Spámennirnir í Botnleysufirði

[cs_text text_align=”none”]
Skáldsaga Kims Leine, Profeterne i Evighedsfjorden, er komin út á íslensku í þýðingu Jóns Halls Stefánssonar undir heitinu Spámennirnir í Botnleysufirði. Útgefandi er bókaútgáfan Sæmundur. Höfundurinn fékk Bókmenntaverðlaun Norðurlandaráðs fyrir bókina árið 2013 og hefur fengið mikið lof fyrir verk sitt. Samhliða hafa orðið deilur um bókina í Danmörku og þá mynd sem dregin er upp af veru Dana í Grænlandi. Þýðingin hefur verið tilnefnd til íslensku þýðingaverðlaunanna.

Kim Leine
Spámennirnir í Botnleysufirði
Jón Hallur Stefánsson íslenskaði
Sæmundur, 2015

Þetta er mikið verk, 500 blaðsíður, og því stórvirki hjá bókaútgáfunni Sæmundi að gefa ritið út. Ég las frumútgáfuna fljótlega eftir útkomu hennar árið 2012 og heillaðist af verkinu; þess vegna gladdist ég að heyra af því að það hefði verið íslenskað, og nú berast fréttir af því að þýðingin sé tilnefnd til hinna íslensku bókmenntaverðlauna.

Ég las bókina m.a. vegna þess að Grænland hefur smám saman orðið æ mikilvægara í mínum eigin rannsóknum. Ég hef áttað mig á því að Grænland er mikilvægur hluti af sjálfsskilningi Íslendinga. Mér finnst ég líka sjá, þegar ég velti fyrir mér aðstæðum í þessum tveimur löndum, að þar sé margt líkara en fólk hérlendis hefur viljað vera láta. En það er önnur saga.

Bókin fjallar um líf trúboða í Grænlandi, Mortens Pedersen Falck. Við fylgjum honum frá æskuárum hans í Noregi, yfir til Kaupmannahafnar þar sem hann á að læra til prests, hvernig hann þroskast þar og lærir á lífið, en lengsti hluti verksins fjallar um veru trúboðans í Grænlandi og samferðafólks hans þar. Við fylgjum Morten Falck síðan aftur til Noregs þar sem hann dvelur um skeið, þá til Kaupmannahafnar og loks aftur til Grænlands. Frásögnin er þó ekki línuleg. Við förum fram og aftur í tíma.

Sagan gerist undir lok 18. aldar og í upphafi 19. aldar en dönsk stjórnvöld lögðu landið smám saman undir sig frá þriðja áratugi 18. aldar. Norski trúboðinn Hans Egede og föruneyti hans komu til Grænlands árið 1721. Í kjölfar þess voru smám saman stofnaðar fleiri trúboðs- og verslunarstöðvar víðs vegar á vesturströnd Grænlands, svokallaðar nýlendur eða kolonier. Nýlendustjórnin náði hins vegar ekki til austurstrandar landsins fyrr en á ofanverðri 19. öld og eftir að liðið var nokkuð á 20. öld, þegar landakröfur Norðmanna urðu til þess að komið var á fót verslunarstöðum á Austur-Grænlandi, hafið þar trúboð og fólk jafnvel flutt nauðugt-viljugt til Scoresbysunds til þess að styðja við yfirráð Dana yfir landinu. Síðan eru ekki liðin nema 90 ár.

Höfundurinn, Kim Leine, bjó um margra ára skeið í Grænlandi, lengst af á austurströndinni. Það er mikilvægt að taka fram vegna þess að þar eru félagsleg vandamál meiri en á vesturströndinni og einangrun meiri. Í Grænlandi er litið á fólk í Austur-Grænlandi sem hinn fjarlæga jaðar. Þar skilur líka á milli að tungumálið/mállýskan sem þar er talað er talsvert ólíkt því sem tíðkast vestanmegin. Kim Leine er norskur, eins og Hans Egede, ólst þar upp í fjölskyldu sem taldist til Votta Jehóva. Eftir að hann komst á unglingsár þoldi hann ekki við í þessu umhverfi, fór að heiman og til föður síns sem áður hafði yfirgefið fjölskylduna og sest að í Kaupmannahöfn. Þangað fór Kim og má víst segja að ekki hafi tekið betra við. Hann var misnotaður af föður sínum um árabil. Að námi loknu fluttist hann til Grænlands sem fyrr segir, með fjölskyldu sinni, eiginkonu og börnum. En fjölskylduböndin rofnuðu og smám saman náði áfengis- og eiturlyfjafíkn yfirhöndinni þar til hann fluttist frá Grænlandi og náði smám saman tökum á lífi sínu.

Spámennirnir eru því örlagasaga, saga yfirgangs, saga um mót menningarheima, nýlenduhyggju, um misnotkun, um byltingu og gagnbyltingu.
Í Spámönnunum eru sagðar margar sögur. Ein þeirra er þroskasaga ungs manns, manns sem kannar líf og dauða, prófar sig áfram, tengist, hleypst á brott, elskar, svíkur, gefst upp, fer til botns, rís upp. Þetta er líka saga margra annarra, nýlenduherra sem kúga, trúboða sem nauðga, „blendinga“ sem eiga sér ekki samastað, spámanna sem bjóða öllu byrginn, Grænlendinga sem lifa og deyja. Spámennirnir eru því örlagasaga, saga yfirgangs, saga um mót menningarheima, nýlenduhyggju, um misnotkun, um byltingu og gagnbyltingu. Hún er líka saga vonar og sagan um það hvernig nútíminn heldur inn í samfélag veiðimanna.

Spámennirnir eru þroskasaga, ungs manns sem kannar og greinir fólk og líf, bæði fyrir og eftir dauðann, manns sem ætlað er að fara tiltekna leið. Það hugnast honum ekki en hann fer hana samt áður en yfir lýkur. Við fylgjumst með þegar kynhvötin vaknar, hvernig hann myndar tengsl, hvernig afstaða hans mótast til tilverunnar, hvernig hann rýfur tengsl og svíkur, kannski vegna þess að hann getur ekki tengst neinum nánum böndum. Hið sama kemur líka fram síðar í verkinu eftir að hann hefur snúið aftur frá Grænlandi, hann á erfitt með að bindast annarri manneskju. Það er mikið um kynferðislegar lýsingar, samkynhneigð, oft ofbeldi, stundum mikið ofbeldi, lífið er lítils virði. Þegar sjómennirnir á skipinu á leiðinni til Grænlands hafa misnotað skipsdrenginn drepa þeir hann, hans er sökin.

Höfundur dregur upp mjög lifandi myndir af mannlífinu, bæði í Kaupmannahöfn og Grænlandi. Hann sannfærir lesanda um að hann hafi unnið heimavinnuna en hefur þó verið gagnrýndur fyrir að gera það ekki á fullnægjandi hátt. Thorkild Kjærgaard, fyrrum háskólakennari í Nuuk, hefur dregið fram misfellur í þessu tilliti. En varðar lesanda um það? Hann er ekki að kynna sér endursköpun sagnfræðings heldur að lesa skáldsögu.

Meginefni verksins fjallar um tengsl nýlenduherra og nýlendubúa og hvernig trúboðanum, Morten Falck og þeim sem hann tengist, reiðir af innan þess ramma. Hvernig nýlenduherrarnir stjórna lífi og dauða, byggja upp eigin heim, flytja allt með sér, jafnvel danska mold til þess að koma upp matjurtagarði. Hvernig allt sem tengist heimafólki er óæðra, einskis virði, hvernig mælikvarðarnir breytast, allt er mælt á kvarða hinna ráðandi. Jafnvel þeir sem standa lægst í danska virðingarstiganum eru miklu ofar en þeir sem eru efst í hinum grænlenska. Við fylgjumst með hvernig ofbeldið er alls ráðandi, ekki bara menningin sem er óæðri. Allt má taka. Sérstaklega konur, unglingsstúlkur. Nauðgun og misnotkun er daglegt brauð, jafnvel má nauðga dönskum konum og trúboðarnir nauðga eigin börnum. Líf Grænlendinganna er einskis virði; kýrin sem trúboðinn flutti með sér frá Danmörku fær miklu betra atlæti en heimafólkið.

Afleiðingin verður eyðilegging. Lífið verður fullt af fyrirlitningu, sjálfsfyrirlitningu, allt rotnar, fötin, húsin, fólkið. „Blendingarnir“ eru fyrirlitnir af öllum. Líka trúboðinn. Hann eyðileggst. Missir tennur, verður vannærður, lúsugur, missir auga, verður alki, þjófur, morðingi. Hverjir komast helst af? Valdið þrífst, kaupmaðurinn – sem jafnframt er veraldlegt yfirvald. Það var í raun svo að Konunglega danska einokunarverslunin og fulltrúar hennar voru yfirvaldið á Grænlandi. Sú stjórn var ekki lögð af fyrr en snemma á 20. öld. Böðullinn og smiðurinn, kemst líka af, eða hvað; hefur hann kannski mök við kú trúboðans? Og kaupmaðurinn hverfur á endanum í hafið.

En það er von. Sögusviðið er á tímum frönsku byltingarinnar. Það verður líka bylting í Grænlandi. Fólkið gerir uppreisn sem leidd er af grænlensku spámönnunum og hjónunum Maríu Magdalenu og Habakúk, María er í beinu sambandi við Krist. Þau hjónakorn voru til í verunni án þess þó að hafa haft nákvæmlega það hlutverk sem lýst er í bókinni. Þau koma á fót útópísku samfélagi, þar ríkir velsæld, friður og frelsi, án Dana, án Evrópumanna. Ekki skortur og neyð. Fólk streymir þangað. Samfélagið verður ógn. Nýlenduveldið fer þangað og leggur það í rúst. Það er athyglisvert að sjá að stundum svipar lýsingum höfundar á þessum vettvangi til umfjöllunar sumra landkönnuða sem voru í Grænlandi á ofanverðri 19. öld, t.d. norska heimskautafarans Friðþjófs Nansen. Í bókarlok fullyrðir trúboðinn Falck t.d. að heiðingjarnir séu betri en hinir kristnu. Það áleit Nansen líka og ýmsir fleiri landkönnuðir sem óttuðust afleiðingar nútímavæðingar á Grænland. Þrátt fyrir augljósa samúð með Grænlendingum dregur hann þó einnig fram hversu erfitt og hart lífið gat orðið í landinu: Á tímum hungursneyðar voru börn og gamalmenni borin út.

Bókinni lýkur svo með orðum Bertels Jensen kapelláns; það hefur verið friður og sæmileg velsæld vegna Napoleonsstyrjaldanna. Tengslin við Danmörku hafa rofnað tímabundið, prestunum fækkað og fólkið verður að standa á eigin fótum.

… sagan gleypir mann, byrjar og hættir ekki, stendur eiginlega á öndinni alveg frá upphafi, allt frá morði á annarri síðu.
Hvað með textann og þýðinguna? Persónusköpunin er trúverðug og sagan gleypir mann, byrjar og hættir ekki, stendur eiginlega á öndinni alveg frá upphafi, allt frá morði á annarri síðu. Þýðingin er líka glæsileg: „Prestakraginn, gjöf frá föður hans, er aftur kominn úr fellingunum, hann er slyttislegur og klístraður, og líkist bæklingi hirtum upp úr göturæsi. Hrosshárskollan hefur sogið í sig svo mikið vatn að hún hefur tvöfaldað þyngd sína og púðrið hefur safnast í þykka hveitiköggla sem lýsnar gera sér gott af“ (bls. 149). Aðeins eitt dæmi af mörgum um flottan og innihaldsríkan texta. Lýsing brunans í Kaupmannahöfn er líka mögnuð, svo tekin séu örfá dæmi af fjölmörgum mögulegum.

Það er engin tilviljun að Kim Leine tileinkar verk sitt grænlensku heimastjórninni og frumkvöðlum hennar. Eins og margir hafa bent á eru Spámennirnir rit sem fjallar um samtímann öðrum þræði: Um misvægið í samskiptum Dana og Grænlendinga, um söguna sem aldrei hefur verið gerð upp, um félagslegu vandamálin sem hrjá samfélagið. Takið völdin í eigin hendur er boðskapur Kims Leine, standið á eigin fótum. „Declare independence“ segir Björk.

Verkið er uppgjör við nýlendutíma, við nýlenduhugsun. Samhliða er það þó saga höfundarins, saga um leit, saga um misnotkun, saga um að geta ekki treyst og tengst, saga um það að falla til botns en ná samt upp á yfirborðið aftur. Morten Falck sneri aftur til Grænlands og það gerir Kim Leine líka með þessari bók. Í Danmörku vakti hún deilur sem fyrr segir, rangt væri farið með. Því fari fjarri að framkoma Dana hafi verið í líkingu við það sem lýst er í bókinni. Þvert á móti: Grænlendingar hafi verið heppnir að lenda undir yfirráðum Dana en ekki einhverra annarra: Danir hafi verið gott nýlenduveldi. Tengsl Dana og Grænlendinga hafi eiginlega ekki verið nýlendutengsl. Þessi efni verða ekki rædd ýtarlega hér, aðeins bent á að Danir hafa hafnað því að taka sæti í sáttanefnd sem ætlað er það hlutverk að leggja mat á samskipti þjóðanna. Má vera að enn sé ekki komið að því að Danir horfist í augu við sjálfa sig að því er Grænland varðar?

Kim Leine og Jón Hallur hafið þökk fyrir frábært verk. Það er mikilvægt að bókin hefur verið þýdd á íslensku, ekki aðeins vegna þess að hún er frábært listaverk heldur líka vegna þess að hún getur aukið skilning á aðstæðum í Grænlandi og dregið úr fordómum. Nú þegar samskipti Íslands og Grænlands aukast hratt þurfum við líka að átta okkur á af hverju hafa þau einkennst hingað til; þar er kannski líka ýmislegt sem betur hefði mátt fara.[/cs_text]

Um höfundinn
Sumarliði R. Ísleifsson

Sumarliði R. Ísleifsson

Sumarliði R. Ísleifsson er sagnfræðingur og lektor í Hagnýtri menningarmiðlun við Háskóla Íslands. Hann hefur m.a. rannsakað ímyndir Íslands og Grænlands frá miðöldum til miðrar 19. aldar.

[cs_text text_align=”none”][fblike][/cs_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3