótt hann kjósi hér að rita endurminningar sem um margt eru útleitnari en venja er til í ævisögum. Hann er af alþýðuættum úr íslensku sjávarplássi en upplifði „íslensku byltinguna“ sem hann sjálfur kallar svo. Hún fólst í að slíku fólki var opnað hlið að menntaveginum sem fram að landsprófi (1946) hafði einkum staðið opið börnum embættis- og efnamanna. Árni notaði þennan nýfengna möguleika ekki til að hasla sér völl á einhverju sviði þess bókvits sem verður í askana látið. Þvert á móti lagði hann upp í mikla óvissuför með því að gerast annar af tveimur fyrstu íslensku stúdentunum sem hófu nám austan járntjalds er hann hélt til Moskvu í lok Stalínstímans til að leggja stund á rússnesku og rússneskar bókmenntir. Þar komst hann í djúp tengsl við land og þjóð er hann giftist inn í gyðingafjölskyldu. Auðvitað hefur þetta verið einstök reynsla á 6. áratugnum, löngu fyrir daga fjölmenningar hér. Um þessa sögu má fræðast betur í bók þeirra hjóna Lenu og Árna, Blátt og rautt (1986). Í endurminningunum sem hér eru til umræðu bregður fjölskyldunni fyrir, ekki síst ömmu Sonju, en þetta er þó engin fjölskyldusaga heldur miklu frekar þroska og starfssaga. Þau efnistök sem hér var reynt að lýsa gera það að verkum að endurminningar Árna Bergmann verða í raun menningarsaga Íslands á síðari hluta 20. aldar og hugmyndasaga íslenskrar vinstrihreyfingar eins og þessi mál blöstu við frá sjónarhóli Þjóðvilja-manns.

Með störfum sínum komst Árni í kynni við alla helstu bókmennta- og menningarmenn (karla og konur) þjóðarinnar en jafnframt fjölmarga erlenda kollega þeirra, ekki síst austurevrópska. Hann getur því brugðið upp persónulegum augnabliksmyndum af lykilpersónum eins og t.d. Þórbergi og Laxness. Jafnframt fær hann varpað ljósi á bókmenntasögulegar ráðgátur sem margir hafa velt fyrir sér eins og t.d. skjótan endi á lofsamlegum höfundarferli Elíasar Marar sem átt hefur nokkra endurkomu á síðari árum. Þá er pólitíski hlutinn ekki síður áhugaverður. Eftir lestur bókarinnar sækja áleitna hugsanir um fortíð og framtíðarhlutverk sósíalismans, þ.e. róttækrar jafnaðarstefnu, mjög á þennan lesanda hér. Það er eitt af undrum veraldar að slík hugsjón lifði af þá herleiðingu sem hún leið þegar Stalín og aðrir af hans skóla gerðu tilkall til einkaleyfis á stefnunni sem og velmegunarbylgjuna sem tryggði öreigum Vesturlanda stórbætt kjör án sósíalískrar byltingar. En hvert er þá hlutverk sósíalismans nú? — Enn vantar auðvitað mikið á að jöfnuður og réttlæti hafi komist á í okkar heimshluta eða hér á landi. Það á alveg sérstaklega við á þeirri nöpru öld markaðsvæðingar og frjálshyggju sem við nú lifum með vaxandi mun á lágmarks- og hámarkslaunum. Meðan svo er hlýtur róttækur sósíalismi að eiga erindi. Þá ber honum og að keppa að réttlátari skiptingu jarðargæða í alþjóðlegu samhengi í samvinnu við öll þau öfl sem byggja vilja betri heim. Þessi þráður í endurminningum Árna horfir því ekki aðeins um öxl heldur vekur til umhugsunar um framtíðina.

Árni Bergmann er skemmtilega meðvitaður einstaklingur og í endurminningum sínum gerir hann athyglisverða grein fyrir þeim hugmyndagrunni sem hann stendur á
Önnur vangavelta sem lesturinn vekur er spurningin um hvernig sé komið menningar- og samfélagsumræðunni miðað við það sem gerðist á vakt Árna á Þjóðviljanum meðan hæst stóð. Tími flokksmálgagnanna hefur löngum verið talinn geldur og botnfrosinn í köldu stríði. Það virðist þó liggja í augum uppi að bókmennta- og menningarrýni hafi hnignað og hún lokast af í afmörkuðum kimum í stað þess að blómstra á almennum vettvangi. Eigendastýrðir fjölmiðlar sem mótast af lögmálum markaðar geta ekki gegnt neinu hlutverki sem talandi er um á því sviði.

Árni Bergmann er skemmtilega meðvitaður einstaklingur og í endurminningum sínum gerir hann athyglisverða grein fyrir þeim hugmyndagrunni sem hann stendur á. Að sumu leyti má rekja þann þráð allt aftur til bókmenntalegrar „endurfæðingar“ hans á unglingsárum þrátt fyrir að aðrir séu síðar til komnir. Nærri bókarlokum gerir hann grein fyrir fjórum þráðum sem spunnist hafa saman í hugarheimi hans. Rekur hann einn til kristindóms, annan til jafnaðarstefnu, þann þriðja til íslenskrar þjóðernishyggju og þann fjórða til „bókmenntatrúar“ sem felur í sér að lesa megi sér til gagns. Samspilinu lýsir hann svo:

Af kristnum viðhorfum og sósíalískum má þjóðernishyggjan læra að forðast þjóðrembu, sýna öðrum ekki fyrirlitningu eða ofríki Af siðaðri þjóðernishyggju má sósíalisminn læra að allsherjarformúlur fyrir lausn á vanda alls mannkyns eru ekki til, […]. Kristin viðhorf og þjóðernisleg geta komið saman í kröfunni um það að hver og einn sýni trúnað við það sem honum var gefið, við það sem gerir hann að óendurtakanlegum hluta af fjölbreytileika heimsins. Sósíalíski þátturinn minnir þann kristna á að gleyma ekki róttækum kröfum Krists um réttlæti í sambýli manna, á það að trúarleg viðhorf þurfa ekki að leysast upp í fyrirhafnarlítilli og dáðlausri velvild. Trúarlegi þátturinn minnir þann pólitíska rækilega á það að átök milli sérgæsku og samstöðu, réttlætis og ranglætis eiga sér ekki öll stað milli stétta, hreyfinga og einstaklinga, heldur er víglínan dregin þvert um hjörtu okkar sjálfra. […] Og listin að lesa, bókmenntirnar, eru yfir og allt um kring. Þær tosa okkur út úr okkur sjálfum, þær kenna okkur að ganga í annarra spor, þær trufla ríkjandi mat á því hverjir eru mikils og hverjir lítils metnir í samfélögum. Þær grafa undan drambi þess sem telur sig vita nú þegar hið rétta um guð og menn. (bls. 377)

Hversu óralangt eru þessar vangaveltur ekki frá þeim vaðli um trú og vantrú, menn og málefni sem veður uppi í orðræðu líðandi stundar í bakþönkum, kjöllurum og bloggi? Tilvitnunin sýnir líka að endurminningar Árna Bergmann einkennast ekki aðeins af lengd og breidd eins og að framan segir heldur líka hæð og dýpt. Mættu sem flestir lesa þær „sér til gagns“.

Eins og segir í upphafi ná endurminngar þær sem hér er boðið upp á allt til líðandi stundar. Undir lokin fjalla þær því ekki aðeins um listina að lesa heldur líka listina að lifa. Árni lýsir hvernig ellin sækir á og þrengir að en líka hvernig bregðast má við henni af reisn og áræði. Það vekur von.[/x_text]

Um höfundinn
Hjalti Hugason

Hjalti Hugason

Hjalti Hugason er prófessor í kirkjusögu við Guðfræði- og trúarbragðafræðideild Háskóla Íslands. Hann hefur stundað rannsóknir á ýmsum sviðum íslenskrar kirkjusögu og kirkjuréttar en auk þess ritað um trú, samfélag og menningu á ýmsum vettvangi. Sjá nánar

[x_text][fblike][/x_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3