Carlos Fuentes kvaddur

Rithöfundurinn Carlos Fuentes lést á dögunum 83 ára gamall. Fuentes var einn merkasti höfundur sem Mexíkó hefur alið og lét eftir sig umfangsmikið höfundarverk. Kristín Guðrún Jónsdóttir og Jón Thoroddsen segja frá skáldinu.

Söknuðurinn kom á óvart. Það var ekki fyrr en við andlátsfregn Carlosar Fuentes að við gerðum okkur grein fyrir því hversu miklu máli rödd hans hafði skipt okkur. Hvað okkur þótti í raun vænt um hann. Já, okkur var brugðið. Dauða hans bar brátt að, hann hafði ekki verið alvarlega veikur og því kom fréttin eins og þruma úr heiðskíru lofti. Samt var hann orðinn 83 ára gamall og við slíku að búast. En hann var sívinnandi fram í andlátið; sama dag og hann lést birtist grein eftir hann í dagblaðinu Reforma um forsetakosningarnar í Frakklandi.

Fuentes fæddist árið 1928 og var einn helsti rithöfundur sem Mexíkó hefur alið. Hann nam lögfræði en krókurinn beygðist snemma í átt að ritstörfum. Fyrsta verk hans var smásagnasafnið Los días enmascarados sem kom út 1954 en hann er þekktastur fyrir skáldsögur sínar, sem eru ótrúlega margbreytilegar, og ritgerðir um menningu, listir og stjórnmál. Einnig hefur hann samið leikrit, kvikmyndahandrit og vinsæla sjónvarpsþætti um sögu Spánar og Rómönsku Ameríku og listir í Mexíkó. Fyrsta skáldsaga hans kom út 1958 þegar hann var 29 ára gamall; það var tímamótaverkið La región más transparente: margradda mynd af Mexíkóborg sjötta áratugarins, með sterka tilvísun í forsögu og framtíð landsins. Segja má að við útkomu bókarinnar hafi margir rithöfundar álfunnar vaknað af dvala. Eftir Fuentes liggja hátt í sextíu verk, má þar nefna skáldsögurnar La muerte de Artemio Cruz og Terra nostra. Við þetta má bæta að Fuentes var aðalsprautan í samfélagi rithöfunda frá þessum heimshluta þegar þeir urðu áberandi á heimsvísu á sjöunda og áttunda áratug síðustu aldar og eru kenndir við hið svonefnda „búmm“.

Fuentes bjó víða í æsku, en faðir hans starfaði í utanríkisþjónustunni. Hann dvaldi á ungdómsárum sínum m.a. í Argentínu, Ekvador, Urugvæ, Brasilíu og Chile ásamt Bandaríkjunum. Aftur á móti var hann á sumrin í Mexíkó og viðhélt með því móti tengslum við land sitt. Þegar hann var 15 ára gamall flutti hann alfarið til heimalandsins. Þessi ár utan landsins hjálpuðu honum að horfa á heimaland sitt úr fjarlægð og með gagnrýnum augum.

Margir hafa bent á hversu víðtæk menntun og áhugamál Fuentesar voru og tíðum er orðið endurreisnarmaður notað í því sambandi. Ekkert virtist honum óviðkomandi. Að því leyti var hann ekki ólíkur landa sínum Nóbelskáldinu Octavio Paz. Fuentes var legið á hálsi fyrir að reyna að koma öllu fyrir í verkum sínum, og má kannski segja að það hafi komið niður á listbrögðum hans. En fyrir öðrum eykur þetta á lífsþorstann sem bækur hans vekja með lesendum. Þessi mikla þekking gerir Fuentes kleift að hjálpa lesandanum að velta fyrir sér nánast öllum mögulegum sjónarhornum viðfangsefnisins. Oftar en ekki spilar hann með minnið og minningarnar með þeim alvarlega undirtóni að sá sem ekki lítur til fortíðar kveður upp dauðadóm yfir framtíðinni.

Hann var oft orðaður við Nóbelsverðlaunin og hefði verið vel að þeim kominn en kannski réði einhverju þar um að landi hans Paz hlaut þau árið 1990. Aftur á móti hlaut Fuentes mörg önnur virt bókmenntaverðlaun svo hann fór ekki slyppur frá viðurkenningunum. Undir lok síðustu aldar urðu vinslit milli þessara tveggja skáldjöfra vegna pólitískra skoðana. Paz þótti sem Fuentes væri fastur í úreltum vinstri hugmyndum. En vera má að dómur sögunnar reynist málstað Fuentes hliðhollur þegar hugað er að lýðræðinu. Ef lýðræði á að vera heilbrigt verður það að búa við átök andstæðra skoðana og hagsmuna. Vinstri hugmyndir hans voru alltaf hluti af samræðu en ekki endanlegar og lokaðar. Á endanum urðu stjórnmálaskoðanir Paz full einhæfar og ekki í takt við lýðræðisþróun í landinu. Fuentes var í mun að allir jaðarhópar fengju rödd sína viðurkennda í samfélaginu. Nægir þar að nefna Zapatistana og hreyfingu þeirra. Þetta sama hugarfar gerði að verkum að Fuentes var bæði stuðningsmaður og gagnrýnandi kúbönsku byltingarinnar. Það var ekki til neitt svart-hvítt í hans huga; allt varð að skoða með sama gagnrýna hugarfarinu frá mismunandi sjónarhornum.

Eins og minnst var á hér að ofan er höfundarverk hans ótrúlega metnaðarfullt. Skáldsögur hans eru ekki aðeins margradda, heldur takast á í þeim margir tímar og margar leiðir að skynja tímann og ólík söguskeið. Hann vekur lesandann sífellt til umhugsunar með spurningum sem hafa ekki einhlítt svar en varða þó líf okkar mannanna. En það er sama hversu flókið viðfangsefni hans er, það verður aldrei þvælið í meðförum hans. Þarna hjálpar til hversu skýr í hugsun Fuentes var. Stundum bar mælgin hann kannski ofurliði vegna þess að hann kom ekki hugmyndum sínum fyrir í lifandi persónusköpun. Þetta verður ef til vill að skrifast á stöðugar stíltilraunir hans.

Þegar mikill listamaður og hugsuður eins og Fuentes er kvaddur er orðið þakklæti efst í huga. Hann hélt lesendum sínum á jörðinni með því að hefja sig hvað eftir annað upp yfir hana. Hann stillti okkur upp gagnvart spurningunni hvernig við upplifum samtímann. Erum við fórnarlömb óviðráðanlegra aðstæðna eða náum við að skynja okkur sem hluta í stóru heildarsamhengi þar sem tilfinningum og persónu er gefin hlutdeild í atburðum? Þessu nær mikill skáldskapur, sérstaklega þegar saman fer skýr hugsun og skáldleg sýn. Hann gerði heiminn sem við lifum í persónulegan og skáldlegan og hjálpaði okkur að móta afstöðu gagnvart honum.

Fuentes þótti einkar glæsilegur maður. Síðastliðið haust sátum við að kvöldverði með landa hans, ljóðskáldinu Alberto Blanco, sem var hér gestur á bókmenntahátíð, og hann sagði sögur af persónulegum samskiptum við ýmsa listamenn Mexíkó. Einhverju sinni var Blanco staddur í New York skömmu fyrir jól ásamt Patriciu Revah konu sinni. Hann var ánægður yfir því að geta horfið í mannhaf stórborgarinnar, að verða að engu, þurfa ekki að svara fyrir neitt. En þar sem þau hjón eru á gangi í jólaösinni eftir einu breiðstrætinu sjá þau hvar birtist skyndilega út úr einni versluninni maður klæddur skósíðum loðfeldi, hlaðinn pinklum. Eitthvað könnuðust þau við hann: þetta var landi þeirra, enginn annar en vinur þeirra Carlos Fuentes. Fuentes nemur staðar þegar hann sér hið hógværa skáld Alberto ásamt Patriciu og öll verða þau vandræðaleg um stund, en þau hjón ákveða að láta sem ekkert sé og halda áfram göngu sinni. En þá kallar Fuentes eftir þeim stundarhátt: „Nú munt þú yrkja ljóðið It was on Fifth Avenue“. Ekki er því að neita að Fuentes hafði vissulega húmor fyrir eigin hégómaskap. Leikaraeðlið var honum samgróið og það hjálpaði honum í hvers konar opinberum viðburðum. Þeir sem komu fram með honum segja að hann hafi þó aldrei skyggt á aðra heldur veitti þeim hlutdeild í því andrúmslofti sem hann töfraði fram. Þetta örlæti við aðra kom einnig fram í því að hann tók verk yngri rithöfunda alvarlega og greiddi götu þeirra.

Fuentes kvæntist eftirlifandi konu sinni, blaðakonunni Silviu Lemus, eftir að hann skildi við fyrri konu sína, leikkonuna Ritu Macedo, en með henni átti hann dótturina Celiu sem lifir föður sinn. Fuentes eignaðist tvö börn með Silviu, Carlos (f. 1973) og Natöshu (f. 1976), sem létust langt fyrir aldur fram, eða þegar þau voru 25 og 30 ára. Skáldið hefur lítið tjáð sig um harmrænan dauðdaga barna sinna en hefur tileinkað þeim mörg verka sinna. Eftir jarðarför hans í Mexíkóborg þann 16. maí, þar sem borgarar gátu vottað honum virðingu sína, var Fuentes brenndur og aska hans flutt til Parísar þar sem börn þeirra hjóna hvíla.

Heimurinn hefur misst mikið með þessum gáfaða mannvini.

                              Kristín Guðrún Jónsdóttir, aðjunkt H.Í.
og
Jón Thoroddsen, kennari Laugalækjarskóla

Greinin var fyrst birt í Fréttablaðinu 21. júní 2012.


Comments

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3