[cs_text]
Jon Fosse
Draumar Ólafs og Kvöldsyfja
Þýðandi: Hjalti Rögnvaldsson
Dimma, 2016
Í sumar komu tvær síðustu bækur þríleiks Jons Fosse (Draumar Ólafs og Kvöldsyfja) út hjá Dimmu og hér verður fjallað um þær báðar. Fyrr á árinu kom út fyrsti hluti þríleiksins, Andvaka, og því var ekki langt að bíða framhaldsins sem er gleðilegt.

Eins og fram kom í ritdómi um fyrstu bókina, Andvöku, fjallar hún um Ása og Öldu og leit þeirra að húsaskjóli í Björgvin. Alda er ólétt en þau koma alls staðar að lokuðum dyrum. Umkomuleysi þeirra og varnarleysi er algjört og alls staðar mæta þau skilningsleysi og hörku. Smám saman tekur örvæntingin yfir og þau taka til sinna ráða. Í seinni hluta sögunnar fæðist barnið og sagan endar í óvissu um framtíð þeirra.

Í bók númer tvö, Draumar Ólafs, fylgjum við Ása eftir sem nú hefur tekið upp nafnið Ólafur. Þau Alda, sem hann kallar nú Ástu, hafa komið sér fyrir í yfirgefnu húsi fjarri byggð. Ólafur gengur til Björgvinjar til að kaupa trúlofunarhring handa Ástu sinni en breytir fljótt þeim áformum og ákveður að kaupa armband í staðinn. Armbandið er úr „því gulasta skíragulli og með þeim bláustu bláu perlum“ og kemur við sögu bæði í þessari bók og þeirri næstu. Alls staðar þar sem armbandið ber á góma er tekið fram að það er blátt og gult og endurtekið víða að það sé úr gulasta gulli og með bláustu bláu perlum og fallegasta armband í heimi. Þetta er gott dæmi um þær endurtekningar sem má sjá út allar bækurnar þar sem sömu stefin eru gjarnan endurtekin orð fyrir orð en koma líka fram með örlitlum breytingum.Sama fólkið hugsar aftur og aftur sömu hugsunina og segir það sama við sig sjálft og aðra.

Þetta er gott dæmi um þær endurtekningar sem má sjá út allar bækurnar þar sem sömu stefin eru gjarnan endurtekin orð fyrir orð en koma líka fram með örlitlum breytingum.
Ólafur rekst í bæjarferð sinni á ýmsar persónur sem hafa mikil áhrif á líf hans þegar á hólminn kemur. Þessar sömu persónur dúkka upp við óvæntar aðstæður og nokkrar hafa jafnvel komið við sögu í fyrri bókinni. Bókin fjallar um þessa bæjarferð Ólafs og það hvernig eitt leiðir af öðru og í ljós kemur að hann hefur myrt þrjár manneskjur. Þessar sömu manneskjur komu við sögu í fyrstu bókinni en þar var það hvergi nefnt með beinum hætti hvað hann gerði. Þannig nær sagan á nokkrum stöðum að hverfast um hið ósagða og við það skapast sérstakur galdur sem lesandinn skynjar. Í lok bókar viðurkennir hann að hann er í raun Ási og þegar hann stendur frammi fyrir dauðanum fer textinn á flug og svifið tekur við: „ …og hann heyrir öskur og óp og háreysti og ekkert er til lengur, núna á ekkert að vera til nema þetta svif, engin gleði, engin sorg, núna er bara þetta svif eftir, svifið sem hann er, svifið sem Alda er, hugsar hann …“ (bls. 83).

Í Kvöldsyfju er langur tími liðinn og sjónarhornið er hjá Ásu, dóttur Öldu og seinni manns hennar Ásleiks, sem nú er sjálf orðin öldruð. Vofa Öldu er þó nálæg og hún gengur um húsið. Sjónarhornið færist síðan yfir til Öldu sem rifjar það upp hvernig hún leitaði Ása í Björgvin en hitti þar Ásleik sem reyndist bjargvættur hennar. Þó að Ási sé látinn þá finnur Alda fyrir nálægð hans og ræðir við hann. Stærsti hluti bókarinnar fjallar um siglinguna frá Björgvin til Víkur í Bugðu þegar Alda tekur þá ákvörðun að gerast vinnukona hjá Ásleiki. Inn í aðra hluta fléttast upplýsingar um ævihlaup og örlög Öldu og barna hennar. Siglingin afdrifaríka sýnir hvernig Alda tekst á við fregnina um andlát Ása og hvernig hún leitar eftir samþykki hans fyrir því að setjast að með öðrum manni.

Styrkleiki bókanna felst í uppbroti á tímaskynjun, samslætti og samruna hins liðna og þess sem gerist núna, samruna handanheims og hérheims og nýrri tegund skynjunar því textinn er ljóðrænn og frjáls.
Ása rekur lífshlaup sitt aftarlega í bókinni og þar bendir allt til þess að Jon Fosse laumi sjálfum sér inn í textann. Ef svo er þá er hann í raun að skrifa um fæðingu og fyrstu ár afa síns Sigvalda þar sem örlög langömmu hans og langafa eru í forgrunni. Þessi lúmska setning setur þríleikinn og upplifun á honum í nýtt samhengi. Þetta er þó snyrtilega gert og gerir það að verkum að skáldskapurinn er áfram í forgrunni og það að verkið hafi mögulega skírskotun í raunverulega fjölskyldusögu er ekki látið taka allt plássið. Á sama stað er endurtekið stefið um þá ættarfylgju sem fiðluspilið virðist vera. Eflaust hafa margir höfundar laumað sjálfum sér á svipaðan hátt inn í bækur sínar en þetta handbragð minnir óneitanlega á bókina Mánastein (2013) eftir Sjón þar sem svipuð skírskotun á sér stað í lok bókar.

Styrkleiki bókanna felst í uppbroti á tímaskynjun, samslætti og samruna hins liðna og þess sem gerist núna, samruna handanheims og hérheims og nýrri tegund skynjunar því textinn er ljóðrænn og frjáls. Textinn er í senn ævaforn og ferskur og nýr. Þannig nær Fosse að magna upp sérstæðan seið og höfundarrödd hans verður afar sérstök og auðþekkjanleg. Hann fjallar um hið hráa og nakta eðli mannsins og stöðu hans í sköpunarverkinu, gagnvart samfélaginu, voninni og dauðanum. Endurtekningarnar virka sem sefjandi huggun þegar manneskja reynir að koma reiðu á óreiðuna, skynjar líf sitt og umhverfi. Uppbrotin í textanum þegar persónur hugsa til baka, rifja upp liðna atburði og finna jafnvel fyrir nálægð sinna nánustu sýna hvernig fortíð manneskjunnar og ástvinir hennar fylgja henni alltaf þrátt fyrir fjarlægð í tíma og rúmi.

Þannig nær Fosse að magna upp sérstæðan seið og höfundarrödd hans verður afar sérstök og auðþekkjanleg.
Í raun er um ástarsögu að ræða, harmræna ástarsögu þar sem aðstæður koma í veg fyrir að elskendurnir Ási og Alda nái að eyða saman lífinu. Slíkar ástarsögur höfum við þegar séð út um allt í bókmenntum og listum þar sem ástin sem fær ekki að blómstra og vaxa og það eitt magnar hana upp. Sé horft til þessa er í raun ekki um frumleg efnistök að ræða í þríleiknum en það sem heldur honum uppi er hið sérstaka andrúmsloft sem verður til með stílnum og því hvernig sagan er sögð og matreidd. Í lok beggja bóka tengjast Alda og Ási handan dauðans og þau umlykja hvort annað rétt eins og fiðlutónlistin gerði sem hann spilaði kvöldið sem þau hittust fyrst. Elskendur og kynslóðir renna saman.

Allar bækurnar, Andvaka, Draumar Ólafs og Kvöldsyfja vísa til svefnsins og næturinnar. Titlarnir kallast á við innihald bókanna og auka við möguleika á túlkun. Með einföldum hætti er hægt að skipta bókunum upp í fæðingu, lífið (með sínum vonbrigðum) og dauða. Í fyrstu bókinni fæðist Sigvaldi og þá „fæðast“ jafnframt hörmungar foreldra hans. Í annarri bók heldur Ási sem nú heitir Ólafur af stað í bæjarferð sem endar með ósköpum. Draumar hans rætast ekki. Í þeirri síðustu er langur tími liðinn og við fáum að vita af dauða Öldu og það hvernig dóttir hennar Ása fylgir henni í dauðann mörgum árum síðar. Það er líka hægt að skipta bókunum á milli aðalpersónanna þriggja: Sigvalda, Ása/Ólafs og Öldu. Þar að auki vísa titlarnir til ástandsins milli svefns og vöku þegar andvakan rænir mann draumum en kvöldsyfjan kemur manni þangað að lokum, inn í draumaheiminn. Stefið í bókunum er öðrum þræði draumkennt ástand og það hvernig dagdraumar ylja. Rétt eins og persóna hefur enga stjórn á atburðarás í draumi þá hafa Alda og Ási enga stjórn á lífi sínu.

Undirtitill bókanna er frásögn og það eitt og sér vekur upp ýmsar vangaveltur. Til hvers að hafa undirtitil? Af hverju er undirititillinn ekki saga eða skáldsaga? Það er blæbrigðamunur á þessu þrennu og með því að setja svona undirtitil þá reynir höfundur að stilla af sjónarhorn lesandans, setja hann í ákveðna stellingu áður en lesturinn hefst. Frásögnin liggur nær því að segja frá munnlega, að gera grein fyrir atburðum á meðan skáldsagan er mun yngra fyrirbæri og bundin við bókina sem afurð. Inn í skáldsögur fléttast að sjálfsögðu frásagnir en líka margt annað. Það virðist sem Fosse sé að vísa til eldri hefðar, þ.e. þess að segja frá, sem er óhjákvæmilegur fylgifiskur mennskunnar og óháð tækniþróun í útgáfumálum. Enda kemur á daginn þegar bækurnar eru lesnar að frásögnin er í forgrunni eins og hún kemur af kúnni, hrá og fíngerð í seinn.

Það er alls ekki létt verk að koma einfaldleikanum til skila yfir á annað tungumál að ekki sé talað um stíl sem er óhefðbundinn og með sérstakri hrynjandi.
Án þess að hafa sérþekkingu á þýðingum þá er oft hægt að ganga út frá því að textar sem eru einfaldir og mínimalískir á frummálinu reynast oft erfiðustu textarnir í þýðingum. Hið einfalda form frumtextans getur virst létt verk en yfirleitt er raunin önnur. Það er alls ekki létt verk að koma einfaldleikanum til skila yfir á annað tungumál að ekki sé talað um stíl sem er óhefðbundinn og með sérstakri hrynjandi. Að sama skapi leynist í textanum sérstakt orðfæri sem tengist til dæmis siglingum og búsetuháttum eldri tíma (t.d. orðið ónn). Þegar þýðingar eru annars vegar þá skiptir auðvitað lokaafurðin öllu máli, textinn þarf að ganga inn í nýtt tungumál á sannfærandi hátt og ekki annað að sjá en að hér hafi það tekist mjög vel.

Að lokum má hrósa fallegri umgjörð bókanna en Högni Sigurþórsson hannar bókakápurnar. Þær eru einfaldar og þrátt fyrir að vera mjög líkar þá ber hver og ein ólíkan lit og gefið er til kynna með skýrum hætti um hvaða hluta þríleiksins er að ræða. Kilirnir mynda saman texta sem sýnir að bókunum þremur er ætlað að vera saman.[/cs_text]

Um höfundinn
Sigurlín Bjarney Gísladóttir

Sigurlín Bjarney Gísladóttir

Sigurlín Bjarney Gísladóttir er ljóðskáld og smásagnahöfundur. Hún er einnig doktorsnemi í íslenskum bókmenntum og stundakennari í ritfærni við Íslensku­ og menningardeild Háskóla Íslands.

[cs_text][fblike][/cs_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3