Saga alþýðukonu og ögrandi kvenskörungs

Hólmfríður Garðarsdóttir, prófessor við Mála- og menningardeild Háskóla Íslands, fjallar um bókina Woman, Captain, Rebel: The Extraordinary True Story of a Daring Icelandic Sea Captain eftir dr. Margareti Willson,

Út er komin bókin Woman, Captain, Rebel: The Extraordinary True Story of a Daring Icelandic Sea Captain (2023) eftir dr. Margareti Willson, mannfræðing, og sérfræðing við Seattle-háskóla í Bandaríkjunum. Bókin kom út hjá kanadíska bókaforlaginu Sourcebooks, en forlagið leggur áherslu á útgáfu bóka um konur og eftir konur. [1] Í bókinni rekur höfundur sögu Þuríðar Einarsdóttur formanns (1777-1863) frá uppvaxtarárum til dauðadags. Aðaláhersla verksins er á hlutverk Þuríðar sem sjókonu og síðar formanns á bátum sem gerðir voru út frá Eyrabakka og Stokkseyri á fyrri hluta 19. aldar.

Í eins konar inngangskafla segir dr. Willson frá því hvernir saga Þuríðar rak á fjörur hennar, hvernig vinnu við bókina var háttað og hverjir komu að henni. Þar leggur hún áherslu á að það sé þeirri hefð íslendinga að henda ekki skriflegum gögnum að þakka að til er fjöldi heimilda sem tengjast Þuríði. Áhugavert segir hún hafa verið að finna og greina –með aðstoð túlka og þýðenda– umræddar heimildir og búa til samhangandi frásögn. Þeirra á meðal hafi verið kirkjubækur, skráningar á skipakosti, verslunarbækur, réttargögn og afrit af bréfaskrifum ýmiskonar frá þessum tíma.

Því næst hefst frásögn sem sett er fram með stílbrögðum vitnisburða- bókmennta, skáldsagnahefða og fræðilegrar greiningar. Hún er í senn grípandi og ítarleg, og athygli vekur hvernig dr. Willson leggur áherslu á að kortleggja sögusviðið og það samfélag sem umvefur Þuríði í barnæsku og á uppvaxtarárum. Harðindi, kynbundin verkaskipting á sveitaheimilum, valdboðsfyrirkomulag feðraveldisins, yfirlæti kaupmanna og klerka, afleiðingar náttúruhamfara, misskipting og vosbúð eru leiðarstef sem auðvelda lesendum –ekki hvað síst erlendum lesendum– að skilja hvers vegna ung stúlka, vart af barnsaldri, heldur til sjós með föður sínum og verður sá skörungur sem hún varð.

Hver kafli ber yfirskrift og ártal. Sá fyrsti vísar til 1783-1784 og sá síðasti til 1863. Ítarlegur heimildalisti fylgir, auk atviksorðaskrár. Framan af hverfist frásögnin um samskipti Þuríðar við samferðafólk sitt, fjölskyldu, ástmenn, vini og kunningja, en einnig við aðra sjómenn, bátaeigendur og fulltrúa valdsins. Samkvæmt söguskoðun dr. Willson farnast Þuríði vel í mannlegum samskiptum enda býr hún að ríku hyggjuviti, er lausnarmiðuð og úrræðagóð. Sorg yfir barnsmissi markar djúp spor og það gera sambúðarslit einnig, en það er fyrst þegar hún tekur boði um betra pláss og segir sig frá því að stýra skipum fyrir Jón ríka Jónsson að snuðra hleypur á snærið. Dr. Willson leggur ekki beint mat á ástæður óvildar Jóns í garð Þuríðar en veltir upp þeim möguleikum að öfund og afbrygðisemi, hafi ráðið þar miklu um eða jafnvel að honum hafi staðið ógn af eljusemi hennar, atgervi og áræði. Það er hann sem ákveður að lána henni ekki kýrverð þegar aðstæður eru knappar og í kjölfarið afþakkar hún boð hans um að gegna áfram starfi sjókonu á næstu vertíð með orðunum: „Because you did not lend me the price of the cow, it has now come to this that I must leave you“ (99). Hún útskýrir fyrir Jóni að presturinn hafi lánað henni fyrir kúnni og að hún muni nú taka við nýjum áttæringi séra Jakobs sem formaður, en bátur Jóns var sexæringur. Einn af öðrum tilkynna svo ræðarar Jóns að þeir muni fylgja henni þar til Jón hrópar til Þuríðar og yfir hópinn:

This is the worst trick you could have played on me!“ […] Thurídur looked at his inflamed face and laughed. He´d done it to himself. As she walked away, other crew members caught up to her, offering again to join her crew (99).

Dr. Willson gerir því næst grein fyrir því hverning Þuríður, allar götur frá umræddum viðburði, nær að sanna sig síendurtekið sem hugaður og úrræðagóður stjórnandi og formaður. Hún er athugul um fólk, les náttúruöflin af innsæi og þekkingu, auk þess að gjörþekkja fiskimiðin suður af Íslandi. Hún gerir að auki þó nokkuð úr samskiptum Þuríðar og annarra sjókvenna, ekki síst því hvernig hún að sönnu verður þess valdandi að yngri konur velja að gerast sjókonur – hlutverk sem Dr. Willson hefur þegar gert skil í bók sinni Survival on the Edge: Seawomen of Iceland (2016).[2]

Án þess að ljóstra nokkru upp um söguþráðinn sem dr. Willson velur að spinna verður að geta hlutverks Þuríðar í lausn gátunnar á svokölluðu Kambsmáli, en um var að ræða innbrot í bæinn Kamb, þann 8. febrúar 1827, þegar heimilisfólkið var tjóðrar niður og kistli fullum verðmæta var stolið. Hreppstjóranum tókst ekki með nokkru móti að leysa gátun, en það voru að lokum gjörhygli Þuríðar og þekking á handverki samferðarfólks sem réðu því að hún gat leitt yfirvaldið að lausn gátunnar um það hverjir höfðu verið að verki.[3] Eftirmálarnir urðu margvíslegar. Sveitungar voru sendir til fangavistar í Kaupmannahöfn og Þuríður eignast bæði aðdáendur og óvildarmenn í héraði.

Dr. Willson byggir frásögn sína á ítarlegri heimildarvinnu en leyfir sér á sama tíma að túlka gögnin og fylla í eyður. Þannig verður dvöl Þuríðar í Hafnarfirði eftir að hún lætur af störfum sem formaður sérlega áhugaverð því þar horfir þorpskonan með glöggu gestsauga á iðandi mannlíf, blómstrandi verslun, gestakomur frá útlöndum og það hvernig viðhorf og gildismat eru í uppstokkun. Í þeim hluta bókarinnar er einnig sagt frá baráttu hennar fyrir réttindum fósturdóttur sinnar, sem og ókvæntra barnlausra kvenna sem eiga þann einan kost að verða settar á sveitina þegar þær verða óvinnufærar sökum aldurs. Það verður einmitt hlutskipti Þuríðar jafnvel þótt hún hafi –með aðstoð velgjörðarfólks– gert ítrekaðar tilraunir til að útvega sér lífeyri frá konungi, eins og karlar í hennar aðstæðum gátu gert tilkall til. Svör bárust aldrei frá Kaupmannahöfn og dr. Willson gerir því skóna að kyn hennar hafi ráðið þar úrslitum auk þess sem gefið er í skyn að fyrrnefndur Jón ríki hafi lagt stein í götu hennar.  

Af ofansögðu má ljóst vera að áhugi dr. Willson og rannsóknir hennar á sögu íslenskra sjókvenna beini nýstárlegu kastljósi að þekktum atburðum og lífi fólks hér á landi. Sjónarhorn hennar er athyglivert og frásagnarmátinn annars konar. Skrif hennar eru fengur þeim sem áhuga hafa á sögu kvenna, mikilvægu framlagi þeirra og hlutverki í atvinnusögu landsins eða eru forvitnir um fjölskyldu-, vina- og samfélagstengsl kvenna fyrr á tímum. Til viðbótar við það sem áður var vitað teflir hún fram nýju peði í púsluspil sagnaritunar á Íslandi. Dirfska, viska og úthald Þuríðar formanns er vissulega í forgrunni frásagnarinnar en að auki spinnur dr. Willson vef þar sem framlag kvenna til þess að viðhalda byggð í landinu á erfiðum tímum myndar áberandi leiðarstef.

Hólmfríður Garðarsdóttir, prófessor við Mála- og menningardeild Háskóla Íslands.


[1] Bók Elizu Reid Secrets of the Sprakkar kom til dæmis út hjá umræddu forlagi á síðasta ári.

[2] Sjá umræðu um þá bók á Hugrás frá 2019: https://hugras.is/2017/02/islenskar-sjokonur-um-aldir/ og https://www.facebook.com/hugrasvefrit/posts/1462281003805411/

[3] Sjá umfjöllun í köflum 15 og 16 (bls. 144-162).

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3