Framleiðslufyrirtækið Marvel bætir nú enn einni hetjunni í samtengdan ofurhetjuheim sinn í kvikmyndinni Captain Marvel (Anna Boden og Ryan Fleck, 2019). Handritshöfundar fyrirtækisins eiga ekki í nokkrum vandræðum með að kynna titilhetjuna til leiks, en eins og við er að búast fylgir myndin svipaðri formúlu og forverarnir: Manneskja öðlast ofurkrafta og þarf að beisla þá og læra að stjórna þeim á sama tíma og átök við myrkraöfl af einhverju tagi reynast óumflýjanleg, illmenni sem líkt og alltaf hefur eyðileggingu og dauða að markmiði. Þá má heldur ekki gleyma því að ofurhetjan þarf jafnan teymi í kringum sig (aðstoðarmann, vin (svokallað „side-kick“ á ensku) sem gjarnan skreytir atburðarásina með húmor, og stundum lærimeistara), auk þess sem rómantískt viðfang er oft til staðar. Þetta er formúla sem höfðar til áhorfenda, eins og tíu ár af ofurhetjumyndum hefur sýnt og sannað. Í Captain Marvel er hins vegar snúið dálítið upp á formúluna, sem kann að sumu leyti að vera nauðsynlegt þegar myndafjöldinn er talinn í tugum, en er samt óneitanlega ánægjulegt og lyftir þessari allmikið yfir í miðgildið í Marvel-heiminum.
Söguflétta Captain Marvel hverfist í upphafi um það að stríðshetjan Vers (Brie Larson) komist til botns í ráðgátunni um uppruna sinn. Því fylgja afhjúpanir um eðli stríðsins sem hún berst í fyrir hönd geimverustofnsins Kree, sem hefur það markmið að útrýma öðrum geimverustofni, sem kallast Skrull. Í baráttu sinni við Skrullara þarf Vers einnig að takast á við samfélagslegar kröfur, hvort sem það er í geimævintýrum eða á jörðinni, sem veldur því að hún fær ekki að nota ofurkrafta sína af fullum mætti. Í því samhengi er mikið gert úr því að staðsetja hana í tíma, en atburðir myndarinnar eiga sér stað nokkru á undan meginsögum flestra Marvel-myndanna.. Þetta verður stundum kómískt. Eftir að Vers brotlendir á jörðinni virðist hún til dæmis ávallt vera í auga einhvers menningarstorms sem sem í sífellu þeytir að henni dægurbundnum vísunum og skírskotunum frá tíunda áratugnum (Blockbuster, Radioshack, Nine Inch Nails og Nirvana, svo nokkur dæmi séu nefnd).
Persónur eru að sama skapi settar í hlutverk sem endurspegla félagslegan veruleika þessa tíma. Til að mynda er Vers oft eina konan í hópi karla og mætir þar karlrembuskap og fordómum. Meira að segja þegar hún er klædd vígalegum stríðsbúningi Kree stofnsins hika karlmenn jarðar ekki við að segja henni að brosa aðeins þegar hún er svo heppin að vera í návist þeirra. Þessi áreitni og uppáþrengjandi afskiptasemi feðraveldisins er ekki einungis bundin við jarðarbúa, heldur er starf hennar með Kree stofninum einnig háð valdbeitingu annara. Þar fer lærifaðir hennar Yon-Rugg (Jude Law) fremstur í flokki og er sífellt að segja henni að halda aftur því mikla afli sem hún býr yfir. Hann útskýrir ennfremur að tilfinningar eigi engan stað í verkefnum þeirra fyrir Kree stofninn og að stríðsmenn eigi að reiða sig á rökhyggju til að njóta velgengni. Hér er stillt upp hefðbundnu andstæðupari karllægra og kvenlægra eiginleika; konur hafa löngum verið tengdar við tilfinningasemi og skort á rökhugsun, meðan hrein rökvísi er hið ætlaða heimasvæði karlsins.
Vers er því í leit að uppruna sínum í samfélagi sem vinnur gegn henni. Hún þarf þó ekki að yfirstíga þessar hindranir ein á báti, en henni til aðstoðar er Nick Fury (Samuel L. Jackon) og Maria Rambeau (Lashana Lynch). Ólíkt öðrum Marvel myndum býður frásögnin hetjunni ekki upp á neitt rómantískt viðfang, en þess í stað er lögð aukin áhersla á vináttubönd og þrautseigju. Með hjálp vina sinna tekst Vers að blómstra, ekki með því að bæla hluta af sjálfri sér, heldur með því að þróa mannlega eiginleika sína. Það sem Kree héldu fram að væri hennar helsti veikleiki, er í raun það sem eflir hana mest. Myndin hverfist því að nokkru leyti um andstæðuna milli þess sem ætlast er til af Vers og því sem hún hefur raunverulega fram að færa. Unnið er vel með þessa sálrænu togstreitu sem óneitanlega dýpkar persónu Captein Marvel. Þegar hún fær tækifæri og stuðning til að sýna það sem í henni býr, þá verður hún máttugri en nokkru sinni fyrr. Vers lætur ekki fjötra samfélagsins halda sér niðri. Fréttirnar eru því þær að Marvel fyrirtækið hefur hér sent frá sér sína fyrstu feminísku ofurhetjumynd.
Um höfundinn
[fblike]
Deila