,,Góðir Íslendingar”

Hrun leiðir af sér hugmyndafræðilegt rof. Rof sem hér á Íslandi kom af stað óeirðum og átökum. Kom Jóni Gnarr, grínara mm. í borgarstjórastólinn, rúði stjórnmálamenn trausti og aðrar valdastofnanir þjóðfélagsins. Og þó að næstum fjögur ár séu liðin má enn segja að trúnaðarbrestur ríki milli ríkisins og fólksins. Fólksflutningar til annara landa aukast enn og almenns vonleysis gætir á mörgum sviðum, eins og hver einasti fjölmiðill og fréttaveita þreytist ekki á að útmála.

Sérhvert þjóðskipulag er reist á tilteknum ráðandi framleiðslutækjum, segir Louis Althusser í grein sinni Hugmyndafræði og hugmyndafræðileg stjórntæki ríkisins. Framleiðslutækin og framleiðsluferlið nýta sér fyrirliggjandi framleiðsluöfl og framleiðslutengsl og þannig þarf hver þjóðfélagsgerð samhliða framleiðslunni að endurframleiða eigin framleiðsluskilyrði; endurframleiða bæði framleiðsluöflin og þau framleiðslutengsl sem fyrir eru. (Althusser: 1971)

Þessi einfalda og skýra lýsing sýnir okkur glögga mynd af kapítalískri uppbyggingu vestrænna þjóðfélaga. Grunnur þjóðskipulagsins byggist á framboði og eftirspurn; viðhaldi og tengslum á þeim þáttum sem skapa fjármagnsveltu og stöðugleika í samfélaginu.

Tæp fjögur ár eru liðin frá því að íslenskt samfélag horfðist í augu við það að þessu jafnvægi; kapítalískri uppbyggingu framleiðslu, endurframleiðslu sem og framleiðsluskilyrðunum var kollsteypt. Alþingi Íslendinga skipaði rannsóknardómstól til að varpa ljósi á atburði málsins. Fyrrverandi forsætisráðherra Íslendinga var ákærður frammi fyrir Landsdómi og hann sakaður um að hafa af ásetningi sýnt af sér stórkostlegt hirðuleysi og alvarlega vanrækslu í starfi. Hvað var það sem gerðist?

Vísindalegt sjónarhorn hinnar marxísku greiningar sem Althusser byggir hugmyndafræði sína á getur fleytt okkur áfram í því að tengja efnahagslegt skipbrot Íslands við reiði og vonleysi. Hjálpað okkur að skilja hvernig vísindin (kerfið) tengist hugmyndafræðinni (stjórnmálunum) og þeim glundroða sem enn ríkir í íslensku samfélagi.

6. október 2008 Kerfið – hugmyndafræðin

Samkvæmt greiningu Althusser sem minnst var á áðan erum þegnar þjóðfélagsins mótaðir af samfélagskerfinu. Um það er ekki deilt. Við búum við vestræna lýðræðis- og stjórnsýsluhefð og þrátt fyrir að lýðveldið Ísland hafi einungis verið stofnað fyrir rúmum sjötíu árum þá búum við við eitt elsta þingræðiskerfi heims. Partur af hinni Íslensku sjálfsmynd er stolt af sérstöðu sinni, sáttfýsi, skilningi, réttlæti og trú á skynsemi og mátt lýðræðislega kjörinna stjórnvalda.

Við lærum til verka og viðhalds þessa ágæta kerfis okkar og þjóðfélags og með og vinnuframlagi okkar og verkum eflum við atvinnulíf, menntakerfi, samgöngur, landbúnað og heilbrigðiskerfi; þeirra þátta sem sjálfsagðir þykja í vestrænum menningarríkjum. Við erum partur af alþjóðlegu samhengi og lítum á okkur sem forystuþjóð í baráttunni fyrir þjóðfrelsi og sjálfstæði einstakra þjóða. Við höfum viðhaldið sambandi ríkis og kirkju og lagt á það áherslu að ríkisvaldið geti mótað hugmyndafræðilega endurnýjun kirkjunnar (sbr. málefni samkynhneigðra) en gætt þess að kirkjan hafi ekki særandi áhrif á skoðanir annara trúarhópa og virði rétt þeirra sem ekki tilheyra þjóðkirkjunni (sbr. reglur um samskipti skóla og trúfélaga). Þetta er hin tveggja þrepa formgerð samfélagsins sem Marx og Althusser fjalla um. Laga- og stjórnmálalega dómstigið (rétturinn og ríkið) mynda undirbygginguna og hugmyndafræði kerfisins er stjórnað ma. af trúarlegum, siðferðilegum, réttarfarslegum, stjórnmálafræðilegum hugmyndum. (Althusser 1971: 181)

Hvað er átt við þegar talað er um hrun? Eitthvað hrynur. Eitthvað sem búið var að byggja upp. Það sem var uppbyggt, fellur saman, brotnar sundur – legst í eyði. Hús geta hrunið til grunna. Góð og glaðvær stemming getur hrunið við óskemmtilega uppákomu. Áhorfstölur geta hrapað niður úr öllu valdi, líka fylgi stjórmálaflokka, hrunadansinn er dans þeirra sem síðan sökkva í jörð til helvítisvistar skv. þjóðsögunni. Hrun er ekki afturtekið, lagað eða bætt. Byggja verður frá grunni nýtt hús, nýja stemmingu, nýja sýn – nýja stjórnmálaflokka eins og hér er gert.

Hrunið sem varð á Íslandi getum við tímasett kl 16:00 þann 6. október 2008 þegar þáverandi forsætisráðherra og æðsti maður íslenska stjórnkerfisins Geir H. Haarde flutti útvarpsávarp vegna „sérstakra aðstæðna á fjármálamaraði” sem hófst á þessum orðum:

Góðir landsmenn.

Ríkisstjórn Íslands, Seðlabankinn og Fjármálaeftirlitið hafa síðustu daga og vikur unnið baki brotnu að lausn á þeim gríðarlegu erfiðleikum sem steðja að íslensku bönkunum í góðu samstarfi við þá sjálfa. Að þeirri vinnu hafa ýmsir aðilar komið, til að mynda lífeyrissjóðir og aðilar vinnumarkaðarins.

Forsætisráðherran ávarpaði þjóðina og nefnir helstu grundvallar endurframleiðsluaðila og framleiðslutengingar sem byggja samfélagsgrunninn; Seðlabankann, ríkisvaldið, opinberar eftirlitstofnanir og framtíðarsjóð launamanna og samtök vinnuaflsins, markaðarins. Tiltekur að þessir ábyrgu aðilar hafi gert og séu að gera allt sem í þeirra valdi stendur. Til að forðast hið óumflýjanlega. Til að bjarga því sem bjargað varð. Til að minnka skaðann – sem skeði. Bjarga kerfinu sem brást. Hrinda hruninu hrynjandi. Það tókst ekki.

Aðstæður til björgunar, segir Geir í ávarpi sínu „varða stöðu íslensku þjóðarinnar í heild sinni til langrar framtíðar”. Í hans augum var ljóst það sem meginþorri almennings komst einungis síðar að raunum um var að um var að ræða algert efnahagslegt hrun Íslands – tæknilegt gjaldþrot – katastrófa sem snerti hvert mannsbarn á þessari friðsömu sögueyju, svo vitnað sé í sjálfsímynd okkar.

Góðir Íslendingar.

Mér er ljóst að þetta ástand er mörgum mikið áfall sem veldur okkur öllum bæði ótta og angist. Undir þeim kringumstæðum er afar brýnt að stjórnvöld, fyrirtæki, félagasamtök, foreldrar og aðrir sem geta látið gott af sér leiða, leiti allra leiða til að daglegt líf fari ekki úr skorðum.

Heldur Geir áfram í ræðunni. Þegar þjóðfélagsbyggingin er hrunin, þegar löggjafa- og stjórnvaldinu hefur ekki tekist að afstýra efnahagslegu skipbroti reiðir á að kalla til krafta yfirbyggingarinnar. Kalla samfélagslegar stofnanir til ábyrgðar og félagslegrar meðvitundar – til þess að koma í veg fyrir upplausnarástand og treysta samfélagið eins og Geir segir sjálfur:

Ef einhvern tímann hefur verið þörf á því að íslenska þjóðin stæði saman og sýndi æðruleysi andspænis erfiðleikum – þá er sú stund runnin upp. Ég hvet ykkur öll til að standa vörð um það sem mestu máli skiptir í lífi hvers einasta manns, standa vörð um þau lífsgildi sem standast það gjörningaveður sem nú geisar. Ég hvet fjölskyldur til að ræða saman og láta ekki örvæntingu ná yfirhöndinni þótt útlitið sé svart hjá mörgum. Við þurfum að útskýra fyrir börnunum okkar að heimurinn sé ekki á heljarþröm og við þurfum sjálf, hvert og eitt, að finna kjark innra með okkur til að horfa fram á veginn.

Þetta var þann 6. október árið 2008.

Trúin – traustið – tilgangurinn. Einstaklingurinn og raunveruleikinn.

Virknivísar eða ákvörðunarvísar eru skv. hinni Marxísku hefð áhrifa- og eðlissamhengið sem hin efnahagslega „bygging” þrífst á. Virknivísarnir eru það úrskurðarvald sem efnahagsgrunnurinn hefur (Althusser 1971: 181-182). Hrun byggingarinnar ógnar valdajafnvægi samfélagsins. Vægi virknivísanna verður óljóst og stefnir almennum stöðugleika í hættu eins og sást með beinum hætti í þeim óeirðum og látum sem urðu á götum Reykjavíkur dagana og vikurnar „eftir hrun”.

Það er ekki undarlegt að í kjölfar hrunsins hafi fylgt bylting, í okkar tilviki hin svokallaða Búsáhaldabylting. Þegar byggt er nýtt þjóðfélag á grunni rústa er það kallað bylting. Um það hefur öreiga allra landa dreymt um – að byggja réttlátt þjóðfélag, þó að framtíð sé falin og grípa kúgaður geirinn í hönd. En eins og Althusser bendir á, étur byltingin börnin sín jafnt hér sem annars staðar. Hún gerði það í Frakklandi hún gerði það í Rússlandi og gerði það einnig á Íslandi í kjölfar endurreisnar stjórnvaldskerfisins sem heldur áfram að vera til staðar án þess að svigna eða taka breytingum vegna þess að þeir sem eru handhafar ríkisins (samtök fólksins, hverju nafni sem þau nefnast) nota stjórntæki ríkisins til þess ná fram stéttarmarkmiðum sínum og þannig vinnur kapítalíska kerfið sem slíkt alltaf sigur að lokum, vegna veruleika hins hugmyndafræðilega stjórntækis ríkisins (HSR) (Althusser 1971: 187-188).

Athyglisvert er í okkar íslenska samhengi að skoða hversu fljótt tókst í raun og veru að koma að nýju á „röð og reglu”, nýrri ríkisstjórn, nýjum seðlabankastjóra os.frv. Það má auðvitað þakka eða kenna um, smæð samfélagsins. En það má einnig líta á málið frá öðrum sjónarhóli. Flestar þær stofnanir sem fara með eða stjórna HSR falla undir svið einkareksturs ss. kirkjan, stjórmálaflokkar, fjölmiðlar, menningarstarfsemi, fjölskyldur osfrv. Þessar stofnanir beita ekki ofbeldi til þess að hafa áhrif líkt og ríkisvaldið eins og Geir benti einnig á í ávarpi sínu:

Verkefni stjórnvalda á næstu dögum er skýrt: að koma í veg fyrir að upplausnarástand skapist, ef íslensku bankarnir verða óstarfhæfir að einhverju marki. Til þess hafa stjórnvöld margvísleg úrræði og þeim verður beitt.

Það tókst fljótt að hafa hemil á óeirðarseggjum með því að höfða til skynsemi almennings og friðsamlegra mótmæla aðgerða. En hvað gerðist svo?

Engin trú – ekkert traust – enginn tilgangur. Það sem brast.

Tilgangur þessara skrifa var að velta fyrir sér áhugaleysi og pótítískum trúnaðarbresti sem ríkir í íslensku samfélagi í dag. Hversvegna stöndum við ekki einhuga að baki nýjum ráðamönnum? Nýjum ráðamönnum? Hversvegna sitja enn nánast sömu ráðamennirnir við stjórnvölinn nú og „fyrir hrun”? Hefur eitthvað breyst? Hefur einhver axlað ábyrgð? Er öllum alveg sama? Heldur meginþorri almennings áfram að kjósa til ábyrgðar þá stjórnmálamenn og þá flokka sem sigldu þjóðarskútunni í strand? Hvað með nýju flokkana? Nýju flokkana? Sama fólkið en ný föt – nýju fötin keisarans.

Þjóðin var í losti. Þjóðin er enn í losti. En hvað var það sem gerðist? Gerðist í raun og veru. Við getum ekki horft í spegil án þess að átta okkur á því. Staðreyndin blasir við okkur, jafn sönn og óþægileg sem mest getur orðið. Þetta var okkur sjálfum að kenna. HSR, hið einkarekna stjórntæki dansaði hrunadansinn. Það var ekki ríkisvaldið, framleiðslutækin eða fiskurinn í sjónum sem kom okkur á kné. Það var hlutfallsvandinn eins og sérstakur ríkissaksóknari benti á fyrir landsdómi þann 16. mars sl. Þjónustufyrirtæki með undirliggjandi eignir þe. bankarnir voru orðnir of stórir í samanburði við íslenska framleiðsluhagkerfið. Að mati sérstaks saksóknara eru slík þjónustufyrirtæki ekki sambærileg við framleiðslufyrirtæki (S.J.F. Landsdómur 2012). Einkafyrirtæki, einkaframtak, einkaneysla, einstaklingsfrelsi, markaðsaðilar, það voru þeir, þau, þessir allir, sem lifðu um efni fram.

Þannig stendur stjórntæki ríkisins, sem fer með kúgunarvaldið eftir laskað en í raun sá eini aðili sem er með „hreinan skjöld”. Hrunið var ekki Ríkinu að kenna! Geir Haarde las uppúr kafla um Stefnumótahóp um stöðugleika í fjármálakerfinu og ítrekaði mikilvægi þessarar málsgreinar sem afstöðu íslenska ríkisins: „viðbrögð við slíkum vanda áfalls í fjármálafyrirtæki eða á markaði eru háðar aðstæðum hverju sinni en grundvallaratriði er að stjórnendur fjármálafyrirtækja og markaðsaðilar leysi vanda sinn sjálfir”. (G.H.H. Landsdómur 2012). Ríkisvaldinu er ekki fært að skipta sér af annara manna eignum með lagasetningum á Alþingi eða íþyngjandi reglugerðum vegna hinnar svokölluðu lögmætisreglu , „jafnvel þó að hægt sé að færa rök fyrir almannahagsmunum” sagði Geir einnig fyrir landsdómi. sem svar við fyrirspurn saksóknara um hvort ekki hefði verið ráð að grípa til einhverra ráða til að stöðva útþenslu bankanna.

Hugmyndafræði HSR er þannig æðri hinu kúgandi stjórntæki ríkisins, í okkar vetræna lýðræðisstjórnkerfi. Nema þegar þegnarnir brjóta refsiramma laganna. Í vel ígrunduðu máli fer Althusser yfir skilgreiningu sína á eðli hugmyndafræðinnar og kemst að þeirri niðurstöðu að hún eigi sér enga sögu og virki þannig að hún myndi „alsögulegan, veruleika”, að hugmyndafræðin séu hin ímynduðu tengsl einstaklingsins við raunveruleikann og leggur sama skilning í hina almennu hugmyndafræði og Fraud gerði í kenningu sinni um dulvitundina almennt:

„Hugmyndafræðin er mynd af ímynduðum tengslum einstaklinga við raunveruleg tilvistarskilyrði þeirra” (Althusser 1971: 204-206).

Það sem raunverulega hrynur í Hruninu er sú hugmyndafræði sem HSR gekk útá á síðasta áratug tuttugustu aldar og fram til 2008. Þessi hugmyndafræði sem við getum kallað óteljandi nöfnum ss. einstaklingsfrelsi, neyslumenningu, útrásargræðgi, heilbrigða skynsemi eða hvað eina annað sem við tengjum við strauma og stefnur síðastliðinna ára. Þessi hugmyndafræði bíður skipbrot og í einu vetvangi myndast rof í þau tengsl sem einstaklingurinn hafði gert sér, rof í tengslin við raunveruleikann. Okkur er tilkynnt (formlega) að raunveruleiki okkar sé allt annar en við héldum eins og forsætisráðherra sá sig knúinn til að tilkynna þjóðinni í útvarpsávarpi sínu 6. október 2008.

Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð.

Leitin að sannleikanum. Merkingarinnar leitað innan kerfisins.

Raunveruleikinn skellur á okkur af alvöru og þunga. Húsnæðislánin hækka upp úr öllu valdi. Margir missa atvinnu. Fyrirtæki verða gjaldþrota. Allt félagslegt kerfi er skorið í sparnaðarskyni. Eignir verða að engu, yfir nótt. Alþjóða gjaldeyrissjóðurinn yfirtekur fjármálastjórn lýðveldisins. Skattar og áögur hækka umtalsvert. Góðir landsmenn, sem Geir ávarpaði eru vaktir til vitundar og við þeim öllum blasir allt annar veruleiki en sá sem þeir héldu að væri sinn.

Orsökin er eins og fyrr segir ekki Ríkinu að kenna heldur hugsunarhætti og hugmyndarfræði samfélagsgerðarinnar. Þeim ímyndunarbrengluðu tenglslum sem Athusser útskýrir á sinn marxíska hátt: “sérhver hugmyndafræði sýnir, með nauðsynlegri ímyndunarbrenglun sinni, ekki framleiðslutengslin sjálf eins og þau eru (og önnur tengsl sem leiða af þeim), heldur umfram allt (ímynduð) tengsl einstaklinga við framleiðslutengslin og tengslin sem af þeim leiða” (Althusser 1971: 208). Þetta er frá sjónarhóli sérstaks saksóknara Alþingis ma. partur af þeim „hlutfallsvanda” sem áður var minnst á. Althusser bendir á að ef spurt sé; hver eigi sök á ímyndunarbrengluninni beinist sjónir óhjákvæmilega að einhverjum litlum hópi einstaklinga sem væru upphafsmenn hinnar miklu hugmyndafræðilegu blekkingar sem og firringu hins raunverulega heims.

Sá sem er svikinn leitar réttar síns og spyr spurningarinnar hverjum þetta sé að kenna. Raungerfing hugmyndafræðinnar sem Althusser talar um varð á öllum sviðum þjóðfélagsins – í kirkjunni, í viðskiptum, í lagaumhverfi og stjórnmálalegu umhverfi og einnig í menningu og listum. Hverjum er það að kenna? Geir hafði engin svör og bað Guð að blessa landið og berskjaldaða þegna þess:

Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur.

Guð blessi Ísland.

Glæpur og refsing. Hvernig verður ný merking/tilgangur til innan kerfisins?

Það skyldi í raun og veru engan undra að ekki ríki trúnaður, virðing og traust almennings á stjórnmálamönnum og stjórnvöldum almennt á Íslandi í dag. Ríkið stendur í raun og veru uppi sem sigurvegarinn og sá sem hefur hæstu spilin á hendi sér í byggingu nýrrar hugmyndafræði, mótun nýrra ímyndartengsla einstaklingsins og raunveruleikans. Ríkið ætlar sér að taka í gildi nýja stjórnarskrá. Ríkið ætlar að setja reglur sem koma í veg fyrir „hlutfallsvandann” ofvöxt einkageirans yfir höfuð ríkisins. Ríkið sem nú ræður yfir öllum framleiðslutækjunum og meginþorra íslenskra fyrirtækja. Ríkið ætlar meira segja í krafti breyttra aðstæðna að taka til baka þær aflaheimildir sem afhentar voru útgerðarfyrirtækjum í einkaeigu með nýju frumvarpi um fiskveiðistjórnun. Bæjarstjóri Vestmannaeyjabæjar segir um þá ráðstöfun:

„Við verðum að leita aftur til einokunarverslunar Dana til að finna þann hugsunarhátt sem nú ríkir til okkar á landsbyggðinni. Okkur er með þessu gert að standa undir úrsérgengnu gljálífi sem greitt er af opinberu fé. Þetta minnir óneitanlega á að arður danska ríkisins af einokunarverluninni var notaður til að greiða kostnaðinn af grímuballi danakonungs við hirðina í Köben. Ég bara trúi því ekki að þetta verði að veruleika,“ (eyjafréttir.is 27.03.12)

Glæpurinn svíður enn og setur mark sitt á alla pólitíska umræðu. En í veikri von um nýjan trúverðugleika og aukið traust almennings á stjórnvaldstækinu, lögsótti Alþingi fyrrum forsætisráðherra Íslands Geir Haarde fyrir sérstökum Landsdómi. Þar eru þráspurt um hina sérstöku virknivísa og ákvörðunarvísa sem tengja samfélagsgrunninn, Ríkið og hlutverk þess sem handhafa kúgunarvaldsins annarsvegar og yfirbyggingarinnar hinsvegar þe. hinu hugmyndafræðilega stjórntæki ríkisins.

Að lokum.

Í raun ríkir hugmyndafræðilegt tómarúm á Íslandi í dag. Í anda Althusser getum við sagt að í kjölfar hrunsins sem snerti raunverulega efnislega tilveru hvers einstaklings á Íslandi hafi orðið rof í hugmyndafræðina – þar sem raunveruleikinn reyndist allt annar en okkur hafði verið talið trú um af hugmyndafræði HSR. Einstaklingurinn, sjálfsveran með litlu essi í skilningi Althussers, ávarpaður sem hinn Góði landsmaður í október 2008, upplifði það að Sjálfsveran altæka, með stóru essi, hvort sem er í stjórmálalegu, siðferðilegu, efnahagslegu, menningarlegu tilliti hefði brugðist skyldu sinni. Gagnvirknin milli einsaklingsins annarsvegar og hinnar ávörpuðu sjálfsveru, mótun hennar og daglegt líf er enn í uppnámi. Stjórnvöld reyndust gagnlaus í hlutverki sínu að standa vörð um almannaheill og sigldu þjóðarskútunni í strand eins og Geir lýsti í ávarpi sínu. Kirkjan reyndist einnig gagnslaus í því að byggja upp siðferði sjálfsverunnar sem dansaði hrunadansinn uns yfir lauk. Leiðtogar kirkjunnar, fulltrúar Sjálfsverunnar, hins miðjaða sannleika, reyndust jafnvel vera sjálfir sekir um skelfilega glæpi gegn ómálga einstaklingum – börnum; ómótuðum sjálfsverum sem ekki gátu borið hönd fyrir höfuð sér, bæði hin lúterska og kaþólska kirkjudeild. Áður hafði einnig komið í ljós að í skjóli Ríkisins höfðu samskonar glæpir verið framdir afskektum „uppeldisstofnunum” Ríkisins og betrunarheimilum ss. Í Breiðuvík og í Heyrnleysingjaskólanum þar sem börnin sökum fátæktar, fjarlægðar eða fötlunar gátu enga björg sér veitt.

Það er auðvitað í gangi stórkostleg leit að nýjum gildum innan kerfisins. Kannski ekki endilega nýjum er reynt er eftir besta máta að fægja þau algildu Ríkis- kirkju-, menntunar-, menningar- og manngildi sem ávarpað gætu sjálfsveruna íslensku og komið á miðjuðum stöðugleika og sæmillegri sátt í þjóðfélaginu. Komandi alþingiskosningar eru gott dæmi þar sem tekist verður á um virkni og ákvörðunarvísana og mar lagt á þá stefnu sem Samfylking og Vinstri Grænir hafa fylgt í eflingu Ríkisins með þjóðnýtingu, auðlinda, ríkisstyrktri framleiðslu, stórauknum skáttaálögum og erlendri forsjá í fjármálum. Það verður einnig fróðlegt í þessu samhengi að fylgjast með orðræðunni sem mun skapars í kringum aðildarviðræðurna við ESB. Þar togast á tvenns konar hugmyndafræði; um sjálfstæði þjóðarinnar, frelsi til ákvörðunartöku og forræði auðlindanna annars vegar og hinsvegar hugmyndin um nútíma stjórnarhætti samvinnu og sameiginlega stjórn ríkja sem eiga sameiginlegra heildarhagsmuna að gæta öllum sjálfsverum ríkjanna til aukinna hagsbóta. Fyrst og fremst er eins og Athusser bendir á er veruleikinn í þessu gangvirki öllu í reynd sá þegar allt kemur til alls: „ekki annað en endurframleiðsla á framleiðslutengslunum og öðrum tengslum sem af þeim leiða” (Althusser 1971: 226).

P.S.

Hvernig verður „ný” hugmyndafræði til? í eftirmála sínum reifar Althusser augljósa einföldun þess að hugmyndafræði HSR spretti af baráttu stéttanna. En það má einnig benda á að ný hugmyndafræði mun ekki „raungerast” eins og hann talar um fyrr en stéttir HSR hafa fundið sér nýja rödd, nýja miðju nýjan grundvöll til að vinna út frá.

Dæmi um slíkt er sú ímyndunarvinna sem á sér stað allstaðar í þjóðfélaginu og leit stofnana HSR að nýjum grundvelli. að treysta á forræði kvenna er til dæmis ein af þeim leiðum sem virðast hafa mikla almenna og virknisvísun. Það gæti allt eins farið svo að innan nokkurra mánaða verði Forsætisráðherra, allir handhafar forsetavaldsins, forsetinn sjálfur og biskupinn með hákólarektor sér við hlið, konur. Alþingi mun einnig á komandi mánuðum samþykkja lög um lögbundið hlutfall kvenna í stjórnum og ráðum fyrirtækja. Ég tók eftir því aðalfundur Samtaka atvinnulífsins (SA) ber yfirskriftina „Uppfærum Ísland” það er átt við nýja sýn á framleiðsluhætti, atvinnuvegi og framtíð Íslands. Þar eru formælendurnir íslensku: þrjár konur og karlmaður úr menningargeiranum. SA hefur einnig gefið út nýjar leiðbeiningar um stjórnarhætti fyrirtækja þar sem gagnsæi í stjórnun og ákvarðanatöku er undirstrikað, sem og valdheimildir æðstu stjórnenda séu ræddar, að fjölskyldutengsl og innvensl séu í sífelldri skoðun, að áhættuþættir séu skilgreindir af stjórnum fyrirtækja. (Fréttir: sa.is ).

Ingibjörg Sólrún sem var forsætisráðherra og utanríkisráðherra í stjórn Geirs Haarde er farin til Afganistan að vinna fyrir kvennasamtök Sameinuðu-þjóðanna. Henni var ekki stefnt fyrir landsdóm af samstarfsmönnum sínum á Alþingi. Þannig vinnur hún í kristilegum hugmyndafræðilegum anda; yfirbót, í sjálfskipaðri útlegð sinni á „versta stað jarðar”.

Framtíðar-ákallið byggir upp nýja sýn og betri heim í framtíðinni, ögrar öllu því sem við göngum að sem gefnu, þekkingarlega séð. Við verðum að læra að hlusta á grasrótina, raddirnar sem hingað til hefur ekki verið hlustað á. Vesturlönd verða í öll að hlusta á þriðja og fjórða heiminn og Kína og virkilega að einbeita sér að því. Í því felst framtíð okkar hér á jörð; að svara því kalli að nauðsynlegt sé að „endurhanna” stjórnkerfið svo neysluhyggja, efnishyggja og valdagræðgi einstaklinga verði ekki almannahagsmunum yfirsterkari. Að dreifð lýðræðisábyrgð vinni gegn menningarlegum árekstrum, kynáttahatri og fordómum almennt í samfélaginu. Þannig skulum við ávarpa einstaklingana sem sjálfsábyrgar og meðvitaðar sjálfsverur um umhverfi sitt menningu og lífsstíl.

Á páskum 2012.

Ásdís Þórhallsdóttir,
leikstjóri og meistaranemi í þýðingafræði

 

Heimildir:

Louis Althusser. (1971). Hugmyndafræði og hugmyndafræðileg stjórntæki ríkisins. Af marxisma. Ritstj. Magnús Þór snæbjörnsson og Viðar Þorsteinsson. Þýðandi Egill Arnarsson. Nýhil, Reykjavík 2009.

Alþingi. Lög um breyting á almennum hegningarlögum, nr 19 12 febrúar 1940. Skoðað 07.04.12 á slóðinni: http://www.althingi.is/altext/stjt/1998.082.html

BSRB.IS. Lögmætisreglan. Skoðað 07.04.12 á slóðinni: http://www.bsrb.is/vinnurettur/upphaf-starfs/val-a-umsaekjendum/logmaetisreglan/

Eyjafréttir. Frumvarp sjávarútvegsráðherra er til marks um nýlendu hugsun gagnvart landsbyggðinni. Skóðað 07.04.12 á slóðinni: http://www.eyjafrettir.is/frettir/2012/03/27/frumvarp_sjavarutvegsradherra_er_til_marks_um_nylendu_hugsun_gagnvart_landsbyggdinni

Forsætisráðuneytið. Ávarp forsætisráðherra vegna sérstakra aðstæðna á fjármálamarkaði. Skoðað 07.04.12 á slóðinni: http://www.forsaetisraduneyti.is/radherra/raedurGHH/nr/3034

Landsdómur. Geir Hilmar Haarde, fv. forsætisráðherra. Skýrslutaka þriðjudaginn 5. mars kl 09:00. Hljóðupptaka á slóðinni: http://www.landsdómur.is/adalmedferd/nr/9

Netútgáfan. Dansinn í Hruna. Skoðað 07.04.12 á slóðinni: http://www.snerpa.is/net/thjod/hruna.htm

Samtök atvinnulífsins. Nýjar leiðbeiningar um stjórnarhætti fyrirtækja. Skoðað 07.04.12 á slóðinni: http://www.sa.is/frettir/almennar/nr/5465/

Samtök atvinnulífsins Opin dagskrá aðalfundar SA 18. apríl 2012 – skráning í fullum gangi. Skoðað 07.04.12 á slóðinni: http://www.sa.is/frettir/almennar/nr/5487/

Youtube. Gayatri Spivak: The Trajectory of the Subaltern in My Work. http://www.youtube.com/watch?v=2ZHH4ALRFHw

 


Comments

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Mix Parlay


yakin jp

yakin jp

yakin jp

rtp yakinjp

yakinjp

Togel Online Resmi

pola ritme turbo stop go rahasia sopir angkot cuan 95 juta

strategi kode kuno petugas arsip bongkar rahasia 120 juta otomatis

karyawan minimarket temukan jam hoki pola tap cepat saldo meledak

trik tahan putar penjual mainan cuan 78 juta tanpa boncos

analisis frekuensi wild tukang fotokopi berbuah jackpot ratusan juta

timing free spin anti rungkad kunci kemenangan maksimal

pola step bet mikro desainer interior jaga profit stabil 65 juta

strategi gacor juru parkir manfaatkan jam sepi raih big win

ahli kopi reset modal cerdas saat multiplier drop wd pasti

kombinasi bet anti zonk pelayan restoran menu kombo hasilkan 110 juta

deteksi server hoki montir ac bawa pulang maxwin sebelum siang

ritme putaran beruntun guru ngaji pecahkan jackpot x500

pola turbo jeda pedagang kain kelola volatilitas tetap untung

taktik push berjenjang skema 3 2 1 barista kafe cuan 82 juta

manajemen dana anti rugi penjahit jas modal kecil untung besar

pola simbol berbaris petani padi ciptakan combo wild raksasa

kondektur bus uji frekuensi scatter akurat wd 135 juta

trik tumpuk wild pola sisir vertikal tukang cukur bonus berantai

sinkronisasi jari dan rtp teknisi lift profit tetap melejit

deteksi akurat server rungkad penjaga toko anti boncos total

kombinasi jam hoki dan pola khusus pedagang buah anti zonk x1000

mahasiswi desain mode pola putaran bintang paling gacor auto maxwin

penjual hewan trik scatter emas jitu cuan 450 juta sekejap

ahli geologi temukan urutan permata jackpot 85 juta kaya mendadak

seniman tato pahami ritme jarum pola putaran cepat maxwin tanpa batas

nelayan malam pola penyebaran hitam viral waktu hoki terbongkar

admin medsos filter real time analisis akurat rtp live tembus x500

strategi sultan agen properti fitur spin turbo cuan cepat anti rugi

petugas keamanan pola anti rungkad saat server padat wd aman

manajemen risiko saldo besar sopir truk logistik sebelum pecah maxwin

konsultan pajak pola penggandaan profit tanpa limit cuan fantastis

akuntan publik deteksi akurat waktu terbaik free spin auto sultan

buruh pabrik lacak mesin panas jam hoki terbaru pola spin jebol maxwin

karyawan bank uji skema kredit cepat kuasai fitur beli putaran anti zonk

juru masak deteksi bumbu rahasia kombinasi bet anti zonk hadiah x500

pedagang pulsa cadangkan saldo dana mini recovery anti boncos total

teknisi listrik trik petir x500 anti rungkad bawa pulang maxwin besar

pekerja konstruksi fondasi step up bet anti ambruk jackpot beruntun

penjual tanaman hias siraman interval timing spin tumbuh jackpot ratusan juta

nelayan pagi strategi ikan hoki anti rungkad bawa pulang 150 juta

cleaning service reset modal cerdas saat multiplier mandek wd cepat

juru pijat refleksi pola putaran cerdas x1000 anti rungkad terbaru

strategi jam hoki terbaik penjaga kolam ikan cuan 120 juta sekejap

penulis novel gunakan plot twist analisis pola terbaru pasti untung

guru les musik skema nada 3 5 7 pola push bertahap tingkat pengembalian 99

pedagang kopi keliling pola putaran cerdas untung 80 juta seminggu

montir mobil uji sprint spin 15 menit cetak big win cuan 90 juta

reset modal cerdas sapu bersih cleaning service wd cepat

penjaga toko buku uraikan indeks simbol free spin naikkan untung 50 juta

teknisi drone pola stabil bet terbang rendah pecah maxwin 800 juta

desainer grafis grid tempo pola turbo pause jaga volatilitas cuan x1000

penjual emas strategi sultan kombinasi spin cerdas anti boncos total

tukang sayur pola 3 baris wild emas modal 50 ribu langsung sultan

koki restoran deteksi bumbu rahasia kombinasi bet anti zonk 400 juta

pedagang asongan trik putaran maut 9 jitu scatter emas nembak

petugas pemadam kebakaran deteksi server panas pecah jackpot 750 juta

sopir taksi online buktikan cuan besar pola simbol khusus biru jaminan wd

tukang kebun raup ratusan juta analisis pola anti rungkad auto sultan

pegawai negeri ubah nasib trik buy spin cerdas perkalian x1000 berkali kali

pemuda desa buktikan pola 7 baris wild biru raup 950 juta tidak masuk akal

karyawan swasta 650 juta pola lonceng emas mahjong ways 2 scatter hijau

ibu rumah tangga x1000 sweet bonanza analisis maxwin

mahasiswa 888 juta pola bintang jatuh wild emas starlight princess

pemain medan pola batu petir gates of olympus jackpot 15 miliar

tukang ojek waktu emas scatter 5 baris wild west gold

pebisnis 788 juta pola keberuntungan game dewi fortuna x500

sopir ojol rahasia mahjong ways 1 spin otomatis

tukang sayur pola simbol khusus sugar rush cuan 90 juta

fotografer freelance shutter pace vs rtp gates of olympus wd konsisten

penata rias layer wild starlight princess bonus berantai auto jackpot

operator pabrik shift malam cooldown 7 10 profit maksimal

pedagang ikan kelola gelombang multiplier tarik profit aman anti boncos

petugas keamanan cek area gelap pola anti rungkad wd terjamin

karyawan toko pola 4 simbol merah kemenangan puncak bocoran resmi

pemain bali bongkar jam hoki wild emas ajaib auto sultan 999 juta

mahasiswa kedokteran taktik scatter emas kombo liar cuan 180 juta

ibu rumah tangga kaya raya pola ikan hoki scatter hijau terbukti akurat viral

pemuda desa mengubah nasib kisah bayaran x100 modal receh cuan maksimal

pemain jakarta berhasil trik spin turbo kemenangan puncak 1 miliar

pedagang ikan gelombang multiplier profit mahjong ways sebelum drop

auto sultan strategi gol juventus 750 juta trik ampuh

cuan mendadak pola kemenangan roma 650 juta tukang kopi fenomenal

starlight princess pola bet kecil wd trik bintang x200 beruntun

stop rungkad rtp live habanero terbaik pola putaran otomatis

mahjong ways 3 pola scatter hitam bocor analisis maxwin 777 juta

wild west gold jackpot miliar slow spin 3 baris emas kaya mendadak

gates of olympus pola batu petir x500 tersembunyi mahasiswa maxwin

aztec gems pola quick spin cuan 100 juta tanpa rungkad anti buntung

koi gate fenomena wild gold trik manajemen modal mini jackpot 95 juta

sweet bonanza pola permen bergaris mega jackpot jam hoki buy spin

starlight princess wild emas berantai gamer profesional cuan 170 juta

mahjong ways 2 kunci utama wd trik spin santai pegawai minimarket

bukan isapan jempol rtp live pragmatic play malam ini pola bet efektif

the dog house megaways maxwin instan sopir ojol ubah nasib

gates of olympus pola petir merah terbukti akurat jam gacor jitu

wild west gold scatter biru viral bet naik turun cuan 60 juta

sweet bonanza pola permen manis x500 anti rungkad ibu beli mobil

mahjong ways 1 rahasia kuno pola spin manual jebol jackpot

starlight princess petir bintang x100 tiap jam pola putaran cerdas

aztec bonanza cuan maksimal taruhan minimalis pekerja pabrik 280 juta

koi gate trik simbol hoki tercepat pola spin turbo 15 kali auto jackpot

klaim jackpot joker jewels malam ini trik jam hoki mahasiswa cuan x100

tukang cukur teknik spin halus mahjong ways anti boncos

terapis pijat pola bet mahjong ways mengalirkan jackpot

pilot drone atur batas rugi mahjong ways aman

arsitek metode buy free spin mahjong ways 2 stabil modal

kasir baca pola simbol mahjong ways turbo spin

resepsionis transisi spin mahjong ways 4 manual ke auto

programmer kode pola binary ritme bet mahjong ways 3

pustakawan pilih jam hoki mahjong ways royal

sales timing tarik dana mahjong ways sebelum drop

montir kapal selam batas maksimal putaran mahjong ways 1

mahjong ways 2 pola wild berantai tukang ojek mega jackpot

starlight princess anti rungkad petir bintang x1000 wd pasti

stop boncos wild west gold buy spin cerdas karyawan cuan 90 juta

maxwin pengali x1000 sweet bonanza terbaru

waktu emas wild west gold scatter 5 baris

pola sayap kupu kupu mahjong ways 3 wd pasti

strategi bet stabil gerbang ikan koi rtp 99

pola bintang jatuh princess starlight 888 juta

trik putaran turbo permen manis cuan x500

petir biru x500 olympus waktu gacor terkini

pola sinar bulan putri bintang jackpot instan

jam keberuntungan harta karun aztec 400 juta

pola 4 simbol merah gerbang kaca terbaru

jackpot 999 juta gold bonanza spin cerdas

strategi naga hitam raja kerbau scatter wild

pola mekanik emas hoki nexus untung besar

maxwin simbol biru emas koboi liar terjitu

analisis rtp langsung jam gacor slot pragmatic

koi gate viral pola ikan tersembunyi pemuda desa maxwin 180 juta

aztec gems maxwin trik spin manual 5 detik jackpot 70 juta

naga emas mahjong ways 3 pola bet kecil cuan miliar

joker jewels anti zonk strategi bet minimalis menang 99 persen

sweet bonanza xmas pola scatter kombo ibu rumah tangga 200 juta

gates of gatot kaca pecah analisis jam hoki sopir taksi x500

the dog house mega jackpot pola spin turbo pelajar sma 110 juta

mahjong ways scatter kombo gila teknik wild emas 420 juta

tercepat pola putaran maut starlight princess x500 nonstop

wild west gold gacor malam ini scatter emas anti rungkad sultan

koi gate pola naga biru terbongkar rtp 98 persen anti boncos

kisah pedagang sayur maxwin 150 juta pola bet stabil aztec bonanza

mahjong ways 2 pola naga hitam viral jackpot 600 juta otomatis

petir biru x1000 meledak jam gacor terbaru gates of olympus

sweet bonanza rahasia multiplier emas waktu hoki auto sultan

starlight princess anti rungkad rtp live 98 pola gacor

aztec gems trik bet minimalis jackpot 90 juta

rahasia sultan trik spin cepat the dog house maxwin

analisis pg soft pola spin cerdas mahjong ways 3 jackpot

kisah viral karyawan toko cuan 75 juta pola habanero anti rugi

panduan rtp slot pyramid bonanza kemenangan 99 persen

power of thor megaways trik gelegar x500 pola profesional

modal receh cuan maksimal pola great rhino megaways hoki

analisis jam hoki pragmatic pola spin normal jackpot

pola scatter hitam gates of olympus viral waktu hoki zeus

rahasia tersembunyi joker jewels trik keuntungan 50 juta

bocor tuntas analisis persentase menang sweet bonanza xmas

pola rahasia mahjong ways 1 sopir ojol cuan miliaran spin otomatis

jebol jackpot ratusan juta pola scatter merah wild west gold

strategi sultan trik spin turbo gems bonanza

pola gajah wild biru great rhino kaya mendadak

panduan rtp live aztec gems trik anti rungkand

bocoran pola scatter dog house anti boncos

trik buy feature buffalo king megaways x500

pola wild komplit madame destiny megaways maxwin

strategi anti gagal sugar rush tercepat wd

jam gacor poseidon megaways perkalian akurat

pola scatter koin money train 3 cuan menggila

taktik pola scarab emas legacy of dead receh untung

strategi putaran maut wild kraken release the kraken

Suara Cilok Scatter

Jam Hoki Petani Kopi

Gerakan Kipas Sate

RTP Wild West Gold

Teknik Tambal Ban

Prediksi Real Madrid

Manchester City vs Bournemouth

Barcelona vs Elche

Arsenal vs Burnley

Man United vs Forest

The Dog House Megaways Viral

Psikologi Warna Candy Bonanza

Mitos vs Fakta Justice League

Trik Skip Intro Playboy Gold

Moon Princess 1000 Cetak Rekor

Pola Triple Hot Hot Fruit

Zeus Howling Thunder CQ9

Pola Efisien Wild Safari

Strategi Ritme Dog House

Mekanik Rahasia Candy Bonanza

Prediksi Liverpool vs Aston Villa

Derby London Chelsea vs Spurs

Taktik Atletico vs Sevilla

Expected Goals Haaland

Analisis 15 Menit Terakhir

Analisis Mahjong Ways 3

Pola Ngantuk Mahjong Ways

Ritual Kucing Hitam

Taktik Rahasia RTP

Panduan Tukang Parkir

Pep Guardiola City

Arsenal vs Burnley

Tottenham vs Chelsea

Derby London Chelsea Spurs

Trik Menang Pragmatic

Analisis Data Akurat Mahjong Ways

Pola Ngantuk Satpam Mahjong Ways

Ritual Kucing Hitam Mahjong Wins

Taktik Rahasia Pola RTP Jember

Panduan Spin Turbo Tukang Parkir

Sistem Xavi Anti Kebobolan Barca

Kontroversi Kartu Merah Derby London

Filosofi Sepak Bola Modern London

Prediksi Liverpool vs Aston Villa

Statistik Clean Sheet Barcelona Elche

Mode Hemat Data Scatter

Filosofi Ngopi Hitam Pro

Pola Spin Tukang Ojek

Pola Scatter Koi Gate

Taktik Cuci Piring Spin

Misteri Anfield Liverpool

Arsenal vs Burnley 22 Menit

Pelatih Tertekan Ten Hag

Ketergantungan Gol Madrid

Tottenham vs Chelsea Modern