Sagnameistari fellur frá

[container] Að skrifa um kólumbíska rithöfundinn Gabriel García Márquez er að hætta sér inn á villulendur. Lendur allra þeirra er hafa skoðun á verkum hans. Hann hefur bæði verið hlaðinn oflofi og dreginn niður. Flestir sem lesa verk hans hafa einhverja skoðun á þeim. Slíkt skapast ekki í tómarúmi. Skáld af hans stærðargráðu unir ekki í lognmollu. Það er til vitnis um frumleika og sérstakan hugarheim. Máttugur skáldskapur gerir það að verkum að veruleikinn birtist í ljósi hans. Þá er hætt við að ljósið verði villandi. Gott og vel, en við lifum í heimi sem er töfrum slunginn og García Márquez var ekki töframaður fyrir ekki neitt. Við, sem upplifðum áhrifamátt skáldskapar hans, áhrif hans á tíðarandann, langdrægni hugarflugs hans, sjáum þá endurnýjun sem hefur átt sér stað vegna töfrabragðanna. Kannski má í fljótu bragði nefna nokkuð sem gæti virst hversdagslegt: vegna áhrifa hans mátti segja hressilegar og skemmtilegar sögur. Vesturlönd höfðu gleymt því í sundurgreinandi ástríðu, í áráttukenndri tilraunamennsku forms og stíls. Í því andrúmslofti kom skáldskapur García Márquezar sem frelsandi boðskapur.

Gabriel García Márquez fæddist í bænum Aracataca í Kólumbíu árið 1927. Þar ólst hann upp hjá ömmu sinni og afa til tíu ára aldurs. Hann sagði margoft frá því að frásagnir ömmu hans og afa hefðu haft ómæld áhrif á hann og verið honum óþrjótandi uppspretta, og kemur ekki hvað síst fram í höfuðverki hans Hundrað ára einsemd sem kom út árið 1967. Í frásögnum ömmunnar bar mest á hjátrú og alls kyns furðum eins og ekkert væri sjálfsagðara meðan afinn sagði sögur úr „borgarastríðinu“. Hinn næmgeðja ungi maður átti síðan eftir að steypa þessum sögum saman í eitt. Þegar hann síðar las verk Franz Kafka fannst honum þar vera sami tónn og í frásögnum ömmunnar sem gerði þær að bókmenntalegum sjóði.

Eins og margir aðrir rithöfundar Rómönsku-Ameríku hóf hann nám í lögfræði en hvarf frá því til að sinna blaðamennsku. Blaðamennskan var alla tíð snar þáttur af höfundarferli hans. García Márquez gaf út fyrstu bókmenntaverk sín út á fimmta áratugnum en hann öðlaðist ekki heimsfrægð fyrr en með stórvirkinu Hundrað ára einsemd.

Árið 1961 settist hann að í Mexíkó ásamt konu sinni, Mercedes, og tveimur sonum. Hann var ekki fyrr kominn þangað en samlandi hans, rithöfundurinn Alvaro Mutis (sem einnig bjó í Mexíkó), lét hann fá tvær bækur og sagði: „Lestu þetta ef þú vilt vita hvernig á að skrifa.“ Þetta reyndust vera Sléttan logar og Pedro Páramo (Pétur heiði) eftir Juan Rulfo (frá 1953 og 1955), en sagt er að García Márquez hafi kunnað síðarnefnda verkið utan að. Sama ár gaf García Márquez út hið hnitmiðaða verk Liðsforingjanum berst aldrei bréf. Í næstu verkum hans mótast smám saman hið skáldaða þorp, Macondo, sem öðlast fullan blóma í Hundrað ára einsemd.

Bókin er ættarsaga Buendía-fjölskyldunnar og segir frá því er ættfaðirinn José Arcadio stofnsetur þorpið Macondo, og fylgir hún fjórum ættliðum þar til sá síðasti þurrkast út með þorpinu í lokin. Allt í Macondo gerist með undrum og stórmerkjum en þó eins og það sé sjálfsagt: kona stígur upp til himna, blómum rignir, svefnleysissýki herjar á þorpið og fleira af því tagi. Eins og áður sagði öðlaðist García Márquez heimsfrægð með þessu verki þar sem honum tekst að hnýta saman ótal þræði og margir trúa því að í þessari þéttriðnu bók sé saga allrar Rómönsku-Ameríku sögð, enn aðrir saga heimsins með goðsögulegum víddum. Það verður að teljast stórkostlegt afrek að viðbættu því að bókin er fádæma skemmtileg. En þar er fólgin hætta sem margir hafa glapist á, að lesa hana eins og einhvern algildan lykil að lífi fólks í álfunni og tákn fyrir allar bókmenntir í löndum Rómönsku-Ameríku.

Þetta verk þykir hápunktur þeirrar bókmenntastefnu sem hefur verið nefnd töfraraunsæi, þar sem sagt er frá alls kyns furðufyrirbærum eins og þau væru ofur hversdagsleg. Sjálfur sagði García Márquez að öll atvik bóka hans styddust við raunveruleikann, og hann væri hatursmaður fantasíu. Má segja að með þessari bók hafi hann komið bókmenntum Rómönsku-Ameríku á heimskortið og öðrum fremur dregið athyglina að hinum merku bókmenntum álfunnar. Hundrað ára einsemd var þó ekki skrifuð í tómarúmi; rithöfundar eins og Juan Rulfo, Alejo Carpentier, Jorge Luis Borges og Miguel Ángel Asturias plægðu akurinn hver á sinn hátt og García Márquez var ötull að nýta sér útsýnið af herðum þessara miklu fyrirrennara.

Eftir „Einsemdina“ skrifaði García Márquez merkar bækur eins og Haust patríarkans (1975), Frásögn um margboðað morð (1981) og Ástin á tímum kólerunnar (1985) sem hann taldi sína bestu bók. En þessi verk voru alltaf í skugganum af Hundrað ára einsemd.

Hann hefur haft ótvíræð áhrif á rithöfunda víða um heim; margir hafa skrifað í anda töfraraunsæis, Isabel Allende og Salman Rushdie svo dæmi séu tekin. En einnig hefur hann haft áhrif á höfunda nær okkur svo sem Einar Má Guðmundson, Einar Kárason og Vigdísi Grímsdóttur.

Nú má ekki gleymast að ekki eru öll verk García Márquezar skrifuð undir merkjum töfraraunsæis. Síðari tíma verk hans eins og Hershöfðinginn í völundarhúsi sínu (1989) og Frásögn af mannráni (1996) ganga þvert á þessa bókmenntastefnu, hvort á sinn hátt. En honum hefur gengið illa að taka gleraugu töfraraunsæisins af fólki. Svo illa eru þessi gleraugu áföst sjónum fólks að heil kynslóð rithöfunda álfunnar hefur gert uppreisn gegn áhrifavaldi hans, hin svokallaða crack-kynslóð og McOndistarnir. Þessir höfundar endurskírðu heimsþorp García Márquezar með nýrri stafsetningu, McOndo, og eiga þá við heim tölvuvæðingar og skyndibita.

García Márquez fékk Nóbelsverðlaunin árið 1982. Einhverju sinni sagði Nóbelskáldið að það versta sem gæti hent rithöfund, sem hefur enga löngun til að verða frægur, væri að gefa út skáldsögu sem selst eins og heitar lummur, þannig væri komið fyrir sér, hann forðaðist að verða sýningargripur, fyrirliti sjónvarpið, bókmenntaráðstefnur, fyrirlestra og gáfumennasamkundur. Hvað sem því líður hafa verk hans veitt mörgum ómælda gleði og innblástur sem nær langt út fyrir þröngan ramma bókmenntanna.

Gabriel García Márquez lést í Mexíkóborg 17. apríl sl. – á skírdag, rétt eins og landsmóðirin Úrsula Iguarán í Hundrað ára einsemd. Hann var 87 ára en ekki einhvers staðar milli 115 og 122 eins og landsmóðirin sem á sér fyrirmynd í ömmu hans. Þannig rann hann táknrænt saman við frásagnir ömmu sinnar á endadægri.

Kristín Guðrún Jónsdóttir, lektor í spænsku við Háskóla Íslands
Jón Thoroddsen, kennari við Laugalækjarskóla

 

Útgefin verk eftir García Márquez á íslensku

  • Hundrað ára einsemd, 1978 – þýð. Guðbergur Bergsson
  • Liðsforingjanum berst aldrei bréf, 1980 – þýð. Guðbergur Bergsson
  • Frásögn um margboðað morð, 1982 – þýð. Guðbergur Bergsson
  • Af  jarðarför Landsmóðurinnar gömlu, 1985 – þýð. Þorgeir Þorgeirsson
  • Ástin á tímum kólerunnar, 1986 – þýð. Guðbergur Bergsson
  • Saga af sæháki, sem rak tíu daga á fleka …, 1987 – þýð. Guðbergur Bergsson
  • Hershöfðinginn í völundarhúsi sínu, 1989 – þýð. Guðbergur Bergsson
  • Um ástina og annan fjára, 1995 – þýð. Guðbergur Bergsson
  • Frásögn af mannráni, 1997 – þýð. Tómas R. Einarsson
  • Minningar um döpru hórurnar mínar, 2006 – þýð. Kolbrún Sveinsdóttir
  • Nokkrar smásögur í tímaritum – þýð. Ingibjörg Haraldsdóttir, Stefán Sigurkarlsson

——

Greinin var fyrst birt í Fréttablaðinu: http://vefblod.visir.is/index.php?s=8067&p=171893

[/container]

 


Comments

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3