Á þriðjudaginn var sá ég þrjár leiksýningar í Bristol – eins ólíkar og hugsast getur. Ein var kvöldsýning í Bristol Old Vic við King Street. Sýningin ber nafnið „The Massive Tragedy of Madame Bovary!“ Hún kemur upphaflega frá Liverpool Everyman & Playhouse þar sem Gemma Bodinetz ræður ríkjum. Gemma leikstýrir og tveir úr leikhópi hennar, John Nicholson og Javier Marzan skrifast fyrir leikgerðinni úr sögu Gustave Flaubert um hina ógæfusömu frú Bovary frá 1856.
Harmleikur frú Bovary
Skemmst er frá því að segja að harmleikur Emmu Bovary í sögu Flaubert felst annars vegar í ástarþráhyggju sem byggist á þeirri trú að hin eina sanna ást sé til og vari að eilífu og hins vegar eru gerðar strangar kröfur til elskhugans um að ganga að flóknum skilmálum slíkrar ástar. Frú Bovary giftist sveitalækni, góðum manni en mjög leiðinlegum, þrár þeirra eiga enga samleið. Henni leiðist hversdagslífið í sveitinni og „hamingjusamt“ hjónaband þeirra svo hræðilega að þó hún sé öll af vilja gerð getur hún ekki haldið þetta út nema með því að taka sér elskhuga. Enginn skyldi halda að það færi vel – enda gerist það ekki. Emma Bovary, skuldum vafin, margsvikin og svívirt, ekki óverðskuldað, tekur inn arsenik og deyr. Getið þið séð þetta fyrir ykkur sem gamanleik?
Gamanleikurinn um frú Bovary
Hinn gífurlegi harmleikur frú Bovary kynnir til leiksins tvo rottufangara (John Nicholson og Javier Marzan) sem koma til smábæjarins þar sem Bovary hjónin búa. Þeir þurfa arsenik til að eitra fyrir rotturnar og kaupa allar birgðir apótekarans (Jonathan Holmes). Þar sem Emmu vantar eitur til að stúta sér þarf hún að sannfæra annan rottufangararnn, Spánverjann (Marzan), um að hún verði að fá hluta af rottueitri hans og félaga hans. Þar er komin saga í sögu og sögumaður og voilá – við erum komin með gamanleik. Í honum eru mjög sorgleg atriði sem þakka mátti leikonunni í sýningunni, Emmu Fielding. Hún vakti samlíðan okkar með Bovary, þrátt fyrir óþolandi einæði hennar. Samlíðan vakti hún líka hjá samleikurunum sem brustu í deilur um hvort Emma þyrfti að deyja í lokin. Hvort væri ekki hægt að láta hana flýja með elskhuganum undan lánardrottni og eiginmanni til Parísar? Um þá hugmynd sagði Emma réttilega að því miður væri það ekki hægt, því að ef Madame Bovary dæi ekki – dæi saga hennar í staðinn.
Í hvert skipti sem sýningin ætlaði að verða tilfinningasöm, sló hún yfir í kaldhæðni, íroníu og „slappstik“ eða brellur sem voru allt frá því að vera rosalega fyndnar til þess að vera of mikið af því góða. Búninga- og hlutverkaskiptin voru svo snögg og brandararnir svo þéttir að maður gat ekki annað en grátið úr hlátri og dáðst um leið að fagmennskunni. Leikararnir fjórir léku 21 hlutverk! Eftirþankarnir koma líka – það er eitthvað við stjórnlausa ástríðu kvenna eins og frú Bovary sem vekur andúð og jafnvel ótta karla, allt frá Flaubert sjálfum til þessarar leikgerðar. Jafnvel stríður brandarastraumurinn gat ekki hulið það.
Ungir fagmenn
Næst lá leiðin upp á Alma Vale Road í Clifton þar sem leikstjórnar- og leiklistarnemendur í Bristol Old Vic Theatre School sýna lokaverkefni sín í Alma Tavern Theatre. Leikstjórnarnemarnir verða að velja útskriftarverkefni sitt úr hópi samtímaleikrita og í sýningunni leika útskriftarnemar af leikarabraut. Við sáum tvö af fjórum verkefnum, það fyrra var Swallow eftir Stef Smith í leikstjórn Chloe Masterton.
Titillinn er óræður, hann getur þýtt „svala“ en hvergi er vísað til þess fugls í leikritinu. Titillinn getur líka þýtt „gleyptu“ og það segir ein persónan við aðra og varar hana þar með við því að hún verði að aðlaga sig.
Gleyptu
Í verkinu eru þrjár persónur. Rebecca (Lucy Bomilow) er nýskilin, reið, særð og kaldhæðin. Anne (Michelle Fox) er afar bjartsýn og jákvæð af því að hún hefur lokað sig inni til að geta einbeitt sér alfarið að verkefni sínu sem er að brjóta allar innréttingar innan úr íbúðinni og líma og raða brotunum aftur saman í nýtt heimili. Það er mjög skapandi að hennar mati. En hún er matarlítil og smám saman dregur af henni. Þriðja persónan er sæti strákurinn Sam (Hannah Bristow), upphaflega Samantha, fæddur í röngum líkama og fullur af sjálfsfyrirlitningu. Þeim mun dýrmætara verður sambandið sem hann nær við fallega stelpu á kaffihúsi og þess vegna þorir hann ekki að segja henni sannleikann. Stelpan er Rebecca. Þetta getur ekki farið vel en það gerir það kannski.
Brotnir speglar
Leikritið færist milli persónanna þriggja í þéttum og flottum texta sem dregur upp skýrar myndir af persónunum Sam og Rebeccu. Erfiðara er að skilja persónu Önnu, niðurrifskonunnar sem glímir við flóknari truflanir en hinar tvær persónurnar. Allar persónurnar brjóta sig niður en teygja sig jafnframt hver eftir annarri en þeir ljósari tónar sem komu inn í leikrit og sýningu í lokin voru svolítið tilfinningasamir og kannski ekki sannfærandi.
Sviðið í þessu litla leikhúsi var ekki stórt en nýtingin á því frábær. Sviðsmynd og búningar voru gerðir af Aldo Vazques Yela sem skipti sviðinu í þrjú rými með brotna spegla til hliðanna.
Eyra mannsins
Hin útskriftarsýningin var á leikritinu The human ear eftir Alexöndru Wood í leikstjórn Árna Kristjánssonar. Titillinn vísar til þess að eyru mannanna eru jafn persónubundin og fingraför þeirra en í ljósi textans má líka spyrja sig hvað við heyrum og hvernig. Aðalpersónan Lucy hefur misst móður sína í hryðjuverkaárás (Sprengjuárásunum í London 2005) og þá ber maður að dyrum sem segist vera bróðir hennar sem hefur verið horfinn í tíu ár. Vinur Lucyar, lögreglumaðurinn Ed, kemur sama dag og segir henni að Jason bróðir hennar hafi fundist látinn norður í Skotlandi fyrir fimm dögum. Lucy velur að trúa því ekki og heldur fast við að maðurinn sem er kominn fram sé Jason, bróðir hennar. Ekkert getur sannfært hana um hið gagnstæða, og síðan spinnst leikritið áfram, hratt og með vaxandi spennu.
Tilraunaverk
Texti Wood er flókinn, þagnirnar verða æpandi og inn í orðræðu Lucyar og „bróðurins“ brjótast öðru hvoru setningar og orð sem kljúfa röksamhengið eins og sprengjubrot. Það eru aðeins tvö hlutverk í leikritinu. Poppy Pedder fór afar vel með hlutverk Lucyar og gæddi hana innri spennu sem varð næstum áþreifanleg. Karlhlutverkið er þrískipt og ekki heiglum hent að skipta á milli persónanna á staðnum en Danann McAleer breyttist nánast líkamlega frá klaufaskap löggunnar Ed í varnarstöðu Jasons/Franks. Sviðsmynd og búningar voru eftir Önnu Orton, sem breytti þessu litla sviði í sambland af heimili og leikhúsi. Fjöldi lampa einkenndi sviðsmyndina og hálfgegnsæ tjöld voru notuð á sviðinu í þessari eftirminnilegu sýningu. Harpa Fönn Sigurjónsdóttir gerði hljóðmyndina sem var sérkennilega sorgþrungin og áhrifamikil.
Þegar upp er staðið voru þessar útskriftarsýningar metnaðarfyllri og meiri leikhússupplifun en sjónarspilið kringum frú Bovary og ég hefði gjarna viljað sjá þær allar fjórar.
Um höfundinn
[fblike]
Deila