Samstaða um framtíð

Um höfundinn
Geir Sigurðsson

Geir Sigurðsson

Geir Sigurðsson er dósent og deildarforseti Deildar erlendra tungumála, bókmennta og málvísinda. Hann hefur fengist við margvísleg ritstörf á sviði heimspeki, bókmennta, samfélags­ og menningarmála. Sjá nánar

Ringulreiðin í kjölfar „hrunsins“ á Íslandi markaðist af efnahagslegri óvissu þeirra sem höfðu tekið há lán og/eða fjárfest mikið. En ringulreiðin var ekki síður eins konar félagssálrænt lost. Hin sterka sjálfsmynd Íslendinga á árunum fyrir 2008 hafði beðið gríðarlegan hnekki. Það var engu líkara en við værum að ganga í gegnum svipaðar hremmingar og Bandaríkjamenn eftir 9/11. Hvernig gat þetta komið fyrir okkur? Skiljanlega fundu margir til niðurlægingar yfir því að hafa lifað í blekkingu öll útrásarárin þegar á daginn kom að ekki var innistæða fyrir eyðslunni á þessum tíma. Það er vissulega sár og ömurleg reynsla að átta sig á lyginni sem gegnsýrt hefur líf manns um nokkurt skeið – líkt og að uppgötva framhjáhald sem teygir sig langt aftur í tímann.

Síðan hefur komist nokkur yfirborðskennd ró á íslensku sálina, þótt eftirköstin séu enn mikil og nánast öll umræða á Íslandi snúist enn um „hrunið“ og efnahagsmál. Fyrir „hrun“ snerist allt um hagnað fyrirtækja og einstaklinga, eftir „hrun“ snýst allt um tap ríkis og þjóðar. Eftir-sovéska nýfrjálshyggjan virðist hafa gert Íslendinga að nýrri tegund homo economicus. Þetta er ekki endilega rökvís tegund en hún virðist ekki geta hugsað um neitt annað en efnahagsmál – eins og merking lífsins snúist einungis um það að afla peninga. Munum að peningar eru tæki til annarra markmiða. Við þurfum á peningum að halda til að geta lifað af en það hvort við eigum 500 þúsund eða 50 milljónir á bankabók segir ekki til um lífsgæði okkar. Þau velta á okkur sjálfum, gildismati okkar og því hvernig við högum lífi okkar.

Við búum í samfélagi og það getur verið krefjandi. Við komumst ekki hjá því að deila því með ýmsum aðilum sem við erum ósammála og okkur er jafnvel ekki að skapi. Átök eiga sér stað í öllum samfélögum, jafnvel örsamfélögum eins og fjölskyldum. En um þessar mundir markast íslenskt samfélag hreinlega af upplausnarástandi. Sú andúð sem einstaklingar hafa hver á öðrum á Íslandi um þessar mundir einkennir öðru fremur samskipti okkar, jafnt á alþingi sem í blaðagreinum og ekki síst í bloggheimum. Ekki er hægt að kalla þetta samræðu, því eiginleg samræða gerir þá kröfu að hlýtt sé á aðra og brugðist við þeim málefnalega. Sterkustu rökin fyrir málfrelsi eru þau að fái allar skoðanir að heyrast geti hinar bestu hugmyndir látið ljós sitt skína. En þrátt fyrir að ýmsar skoðanir heyrist eru fáir að hlusta. Á Íslandi virðist markmiðið með því að tjá sig í ræðu og riti ekki vera það að deila hugmyndum eða skoðunum með öðrum til að ræða þær frekar, heldur það að skáka andstæðingi sínum með „svalri“ kaldhæðni og „smellnum“ mælskubrögðum à la Morfís. Að nútíma-lýðræðislegum hætti er sá dæmdur sigurvegari sem fær flest „læk“. Að frátöldum þeim sem telur sig hafa sigrað í sjálfbirgingslegum bumbuslætti sínum, hverjum gagnast eiginlega þessi leikur? Hvers vegna geta Íslendingar ekki borið klæði á vopnin og reynt að koma sér saman um ákjósanlegt framtíðarsamfélag? Því þegar öllu er á botninn hvolft er það framtíðin sem skiptir máli. Við þurfum að móta stefnu til framtíðar, þurfum að meta hvers kyns menntun börnin okkar þurfa á að halda til að viðhalda og auðga – í víðum skilningi þess orðs – samfélag okkar í síbreytilegum heimi, þurfum að meta með okkur í hvers kyns samfélagi við viljum eiga heima. Hvað viljum við? Ég legg áherslu á orðið „við“ því þetta varðar okkur öll sem hér búum.

Þótt spurningin snúist alls ekki eingöngu um efnahagsmál eru þau hluti af dæminu. Þar hljótum „við“ að geta verið sammála um að útiloka nokkra möguleika. Ekki viljum við einangra okkur frá umheiminum. Þótt mörgum þykir alþjóðakapítalisminn grundvallast á skipulögðu óréttlæti og grafa undan góðum lífsgildum er það varla raunhæfur kostur að ætla sér að einangra sig frá alþjóðlegum fjármálamörkuðum. Við hljótum að vilja vera í nánu sambandi við nágrannaþjóðir okkar og leitast þá fremur við að byggja upp samstarf um hvernig unnt sé að draga úr skaðlegum áhrifum fjármálakerfis heimsins. Ein og sér getum við engu breytt um þetta. Og varla viljum við hverfa aftur til ársins 2007. Það myndi hljóma eins og nostalgía örvita spilafíkils eftir stundunum við rúllettuna rétt áður en hann tapaði öllu. Við hljótum að vilja setja skynsamlegar reglur um fjármagnsstarfsemi á Íslandi til að koma í veg fyrir að framvinda á borð við þá sem hér gerðist endurtaki sig. Og þótt við getum ekki snúið við framvindu nútímans er unnt að gera ýmislegt til að draga úr óæskilegum áhrifum hans. Það er engin lausn að ætla sér að hafna honum eða taka við honum í einu og öllu. Við ættum að búa yfir nægilegri skynsemi til að leitast við að velja og hafna – að minnsta kosti að nokkru leyti.

Staðreyndin er sú að þrátt fyrir allt volæði og kvein landsmanna er Ísland enn eitt auðugasta land í heimi og trónir á heimslistanum í 16.-21. sæti (háð lista) og 10.-12. sæti í Evrópu. Þótt vissulega geti gott lengi batnað eru aðstæður á Íslandi enn með þeim bestu sem gerast í veröldinni. Innviðir og stofnanir eru traust, heilbrigðisþjónusta góð, almennt skólakerfi prýðilegt og glæpatíðni er enn sem komið er lág. Lífslíkur meðal Íslendings eru metnar um 81 ár, hærri en í Danmörku, Noregi og Þýskalandi. Af þeim sjö milljörðum sem nú hrærast í heiminum erum við líklega í hópi hinna 5% auðugustu. Einstaklingur sem fæðist á Íslandi hefur alla möguleika til að mennta sig, fá gott og merkingarbært starf og lifa almennt góðu lífi. Það veltur auðvitað mikið á einstaklingnum sjálfum og aðstandendum hans. Að mínu viti er það ekki hlutverk ríkisins að veita lífstilgang heldur að skapa sem ákjósanlegastar aðstæður til að gera borgurum sínum kleift að blómstra í lífi sínu. Það er svo pólitískt atriði að túlka þetta og útfæra í stefnu og framkvæmd.

En til þess að þetta megi túlka og útfæra verður að vera hægt að tala saman. Við erum 320.000 manns, nánast eins og hliðargata í Beijing! Við erum svo fá að við ættum nánast að geta starfað eins og einhvers konar útvíkkuð hverfissamtök. Mér þykir þó eftirsóknarverðara ef við getum einhvern tíma líkt okkur við stórfjölskyldu sem lætur sér annt um og reynir að komast til móts við hvern og einn fjölskyldumeðlim. Við þurfum ekki mikið til að allir geti lifað góðu lífi. En við verðum að láta af hinum séríslenska stalíníska hugsunarhætti sem leitast við að „redda málunum“ með einum allsherjar þungaiðnaði: fiskveiðum, stóriðju og, nú síðast, olíu. Allt þetta getur verið gott og gilt sem hluti af þjóðarbúskapnum en við þurfum sömuleiðis að reyna að kynda undir lítil eða meðalstór fyrirtæki sem byggja á háu menntunarstigi íbúa landsins og gera fólki að stunda störf sem því finnst merkingarbær og áhugaverð.

Einnig er ég sannfærður um að það myndi skila sér margfalt ef við leitumst aukið við að laða menntafólk til landsins, jafnt Íslendinga sem aðra, til að dvelja hér í skemmri eða lengri tíma og deila með okkur sérfræðiþekkingu sinni. Hér er ég ekki bara að tala um séfræðinga í viðskiptafræði, hagfræði og náttúruvísindum heldur öllum háskólagreinum, enda skipta þær allar máli í þeirri óendanlegu viðleitni að móta hið ákjósanlegasta samfélag.

Lítil samfélög með takmarkaðan mannauð á borð við Ástralíu, Singapore og Sviss hafa laðað til sín fjöldann allan af alþjóðlegum sérfræðingum og uppskorið stórkostlegan árangur. En allt þetta kallar á langtímastefnu, ekki bara fjögurra ára áætlun til næstu kosninga. Og það kallar líka á auðmýkt. Við gerum ekki og getum ekki gert allt vel. Við þurfum að læra meira af öðrum. Því miður verða Íslendingar að sætta sig við að hæfileikafólk er ekki hlutfallslega fleira á Íslandi en annars staðar. Ef Íslendingar eru fátækir af einhverju þá er það af auðmýkt. Án auðmýktar telur maður sig alltaf vita betur og lærir því aldrei neitt. Og fellur. Dramb er falli næst.

Páll Skúlason hefur haft á orði að kreppan á Íslandi sé ekki efnahagslegs heldur pólitísks eðlis. Ég held að hún sé jafnframt siðferðilegs eðlis í þeim skilningi að gildi okkar eru í lausu lofti. Við – já, nánast við öll – vorum svo upptekin af einstaklingsbundinni efnislegri velferð okkar að við týndum flestum öðrum samfélagslegum gildum og höfum ekki fundið þau ennþá. Í dag ríkir alvarlegt siðfrofsástand á Íslandi. Það er engin stefna því orkan fer að mestu í það að streitast gegn persónulegum (pólitískum) fjandmönnum sínum og kvarta yfir óréttlætinu sem blasir við okkur. Já, það er vissulega óréttlæti. En við lögum það ekki í einum grænum. Og við lögum það aldrei alveg. Umræða nútímans er í helgreipum fortíðarinnar. En það er löngu orðið tímabært að við einbeitum okkur að framtíðinni.

Við þurfum að koma okkur saman um þau gildi sem við viljum hafa í öndvegi á Íslandi. Það ætti ekki að vera svo erfitt. Flest viljum við meira eða minna hið sama. Auðvitað skiptir atvinnuöryggi máli og það kemur svo lengi sem átakahópar landsins fara að vinna saman af heilindum og einlægni. Við viljum öruggt og hreint umhverfi. Við viljum að börn okkar geti menntað sig og haft möguleika á merkingarbæru og innihaldsríku lífi. Auðvitað væri ánægjulegt og líklega sanngjarnt ef formlegir „húsnæðiseigendur“ gætu líka greitt niður íbúðalánin í stað þess að safna sífellt hærri skuldum. En látum það liggja milli hluta eins og er. Einbeitum okkur fyrst að nauðsynlegri forsendu fyrir blómlega framtíð: að sameinast um að skapa aðstæður til að vinna saman og byggja upp heilbrigt samfélag – að stefna að samstöðu um framtíð.

Greinin var áður birt á Vísi.is 17. apríl 2012.

Deila


Comments

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3