Um höfundinn
Hjalti Hugason

Hjalti Hugason

Hjalti Hugason er prófessor í kirkjusögu við Guðfræði- og trúarbragðafræðideild Háskóla Íslands. Hann hefur stundað rannsóknir á ýmsum sviðum íslenskrar kirkjusögu og kirkjuréttar en auk þess ritað um trú, samfélag og menningu á ýmsum vettvangi. Sjá nánar

Dulræn eða yfirskilvitleg fyrirbæri njóta mikillar tiltrúar hér á landi. Þau eru snar þáttur í heimsmynd margra okkar á meðal og móta á stundum athafnir okkar og ákvarðanir jafnvel í hagnýtum efnum. Öll þekkjum við t.a.m. sagnir af því að vegarstæðum hafi verið breytt vegna tilmæla úr huldum heimi. Sumar þessara sagna munu vera sannar. Raunar ber að gleðjast yfir því. Á þennan hátt hefur ýmsum náttúruminjum verið hlíft sem ella hefðu horfið. Þá er algengt að fólk telji sig hafa orðið vart við látna einstaklinga með einhverjum þeim hætti að ekki verið dregið í efa.

Í könnun sem gerð var á 8. áratug liðinnar aldar töldu 70% kvenna og rúmur helmingur karla sem þátt tóku að þau hefðu orðið fyrir einhverri dulrænni reynslu. Þá voru 40% sannfærð um framhaldslíf, 48% til viðbótar hölluðust að tilvist þess meðan aðeins 7% drógu hana fastlega í efa. Eftir því sem næst verður komist hefur tíðni þess að fólk telji sig verða fyrir dulrænni reynslu fremur aukist en hitt. Á fyrsta áratug þessarar aldar töldu t.d. 54% sig hafa skynjað hugboð eða hugsanaflutning á móti 27% í fyrrnefndri könnun. Í þessu efni skerum við okkur frá örðum Norðurlandaþjóðum sem við eigum þó mest sammerkt með hvað varðar samfélag og menningu.

Þrátt fyrir að „dultrú“ sé svo snar þáttur í andlegri menningu okkar hefur þetta fyrirbæri sáralítið verið kannað ef frá eru taldar rannsóknir sem fram hafa farið á vegum svokallaðra sálarrannsóknarfélaga. Þau starfa oftast á grundvelli spíritisma og byggja þar með á ákveðinni túlkun eða skýringarlíkani sem ástæða er til að ætla að móti mjög þær niðurstöður sem þar er komist að. Helsta undantekningin í þessu efni eru líklega rannsóknir Guðmundar Hannessonar landlæknis í upphafi 20. aldar en hann freistaði þess að rannsaka þau fyrirbæri sem fram komu í tengslum við Indriða Indriðason miðil eftir gagnrýnum aðferðum þeirrar tíðar læknisfræði og náttúruvísinda.

Líklega verður að líta svo á að megnrar „rannsóknarandstöðu“ hafi gætt í þessu efni hér á landi lengst af á 20. öld. Margar skýringar má nefna í því sambandi. Fastmótaðar hugmyndir spíritista einokuðu sviðið lengi framanaf og fældu fólk sem ekki deildi grunnviðhorfum þeirra frá því. Spíritisminn varð einnig á tímabili ein helsta leið íslensku þjóðkirkjunnar til að mæta þeirri ögrun sem trúin varð fyrir á tímum vaxandi raunhyggju. Því var gagnrýninnar könnunar vart að vænta úr þeirri átt fyrr en eftir uppgjörið við spíritismann upp úr miðri öldinni. Þá gengur „dultrúin“ gegn bæði náttúruvísindalegri heimsmynd nútímans og „orþódoxum“ viðhorfum innan kirkjunnar sem fælir marga frá rannsóknarsviðinu. Það hlýtur að vera ein af forsendum fræðilegrar rannsóknar að rannsakandinn viðurkenni tilvist viðfangs síns í einhverri merkingu og virði það. Slíkt kann að reynast mörgum erfitt þegar um dulræn fyrirbæri er að ræða. — Jafnmikilvægt er síðan að ganga gagnrýninn til verks og byggja ekki um of á fyrirframgefinni skýringu eða „trú“ í þessu efni.

Í seinni tíð hafa vissulega þó nokkrar rannsóknir átt sér stað á sögu og áhrifum spírtismans hér á landi. Má í því sambandi nefna nýlega út komna ævisögu Haralds Níelssonar (Trúmaður á tímamótum) eftir Pétur Pétursson prófessor. Minna hefur farið fyrir rannsóknum á hinum dulrænu fyrirbærum sjálfum og þeim veruleika sem fyrrgreind reynsla vísar til hvort sem hann nú er  sálrænn eða yfirskilvitlegur.

Rannsóknir dr. Erlendar Haraldssonar prófessors em. á sviði dulsálfræði er merk undantekning í þessu efni en áratugum saman hefur hann stundað fjölþættar rannsóknir á þessum umdeilda vettvangi. Spanna rannsóknir hans fjölþætt svið allt frá umfangsmiklum viðhorfskönnunum á trú fólks og reynslu í þessu efni yfir í rannsóknir á einstökum fyrirbærum sem við flokkum oft saman sem dulræn. Má þar nefna miðlastarfsemi og margháttaða reynslu fólks af því sem það skynjar sem návist látinna en jafnframt atriði eins og sýnir á dánarbeði, minningar barna um fyrra líf og furðufyrirbærið Sathya Narayana Ratnakara Raju (Sai Baba) sem var kraftaverkamaður eða loddari á Suður-Indlandi. Þarna rakst Erlendur vel að merkja á vegg þar sem Sai Baba var ekki fús til samstarfs enda tekur Erlendur ekki afstöðu til þess hvað þarna var á ferðinni. Rannsóknir sínar hefur Erlendur aðeins að litlu leyti bundið við Ísland. Þvert á móti hefur hann einnig rannsakað fyrrgreind fyrirbæri við mjög ólíkar trúar- og menningarlegar aðstæður eins og á Sri Lanka og Indlandi. Þá hefur hann verið í miklu erlendu samstarfi og birt niðurstöður sínar á alþjóðlegum vettvangi. Hann er því fremur hluti af erlendu en íslensku rannsóknarumhverfi.

Vegna hins sérstæða rannsóknarsviðs sem þó hverfist um miðlægt fyrirbæri í andlegri menningu okkar og vegna þess hve hljótt hefur lengst af verið um rannsóknir Erlendar hér á landi er fagnaðarefni að hann hefur nú gefið aðgengilega heildarmynd af þeim í ævisögu sinni (Erlendur Haraldsson og Hafliði Helgason: Á vit hins ókunna. Endurminningar Erlendar Haraldssonar. Reykjavík, Almenna bókafélagið. 2012). Það er líka margháttaður annar fengur að ævisögunni. Erlendur er af þeirri kynslóð háskólakennara sem tók þátt í að þróa Háskóla Íslands úr embættismannaskóla yfir í rannsóknarháskóla. Hann er líka einn af þeim sem ruddi nýju rannsóknarsviði braut hér á landi. Í ævisögunni varpar hann ljósi á það hvernig hann leiddist inn á þá braut sem hann fetaði í rannsóknum sínum, dregur saman þræðina og vegur og metur þá árangur sem blasir við á síðasta skeiði starfsævinnar. Þess væri óskandi að margir af samferðamönnum hans sem þátt tóku í þessari þróun háskólastarfs í landinu líti um öxl með svipuðu móti. Á þann hátt myndaðist safn til sögu íslenskrar vísindasögu sem vissulega þarf að halda til haga.

Erlendur Haraldsson hefur svo sannarlega haldið á vit hins ókunna um dagana í ýmissi annarri merkingu en með rannsókn torskilinna fyrirbæra í mannlegri reynslu, vitund og skynjun. Hann nam fræði sín á fleiri stöðum en algengt var og er bæði austan hafs og vestan, eins og fram er komið hefur hann einnig stundað rannsóknir í fjarlægum löndum og ferðast enn víðar. Einkum er ævintýralegt að lesa um ferðir hans um slóðir Kúrda í Íran og Írak á 7. áratugnum meðan óróleikinn var hvað mestur á þessu svæði og Kúrdar hvað hart leiknastir. Á þeim tíma varð Erlendur mikilvægur málsvari þeirra. Má ugglaust telja að hann hafi stundum verið í meiri hættu á þeim ferðum en hann lætur í veðri vaka. Loks víkur Erlendur á víð og dreif að sérstæðri reynslu sjálfs sín af „hinu ókunna“. Rannsóknarmaðurinn er því á engan hátt framandi fyrir viðfangsefni sínu. Slíkt gerir hann bæði læsari á rannsóknarviðfangið og sína eigin reynslu.

Í ævisögu Erlendar Haraldssonar mætir lesandinn hógværum hófsemdarmanni sem skýrir á látlausan hátt frá ævistarfi sínu og viðhorfum þegar hann lítur yfir farinn veg. Við lesturinn er ljóst að hann hrapar ekki að niðurstöðum á rannsóknarsviði sem margir hafa tortryggt og raunar litið svo á að liggi utan verkssviðs nútímavísinda. Hjá honum mætum við í senn virðingu fyrir vísindalegum viðhorfum  og opnum huga fyrir leyndum hliðum mannlegrar tilveru. Ýmsar af þeim spurningum sem Erlendur veltir upp í sögulok eru óneitanlega ögrandi og til þess fallnar að láta reyna á þá heimsmynd sem við flest göngum út frá í eigin rannsóknum eða einkalífi.


Comments

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3