Að hverfa inn í annan heim

Ásta Kristín Benediktsdóttir, lektor í íslenskum samtímabókmenntum við Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands fjallar um sýninguna Með Guð í vasanum eftir Maríu Reyndal sem sýnd er í Borgarleikhúsinu.

Á síðasta leikári vakti athygli mína að sett voru upp í það minnsta tvö ný íslensk leikverk um síðasta æviskeiðið, öldrun og heilabilun, annars vegar Síðustu dagar Sæunnar eftir Matthías Tryggva Haraldsson í Borgarleikhúsinu og hins vegar Ég lifi enn — sönn saga eftir Þóreyju Sigþórsdóttur, Rebekku A. Ingimundardóttur og Ásdísi Skúladóttur í Tjarnarbíói. Bæði verkin, þótt ólík væru, vörpuðu ljósi á aðstæður og reynslu eldra fólks og aðstandenda þeirra á áhrifaríkan og eftirminnilegan hátt, ekki síst Ég lifi enn sem var tilraunakennt og pólitískt og skildi áhorfendur eftir með áleitnar hugsanir um framtíð og velferð okkar allra í kerfi sem ekki ræður við að mæta þörfum sístækkandi hóps fólks á síðasta æviskeiðinu.

Og nú er komið eitt verk enn sem gefur hinum ekkert eftir, þótt síður sé. Síðastliðinn föstudag var nýtt stykki eftir Maríu Reyndal, Með Guð í vasanum, frumsýnt í Borgarleikhúsinu en þar fylgjumst við með kórstjóranum Ástu takast á við nýjan veruleika þegar minnið fer að svíkja hana og hún missir smám saman stjórn á aðstæðum. María sjálf leikstýrir, Sveinn Ólafur Gunnarsson er dramatúrg og henni til aðstoðar og það er skemmst frá því að segja að útkoman er heilt yfir litið afskaplega vel heppnuð sýning.

Tjöld milli heima

Í upphafi kynnumst við Ástu (Katla Margrét Þorgeirsdóttir) á heimili hennar til margra ára. Leikmyndin er einföld, hvít hálfgagnsæ tjöld eru í bakgrunni og á sviðinu eru rúm, eldhúsborð og stólar, eldhússkápur, ísskápur og síðast en ekki síst píanóið sem er ein af kjölfestunum í lífi Ástu, vinnutæki hennar og uppspretta gleði og félagsskapar. Dóttirin Inga (Sólveig Arnarsdóttir) kemur í heimsókn og í ljós kemur að fyrirhugað er að Ásta flytji í þjónustuíbúð. Þau umskipti eru Ástu ekki að skapi en hún samþykkir þau þó að lokum, enda veit hún vel, þótt erfitt sé að viðurkenna það, að heilabilun er farin að hafa áhrif á líf hennar. Verkið er skrifað frá hennar sjónarhorni og áhorfendur fylgja eftir skynjun hennar, sem ekki alltaf bundin línulegum tíma eða röklegum veruleika. Það kemur sterkt í ljós þegar leikmyndin er allt í einu ekki lengur gamla íbúðin heldur þjónustuíbúð og áhorfandinn þarf, um leið og Ásta sjálf, að átta sig í nýjum aðstæðum. Sams konar tilfærsla á sér stað undir lok verksins þegar Ásta er komin inn á hjúkrunarheimili nokkrum árum síðar. Þetta eru áhrifamikil atriði þar sem spila saman vel skrifað handrit, vel unnin leikmynd (Brynja Björnsdóttir) og frábær leikur Kötlu Margrétar.

Tjöldin gagnsæju þjóna líka því hlutverki að skilja milli heima. Bak við þau sjá áhorfendur persónur sem eru hluti af hugarheimi Ástu en ekki beinlínis á staðnum með henni af ýmsum ástæðum: Sonurinn Andri (Hjörtur Jóhann Jónsson) er erlendis, foreldrar Ástu eru löngu látnir en lifa sem minning, og síðast en ekki síst sjálfur Guð (Sveinn Ólafur Gunnarsson). Ásta á nefnilega í nánu sambandi við Guð, sem hér er ekki almáttugur heldur vanmáttugur (að eigin sögn), eins konar hliðarsjálf hennar sem er bæði huggari og blóraböggull. Hann birtist báðum megin tjaldsins, stundum fjarlægur en oft eini félagsskapur Ástu í einmanaleikanum, og speglar hennar bestu og verstu hliðar. Sveinn Ólafur er frábær í þessu óvænta og óvenjulega hlutverki.

Af umönnun, virðingu og virðingarleysi

Með Guð í vasanum er verk fullt af hlýju, nærgætni og húmor en sú nálgun gerir höfundi og leikhópnum kleift að nálgast erfitt viðfangsefni af einlægni án þess að það verði melódramatískt. Guð er breyskur og hipsteralegur á hvítu strigaskónum sínum og það sama má að einhverju leyti segja um eiginmann Ástu (Hjörtur Jóhann Jónsson), sem er látinn en birtist sem minning geymd inni í ísskáp. Hann er reyndar sísta persónan í leikritinu og ýmsar ókláraðar vísur tengjast honum: Af hverju er hann til dæmis klæddur í nútímalegan klæðnað á meðan aðrar persónur eru í fötum sem tengjast sínum samtíma? Og í hvað vísar skápurinn? Ef þetta á að vera vísun í kynhneigð eða leyndarmál er ekki unnið vel úr því en vissulega er hann skondinn þarna á milli mjólkurfernanna.

Ásta sjálf er sjarmerandi og fáránlega hress og samband hennar og vinkonunnar Grétu (Kristbjörg Kjeld), nágrannans í þjónustublokkinni, er dásamlegt. Það er raunar einstök upplifun að sjá drottninguna Kristbjörgu Kjeld standa enn einu sinni á sviði og heilla áhorfendur. Þær sameinast í söng og spilum, gleði og smá sjússi — en kórtónlist og íslensk dægurlög leika stórt hlutverk í verkinu öllu enda ein kjölfestan í lífi Ástu. Ásta er þó líka reið og ósanngjörn við sína nánustu og starfsfólkið í heimahjúkruninni. Við skynjum sterkt að allt er þetta að miklu leyti varnarviðbragð við óttanum sem fylgir því að missa stjórn. Í þessu verki, líkt og Ég lifi enn — sönn saga, er starfsfólk heimahjúkrunarinnar fulltrúar kerfis sem kemur ekki sérlega vel til móts við þarfir skjólstæðinganna. Rakel Ýr Stefánsdóttir og Hjörtur Jóhann Jónsson leika þannig ungt starfsfólk sem talar um Ástu frekar en við hana og lítur á hana sem vandamál. Þetta afmennskunarviðhorf gerir það að verkum að áhorfandinn heldur með Ástu í þeirra samskiptum.

Málin eru hins vegar flóknari þegar kemur að dótturinni Ingu. Hitinn og þunginn af umönnun og umsjón Ástu lendir á hennar herðum og enn og aftur má sjá þráð milli þessa verks og fyrrnefndra nýlegra íslenskra leikverka sem fjalla einnig um öldrun: Í öllum tilfellum er það kona sem tekur á sig þriðju vaktina og ábyrgðina sem fellur í skaut aðstandenda. Sólveig Arnarsdóttir túlkar á áhrifamikinn hátt togstreituna sem skapast í slíkum aðstæðum milli ástar og bugunar — togstreitu sem í ljós kemur að Ásta upplifði sjálf í tengslum við eigin móður. Þannig er mæðrasambandið, með öllum sínum þversagnakenndu en umfram allt djúpu tengslum, eitt sterkasta þema verksins.

Ásta Kristín Benediktsdóttir, lektor í íslenskum samtímabókmenntum við Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands.

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3