Hvar á blessuð vatnskerlingin heima?

Um höfundinn
Jón Karl Helgason

Jón Karl Helgason

Jón Karl Helgason er prófessor í Íslensku sem öðru máli við Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands. Hann hefur skrifað fræðibækur og -greinar, fengist við þýðingar og komið að ritstjórn tímarita, bóka og vefja á Netinu. Sjá nánar

Vatnsberinn eftir Ásmund Sveinsson. Ásmundur sagði í viðtali við Morgunblaðið árið 1967: ,,Eftir nokkra leit fann ég svo fallega klöpp austan Reykjanesbrautar. Þann stað leist mér strax vel á og þar stendur styttan nú. … Hérna er hún á réttum stað. Mér þykir mjög vænt um þetta allt saman. Vatnsberinn er fyrsta myndin mín, sem sett er upp út í óhreyfðri náttúrunni. Ég er viss um að það fer vel um hana hérna.” Ljósmynd: Jóhann Ísberg.

Um miðjan apríl gerði Umhverfis- og samgöngusvið Reykjavíkurborgar að tillögu sinni að listaverkið Vatnsberinn eftir Ásmund Sveinsson yrði flutt ofan úr Öskjuhlíð í Austurstræti. Tillagan tengist því að undanfarnar vikur hefur verið unnið að því að breyta Austurstræti enn og aftur í göngugötu. Í frétt um málið á Vísi.is er nefnt að Vatnsberanum hafi upprunalega verið ætlaður staður á horni Bankastrætis og Lækjargötu þegar verkið komst í eigu borgarinnar um miðja síðustu öld en hávær mótmæli hafi breytt þeirri ákvörðun. Í fréttinni er einnig vitnað í greinargerð Umhverfis- og samgöngusviðs en samkvæmt henni má ætla að flutningur listaverksins nú þjóni að minnsta kosti þrenns konar tilgangi:

  • komið sé til móts við óskir borgarstjóra um að fá styttu af konu í miðbæinn
  • send séu út skýr skilaboð um að Austurstræti sé ætlað gangandi vegfarendum
  • undið sé ofan af gömlum mistökum borgaryfirvalda sem skort hafi kjark til að koma svo framúrstefnulegu listaverki fyrir á einu fjölfarnasta götuhorni Reykjavíkur. „Nú er lag að leiðrétta þetta og bjóða Vatnsberann heim í miðbæinn úr útlegðinni,“ segir í greinargerðinni.

Umrædd tillaga hefur verið lögð fyrir bæði menningar- og ferðamálaráð og skipulagsráð borgarinnar og fengið góðar undirtektir. Samkvæmt bókun um afgreiðslu málsins í síðarnefnda ráðinu gerðu fulltrúar Besta flokksins og Samfylkingarinnar enga athugasemd við þessa nýju staðsetningu, þeir töldu hugmyndina áhugaverða en mæltu með að hugað yrði vel að útfærslunni og leitað yrði umsagna sem víðast. Í framhaldi hefur nokkur umræða farið fram í netheimum, meðal annars á fésbókarsíðu Besta flokksins  og eru ólíkar skoðanir uppi (10-11 eru hrifnir en 4-5 skrifa neikvæð ummæli). Meðal þeirra sem hafa tjáð sig mótfallna hugmyndinni er nafnlaus höfundur á bloggsíðunni Vegið úr launsátri en hann segir að ef listaverk Ásmundar sé staðsett „þar sem fyllibyttur safnast saman um nætur verður migið utan í hann, stöpullinn verður notaður til að leggja frá sér bjórdósir og glös, og eflaust verður hrækt á hann, krotað á hann og hvað það er nú allt sem fólki dettur í hug að gera í ölæði sínu og dópvímu“.

Fyrir hálfu öðru ári sendi ég frá mér bókina Mynd af Ragnari í Smára og fjallaði þar í einum kafla um deilurnar sem spruttu í kringum Vatnsberann um miðja síðustu öld. Það kann að vera gagnlegt, bæði fyrir borgaryfirvöld og borgarbúa, að kynna sér það efni áður en lengra er haldið, sem og afstöðu listamannsins sjálfs til staðsetningar verksins.

Náttúrlegir vanskapningar

Sagan hófst þegar Fegrunarfélag Reykjavíkur tók sér fyrir hendur að endurskipuleggja svæðið neðan við Bernhöftstorfuna og koma þar upp skrúðgarði. Félagið hafði verið stofnað seint á fimmta áratugnum til að stuðla að fegrun höfuðstaðarins og virkja bæjarbúa í því starfi. Ragnar Jónsson í Smára var kosinn í fyrstu stjórnina ásamt Vilhjálmi Þ. Gíslasyni, sem var þá skólastjóri Verzlunarskólans, Jóni Sigurðssyni borgarlækni, Sigurði Ólasyni lögfræðingi og Gunnari Thoroddsen borgarstjóra sem var kjörinn formaður. Kappsmál Ragnars á þessum vettvangi var að fjölga útilistaverkum í Reykjavík, koma á stefnumóti borgarbúa við helstu meistara íslenskrar höggmyndalistar. Framkvæmdaáætlunin bar augljós höfundareinkenni hans. Á fyrsta starfsvetrinum var meðal annars samþykkt að stefna að útgáfu tímarits tvisvar á ári, þeir meðlimir sem greiddu félagsgjöld yrðu sjálfkrafa áskrifendur en auk þess átti að safna auglýsingum. Hagnað skyldi leggja í sérstakan listaverkasjóð en markmiðið var að hann gæti „staðist kostnaðinn við að koma upp minnst einni höggmynd á ári“, eins og sagði í frétt í Þjóðviljanum 1949.

Skrúðgarðurinn milli Bankastrætis og Amtmannsstígs var stærsta verkefnið á fyrsta starfsárinu. Ríki og borg féllust á að skipta með sér kostnaði við lagfæringu og ræktun lóðarinnar en félagið ætlaði fyrir sinn eigin reikning að leggja til umrædda höggmynd eftir Ásmund Sveinsson. Val styttunnar helgaðist af því að á þessum stað við Lækjargötu hafði verið eitt af helstu vatnsbólum bæjarins.  En ekki voru allir jafn ánægðir með þessi áform. Seta borgarstjóra Sjálfstæðisflokksins í stjórn Fegrunarfélagsins hafði þar sín áhrif, menn úr öðrum flokkum sættu sig ekki við að sjálfstætt félag undir hans forystu væri að hlutast til um mál sem bæjarstjórnin bæri í raun ábyrgð á. Smátt og smátt vatt málið upp á sig. Vissum dálkahöfundum Alþýðublaðsins, svo sem Leifi Leirs og frú Dáríði Dulheims, var sérstaklega í nöp við borgarstjóra og Fegrunarfélagið og höfðu styttu Ásmundar ítrekað í flimtingum. Skrif þeirra bæði endurspegluðu og mótuðu almenningsálitið.  Engu skipti þótt Gunnar Thoroddsen segði sig úr stjórn Fegrunarfélagsins og Vilhjálmur Þ. tæki við formennskunni.  Á vordögum 1950 hallaði frekar undir fæti þegar Einar Magnússon menntaskólakennari óskaði eftir því í blaðagrein í Vísi að blaðið birti ljósmyndir af Vatnsberanum svo skattgreiðendur „gætu gert sér einhverja hugmynd um þessa líkneskju og hvort þeir telja hann til fegurðarauka“.  Í kjölfar myndbirtingarinnar skrifaði Einar aðra blaðagrein í Vísi þar sem hann útskýrði að höggmynd Ásmunds væri gerð í svipuðum stíl og myndir ýmissa nýtísku málara. „Hlutföll í myndum og líkneskjum, sem eiga að sýna mannlegan líkama t.d., eru oftast með öðrum hætti en í veruleikanum, svo að náttúrlegir vanskapningar komast þar ekki í hálfkvisti við.“ Skoraði Einar á bæjarráð „að setja EKKI líkneskið af Vatnsberanum við Bankastræti“ þar sem það væri líklegt til að vekja „hrylling og viðbjóð meiri hluta vegfarenda“.

Nútímalist séð með moldvörpuaugum

Ýmsir risu upp til varnar, þar á meðal æskuvinur Ragnars, Vilhjálmur S. Vilhjálmsson fréttastjóri Alþýðublaðsins, sem skrifaði reglulega dálka í blaðið undir nafninu Hannes á horninu.  Beittastur í andsvörum var þó líklega Geir Kristjánsson sem skrifaði pistil í Þjóðviljann og taldi grein Einars sýna vel „hvílíkum moldvörpuaugum margir hverjir líta á nútíma list hér á landi“.  En málflutningur af þessu tagi kom fyrir lítið; skjálfti var kominn í pólitíkina. Snemma í júní tilkynnti borgarstjóri að hvorki bæjaryfirvöld né listamaðurinn hefðu sérstakan áhuga á að Vatnsberinn yrði settur upp við Lækjargötuna, hins vegar hefði verið rætt um aðrar staði, þar á meðal Hljómskálagarðinn.  Jafnframt tók Gunnar vel í þá tillögu frá bæjarfulltrúa sósíalista að skipuð yrði sérstök nefnd með aðild Fegrunarfélagsins, Húsameistarafélagsins og Félags íslenskra listmálara sem gera skyldi tillögur um skreytingu gatna og torga í bænum. Vilhjálmur Þ. Gíslason minnti á skömmu síðar í blaðagrein í Alþýðublaðinu að allar nýjar höggmyndir í borginni hefðu verið umdeildar en upplýsti jafnframt að Fegrunarfélagið ynni að því að fá frá Einari Jónssyni myndhöggvara „afsteypu af Útilegumanninum og Öldu aldanna, annarri eða báðum“.

Stefna Gunnars og Vilhjálms var að ná fram málamiðlun með þolinmæði og lagni. En andstæðingarnir voru ekki á því að leggja árar í bát. Í þeirra hópi voru minnipokamenn úr Fegrunarfélaginu, pólitískir andstæðingar borgarstjórans og íhaldssamir listunnendur sem drógu verk Ásmundar í dilk með óþjóðlegum klessumálverkum og atómljóðum. Á næstu misserum birtust reglulega einhverjar greinar í dagblöðunum þar sem Vatnsberinn var hafður að skotspæni. Slíkum skrifum var jafnan svarað en meðal þess sem veikti viðnámið var að Gunnar Thoroddsen einangraðist innan Sjálfstæðisflokksins í aðdraganda forsetakosninganna 1952 þar sem hann studdi tengdaföður sinn, Ásgeir Ásgeirsson, á meðan flokkurinn tók opinbera afstöðu með hinum frambjóðandanum, séra Bjarna Jónssyni.

Um mitt sumar 1952, nánar tiltekið 18. júlí, birtist nafnlaus grein í vikublaðinu Varðbergi þar sem fullyrt var að sigur Ásgeirs í forsetakosningunum hefði stigið tengdasyni hans til höfuðs og hann ákveðið að gera alvöru úr því að setja Vatnsberann upp, að þessu sinni í Hljómskálagarðinum. Greinarhöfundi leist illa á þau áform en taldi staðsetningu verksins vera aukaatriði. „Reykvíkingar hafa þegar sýnt svo greinilega vilja sinn og álit á þessari ófreskju, að hverjum meðalgreindum manni ætti að vera farið að skiljast, að það er móðgun við bæjarbúa að hampa henni framan í þá.“  Ragnar í Smára og Vilhjálmur S. Vilhjálmsson fengu líka dembu yfir sig við sama tækifæri: „Helsti stuðningsmaður Vatnsberans að þessu sinni er Hannes á horninu. Það má segja, að víða finnast vesalmenni, sem eru reiðubúnir að ganga á mála, þó að málstaðurinn sé slæmur. – Væri þeim nær Hannesi á horninu og Ragnari í Smára að flytja Vatnsberann austur á þeirra sveit og setja hann niður á Eyrarbakka. Þar væri hann sjálfsagt vel þeginn.“

Hérna er hún á réttum stað

Í þessu andrúmslofti, þar sem menn hótuðu jafnvel að mölva styttuna niður ef hún yrði sett á stall,  héldu bæjaryfirvöld áfram að sér höndum en Ragnar, sem hafði lítt beitt sér opinberlega fram að þessu, gekk nú fram fyrir skjöldu. Vatnsberinn var ein af ástæðum þess að hann hleypti nýju lífi í tímaritið Helgafell. Sérstakt viðhafnarhefti tímaritsins 1953 var helgað Ásmundi, sem átti sextugsafmæli það ár, en auk þess voru myndhöggvarinn og verk hans til umfjöllunar í fleiri heftum. Þá samdi Ragnar við Björn Th. Björnsson um ritun listaverkabókar um Ásmund sem koma skyldi út bæði á íslensku og ensku. Síðast en ekki síst skipulagði hann tangarsókn úr óvæntri átt. Þegar opnuð var iðnsýning í Iðnskólanum á Skólavörðuholti haustið 1952 hafði höggmynd eftir Ásmund, Járnsmiðnum, verið komið fyrir við innganginn.  Verkið stóð óhreyft eftir að sýningunni lauk en í tilefni af fimmtíu ára afmæli Iðnskólans tveimur árum síðar keyptu Ragnar og sex aðrir einstaklingar, þeirra á meðal Tómas Guðmundsson skáld, Járnsmiðinn af listamanninum og gáfu skólanum og bænum að gjöf. En andstæðingar Vatnsberans létu ekki skáka sér svo auðveldlega.  Á fyrri hluta ársins 1955 taldi listaverkanefnd Reykjavíkur bæjarráð á að samþykkja að Járnsmiðurinn yrði fluttur á grasblett milli Snorrabrautar og Þorfinnsgötu.

Allt þetta mál fékk mikið á Ásmund og svo fór að listaverkið var aftur flutt í Sigtúnið þar sem hann bjó og starfaði. Ragnar lýsti þessum málalyktum svo í Vettvangsgrein í Morgunblaðinu 1961:  „Nú hefur Ásmundur fengið Vatnsberann aftur í hornið til sín og þangað streyma nú erlendir gestir okkar og bjóða fram dollara og pund ef þeir mættu taka hann með sér. En Ásmundur hefir aldrei verið mjög fátækur maður, aldrei svo armur að hann vildi láta af hendi það sem honum var hjartfólgið. Ekki hef ég séð hann í annað sinn glaðari en þegar flóttanum mikla lauk heima í garði hans, og vatnskerlingunni blessaðri var rennt af kviktrjánum.“

Viðtal Morgunblaðsins við Ásmund Sveinsson árið 1967.
Viðtal Morgunblaðsins við Ásmund Sveinsson árið 1967.

Það var svo seint á sjöunda áratugnum að þáverandi borgarstjóri í Reykjavík, Geir Hallgrímsson, fór þess á leit við Ásmund að fá að setja Vatnsberann upp einhvers staðar í borgarlandinu. Listamaðurinn tók dræmt í það í fyrstu en þegar Geir kvaðst vilja steypa listaverkið í kopar gat hann ekki annað en sagt já. Ákveðið var að koma því fyrir í Öskjuhlíðinni og var Ásmundur hafður þar með í ráðum. Í viðtali í Morgunblaðinu í ágústmánuði 1967 segir hann meðal annars: „Fyrst vildu þeir klína henni fast við vatnsgeymana á Öskjuhlíðinni. Það fannst mér óráð. Eftir nokkra leit fann ég svo fallega klöpp austan Reykjanesbrautar. Þann stað leist mér strax vel á og þar stendur styttan nú. … Hérna er hún á réttum stað. Mér þykir mjög vænt um þetta allt saman. Vatnsberinn er fyrsta myndin mín, sem sett er upp út í óhreyfðri náttúrunni. Ég er viss um að það fer vel um hana  hérna. Heyrið þið strákar, sagði hann við tvo patta, sem komnir voru til að fylgjast með. Viljið þið ekki gæta styttunnar fyrir mig — vera löggur? —  Jú, svöruðu strákarnir hreyknir. —  Það má ekki rispa — ekki krota, sagði meistarinn og hinir nýskipuðu verðir kinkuðu alvarlega kolli.“

Í ljósi þessara orða þykir mér óráð að ætla að finna blessaðri vatnskerlingunni „nýtt heimili“ í Austurstrætinu.

(Hluti þessarar greinar byggir á texta úr kaflanum „Í nálægð meistara“ í bók minni Mynd af Ragnari í Smára (Bjartur 2009).)


Comments

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Mix Parlay


yakin jp

yakin jp

yakin jp

rtp yakinjp

yakinjp

Togel Online Resmi

pola ritme turbo stop go rahasia sopir angkot cuan 95 juta

strategi kode kuno petugas arsip bongkar rahasia 120 juta otomatis

karyawan minimarket temukan jam hoki pola tap cepat saldo meledak

trik tahan putar penjual mainan cuan 78 juta tanpa boncos

analisis frekuensi wild tukang fotokopi berbuah jackpot ratusan juta

timing free spin anti rungkad kunci kemenangan maksimal

pola step bet mikro desainer interior jaga profit stabil 65 juta

strategi gacor juru parkir manfaatkan jam sepi raih big win

ahli kopi reset modal cerdas saat multiplier drop wd pasti

kombinasi bet anti zonk pelayan restoran menu kombo hasilkan 110 juta

deteksi server hoki montir ac bawa pulang maxwin sebelum siang

ritme putaran beruntun guru ngaji pecahkan jackpot x500

pola turbo jeda pedagang kain kelola volatilitas tetap untung

taktik push berjenjang skema 3 2 1 barista kafe cuan 82 juta

manajemen dana anti rugi penjahit jas modal kecil untung besar

pola simbol berbaris petani padi ciptakan combo wild raksasa

kondektur bus uji frekuensi scatter akurat wd 135 juta

trik tumpuk wild pola sisir vertikal tukang cukur bonus berantai

sinkronisasi jari dan rtp teknisi lift profit tetap melejit

deteksi akurat server rungkad penjaga toko anti boncos total

kombinasi jam hoki dan pola khusus pedagang buah anti zonk x1000

mahasiswi desain mode pola putaran bintang paling gacor auto maxwin

penjual hewan trik scatter emas jitu cuan 450 juta sekejap

ahli geologi temukan urutan permata jackpot 85 juta kaya mendadak

seniman tato pahami ritme jarum pola putaran cepat maxwin tanpa batas

nelayan malam pola penyebaran hitam viral waktu hoki terbongkar

admin medsos filter real time analisis akurat rtp live tembus x500

strategi sultan agen properti fitur spin turbo cuan cepat anti rugi

petugas keamanan pola anti rungkad saat server padat wd aman

manajemen risiko saldo besar sopir truk logistik sebelum pecah maxwin

konsultan pajak pola penggandaan profit tanpa limit cuan fantastis

akuntan publik deteksi akurat waktu terbaik free spin auto sultan

buruh pabrik lacak mesin panas jam hoki terbaru pola spin jebol maxwin

karyawan bank uji skema kredit cepat kuasai fitur beli putaran anti zonk

juru masak deteksi bumbu rahasia kombinasi bet anti zonk hadiah x500

pedagang pulsa cadangkan saldo dana mini recovery anti boncos total

teknisi listrik trik petir x500 anti rungkad bawa pulang maxwin besar

pekerja konstruksi fondasi step up bet anti ambruk jackpot beruntun

penjual tanaman hias siraman interval timing spin tumbuh jackpot ratusan juta

nelayan pagi strategi ikan hoki anti rungkad bawa pulang 150 juta

cleaning service reset modal cerdas saat multiplier mandek wd cepat

juru pijat refleksi pola putaran cerdas x1000 anti rungkad terbaru

strategi jam hoki terbaik penjaga kolam ikan cuan 120 juta sekejap

penulis novel gunakan plot twist analisis pola terbaru pasti untung

guru les musik skema nada 3 5 7 pola push bertahap tingkat pengembalian 99

pedagang kopi keliling pola putaran cerdas untung 80 juta seminggu

montir mobil uji sprint spin 15 menit cetak big win cuan 90 juta

reset modal cerdas sapu bersih cleaning service wd cepat

penjaga toko buku uraikan indeks simbol free spin naikkan untung 50 juta

teknisi drone pola stabil bet terbang rendah pecah maxwin 800 juta

desainer grafis grid tempo pola turbo pause jaga volatilitas cuan x1000

penjual emas strategi sultan kombinasi spin cerdas anti boncos total

tukang sayur pola 3 baris wild emas modal 50 ribu langsung sultan

koki restoran deteksi bumbu rahasia kombinasi bet anti zonk 400 juta

pedagang asongan trik putaran maut 9 jitu scatter emas nembak

petugas pemadam kebakaran deteksi server panas pecah jackpot 750 juta

sopir taksi online buktikan cuan besar pola simbol khusus biru jaminan wd

tukang kebun raup ratusan juta analisis pola anti rungkad auto sultan

pegawai negeri ubah nasib trik buy spin cerdas perkalian x1000 berkali kali

pemuda desa buktikan pola 7 baris wild biru raup 950 juta tidak masuk akal

karyawan swasta 650 juta pola lonceng emas mahjong ways 2 scatter hijau

ibu rumah tangga x1000 sweet bonanza analisis maxwin

mahasiswa 888 juta pola bintang jatuh wild emas starlight princess

pemain medan pola batu petir gates of olympus jackpot 15 miliar

tukang ojek waktu emas scatter 5 baris wild west gold

pebisnis 788 juta pola keberuntungan game dewi fortuna x500

sopir ojol rahasia mahjong ways 1 spin otomatis

tukang sayur pola simbol khusus sugar rush cuan 90 juta

fotografer freelance shutter pace vs rtp gates of olympus wd konsisten

penata rias layer wild starlight princess bonus berantai auto jackpot

operator pabrik shift malam cooldown 7 10 profit maksimal

pedagang ikan kelola gelombang multiplier tarik profit aman anti boncos

petugas keamanan cek area gelap pola anti rungkad wd terjamin

karyawan toko pola 4 simbol merah kemenangan puncak bocoran resmi

pemain bali bongkar jam hoki wild emas ajaib auto sultan 999 juta

mahasiswa kedokteran taktik scatter emas kombo liar cuan 180 juta

ibu rumah tangga kaya raya pola ikan hoki scatter hijau terbukti akurat viral

pemuda desa mengubah nasib kisah bayaran x100 modal receh cuan maksimal

pemain jakarta berhasil trik spin turbo kemenangan puncak 1 miliar

pedagang ikan gelombang multiplier profit mahjong ways sebelum drop

auto sultan strategi gol juventus 750 juta trik ampuh

cuan mendadak pola kemenangan roma 650 juta tukang kopi fenomenal

starlight princess pola bet kecil wd trik bintang x200 beruntun

stop rungkad rtp live habanero terbaik pola putaran otomatis

mahjong ways 3 pola scatter hitam bocor analisis maxwin 777 juta

wild west gold jackpot miliar slow spin 3 baris emas kaya mendadak

gates of olympus pola batu petir x500 tersembunyi mahasiswa maxwin

aztec gems pola quick spin cuan 100 juta tanpa rungkad anti buntung

koi gate fenomena wild gold trik manajemen modal mini jackpot 95 juta

sweet bonanza pola permen bergaris mega jackpot jam hoki buy spin

starlight princess wild emas berantai gamer profesional cuan 170 juta

mahjong ways 2 kunci utama wd trik spin santai pegawai minimarket

bukan isapan jempol rtp live pragmatic play malam ini pola bet efektif

the dog house megaways maxwin instan sopir ojol ubah nasib

gates of olympus pola petir merah terbukti akurat jam gacor jitu

wild west gold scatter biru viral bet naik turun cuan 60 juta

sweet bonanza pola permen manis x500 anti rungkad ibu beli mobil

mahjong ways 1 rahasia kuno pola spin manual jebol jackpot

starlight princess petir bintang x100 tiap jam pola putaran cerdas

aztec bonanza cuan maksimal taruhan minimalis pekerja pabrik 280 juta

koi gate trik simbol hoki tercepat pola spin turbo 15 kali auto jackpot

klaim jackpot joker jewels malam ini trik jam hoki mahasiswa cuan x100

tukang cukur teknik spin halus mahjong ways anti boncos

terapis pijat pola bet mahjong ways mengalirkan jackpot

pilot drone atur batas rugi mahjong ways aman

arsitek metode buy free spin mahjong ways 2 stabil modal

kasir baca pola simbol mahjong ways turbo spin

resepsionis transisi spin mahjong ways 4 manual ke auto

programmer kode pola binary ritme bet mahjong ways 3

pustakawan pilih jam hoki mahjong ways royal

sales timing tarik dana mahjong ways sebelum drop

montir kapal selam batas maksimal putaran mahjong ways 1

mahjong ways 2 pola wild berantai tukang ojek mega jackpot

starlight princess anti rungkad petir bintang x1000 wd pasti

stop boncos wild west gold buy spin cerdas karyawan cuan 90 juta

maxwin pengali x1000 sweet bonanza terbaru

waktu emas wild west gold scatter 5 baris

pola sayap kupu kupu mahjong ways 3 wd pasti

strategi bet stabil gerbang ikan koi rtp 99

pola bintang jatuh princess starlight 888 juta

trik putaran turbo permen manis cuan x500

petir biru x500 olympus waktu gacor terkini

pola sinar bulan putri bintang jackpot instan

jam keberuntungan harta karun aztec 400 juta

pola 4 simbol merah gerbang kaca terbaru

jackpot 999 juta gold bonanza spin cerdas

strategi naga hitam raja kerbau scatter wild

pola mekanik emas hoki nexus untung besar

maxwin simbol biru emas koboi liar terjitu

analisis rtp langsung jam gacor slot pragmatic

koi gate viral pola ikan tersembunyi pemuda desa maxwin 180 juta

aztec gems maxwin trik spin manual 5 detik jackpot 70 juta

naga emas mahjong ways 3 pola bet kecil cuan miliar

joker jewels anti zonk strategi bet minimalis menang 99 persen

sweet bonanza xmas pola scatter kombo ibu rumah tangga 200 juta

gates of gatot kaca pecah analisis jam hoki sopir taksi x500

the dog house mega jackpot pola spin turbo pelajar sma 110 juta

mahjong ways scatter kombo gila teknik wild emas 420 juta

tercepat pola putaran maut starlight princess x500 nonstop

wild west gold gacor malam ini scatter emas anti rungkad sultan

koi gate pola naga biru terbongkar rtp 98 persen anti boncos

kisah pedagang sayur maxwin 150 juta pola bet stabil aztec bonanza

mahjong ways 2 pola naga hitam viral jackpot 600 juta otomatis

petir biru x1000 meledak jam gacor terbaru gates of olympus

sweet bonanza rahasia multiplier emas waktu hoki auto sultan

starlight princess anti rungkad rtp live 98 pola gacor

aztec gems trik bet minimalis jackpot 90 juta

rahasia sultan trik spin cepat the dog house maxwin

analisis pg soft pola spin cerdas mahjong ways 3 jackpot

kisah viral karyawan toko cuan 75 juta pola habanero anti rugi

panduan rtp slot pyramid bonanza kemenangan 99 persen

power of thor megaways trik gelegar x500 pola profesional

modal receh cuan maksimal pola great rhino megaways hoki

analisis jam hoki pragmatic pola spin normal jackpot

pola scatter hitam gates of olympus viral waktu hoki zeus

rahasia tersembunyi joker jewels trik keuntungan 50 juta

bocor tuntas analisis persentase menang sweet bonanza xmas

pola rahasia mahjong ways 1 sopir ojol cuan miliaran spin otomatis

jebol jackpot ratusan juta pola scatter merah wild west gold

strategi sultan trik spin turbo gems bonanza

pola gajah wild biru great rhino kaya mendadak

panduan rtp live aztec gems trik anti rungkand

bocoran pola scatter dog house anti boncos

trik buy feature buffalo king megaways x500

pola wild komplit madame destiny megaways maxwin

strategi anti gagal sugar rush tercepat wd

jam gacor poseidon megaways perkalian akurat

pola scatter koin money train 3 cuan menggila

taktik pola scarab emas legacy of dead receh untung

strategi putaran maut wild kraken release the kraken

Suara Cilok Scatter

Jam Hoki Petani Kopi

Gerakan Kipas Sate

RTP Wild West Gold

Teknik Tambal Ban

Prediksi Real Madrid

Manchester City vs Bournemouth

Barcelona vs Elche

Arsenal vs Burnley

Man United vs Forest

The Dog House Megaways Viral

Psikologi Warna Candy Bonanza

Mitos vs Fakta Justice League

Trik Skip Intro Playboy Gold

Moon Princess 1000 Cetak Rekor

Pola Triple Hot Hot Fruit

Zeus Howling Thunder CQ9

Pola Efisien Wild Safari

Strategi Ritme Dog House

Mekanik Rahasia Candy Bonanza

Prediksi Liverpool vs Aston Villa

Derby London Chelsea vs Spurs

Taktik Atletico vs Sevilla

Expected Goals Haaland

Analisis 15 Menit Terakhir

Analisis Mahjong Ways 3

Pola Ngantuk Mahjong Ways

Ritual Kucing Hitam

Taktik Rahasia RTP

Panduan Tukang Parkir

Pep Guardiola City

Arsenal vs Burnley

Tottenham vs Chelsea

Derby London Chelsea Spurs

Trik Menang Pragmatic

Analisis Data Akurat Mahjong Ways

Pola Ngantuk Satpam Mahjong Ways

Ritual Kucing Hitam Mahjong Wins

Taktik Rahasia Pola RTP Jember

Panduan Spin Turbo Tukang Parkir

Sistem Xavi Anti Kebobolan Barca

Kontroversi Kartu Merah Derby London

Filosofi Sepak Bola Modern London

Prediksi Liverpool vs Aston Villa

Statistik Clean Sheet Barcelona Elche

Mode Hemat Data Scatter

Filosofi Ngopi Hitam Pro

Pola Spin Tukang Ojek

Pola Scatter Koi Gate

Taktik Cuci Piring Spin

Misteri Anfield Liverpool

Arsenal vs Burnley 22 Menit

Pelatih Tertekan Ten Hag

Ketergantungan Gol Madrid

Tottenham vs Chelsea Modern