Óður til aðferðafræðinnar

Sýning Íslenska dansflokksins Persóna samanstendur af tveimur mjög ólíkum dansverkum, Neon eftir Hannes Þór Egilsson og  What a feeling eftir Höllu Ólafsdóttur og Lovísu Ósk Gunnarsdóttur. Hannes Þór og Lovísa eru dansáhorfendum betur kunn sem dansarar hjá Íslenska dansflokknum en Höllu höfum við kynnst bæði sem danshöfundi og dansara, ekki síst í tengslum við Reykjavík Dansfestival. Verkin sem bæði skemmtu áhorfendum vel gáfu innsýn í fjölbreytileika samtímadansins og ekki síst það hvernig ólíkar leiðir til sköpunar gefa af sér ólíkar afurðir.

Neon

Sex dansarar standa á sviðinu í þröngum einsleitum búningum. Hárið er sleikt aftur svo munurinn á kynjunum er lítt sjáanlegur. Litaáferð búninganna er látlaus þó að þeir séu símunstraðir. Búningarnir og danssköpunin gerir að þegar litið er yfir hópinn hverfa ásjónur dansaranna en eftir standa líkamar, allir nánast eins, sem hreyfast um rýmið í einingu eins og flokkur fugla sem fljúga um háloftin. Í eyrum ómar eintóna ágeng tónlist sem undirstrikar viðloðunina í verkinu. Hún er töff en á stundum uppáþrengjandi. Hún rímar vel við dansinn og á sterkan þátt í að skapa stemninguna í verkinu. Heildin er í fyrirrúmi í framsetningunni og einstaklingarnir lítt sýnilegir. Einstaklingurinn er ekki einu sinni sýnilegur þegar Cameron Corbett er einn á sviðinu. Hann er áfram brot af flokknum sem losnað hefur frá, frekar en hann einn og sjálfur.

Danssköpunin í Neon sprettur út frá rannsókn Hannesar Þórs á eigin hreyfiþekkingu og þá um leið rannsókn á hans eigin sjálfi sem dansara. Niðurstöðum þessarar rannsóknar miðlar hann í gegnum dansflokkinn en verkið snýst fyrst og fremst um líkama á hreyfingu og handverkið við að skapa dansverk. Hannes valdi að semja dansverk upp úr eigin hreyfiforða og kenna dönsurunum hann. Sögulega séð fer hann hér hefðbundna leið í danssköpun. Danshöfundurinn semur efnið og kennir dönsurunum það. Þeir tileinka sér hreyfingarnar og gera að sínum. Efnið er síðan mótað og unnið áfram undir stjórn höfundarins.

Hannes er mjög sterkur dansari sjálfur, eins og sést á hreyfiforða sýningarinnar sem er flottur og krefjandi svo það að tileinka sér hreyfiferla hans er ekki á færi nema flinkra dansara. Dansarar Íslenska dansflokksins stóðust þá raun og réðu vel við verkefnið sitt.

Höfundarétturinn er skýr, þetta er verk Hannesar fyrst og fremst enda er hann titlaður sem danshöfundur í sýningarskrá. Ögrunin fyrir dansarana felst ekki síst í því að takast á við hreyfiforða ólíkan þeirra eigin og vera þannig ýtt út fyrir eigin þægindamörk. Hannes er  mjög sterkur dansari sjálfur, eins og sést á hreyfiforða sýningarinnar sem er flottur og krefjandi svo það að tileinka sér hreyfiferla hans er  ekki á færi nema flinkra dansara. Dansarar Íslenska dansflokksins stóðust þá raun og réðu vel við verkefnið sitt. Þeir voru samt ekki alltaf alveg samtaka í þeim senum sem það átti við en það eru minniháttar hnökrar.

Hvað danssköpun varðar var verkið nokkuð lengi af stað en náði sér svo á strik. Orkan í verkinu var eintóna, eitthvað sem getur  verið hættulegt hvað það varðar að halda athygli áhorfendanna. Heildarsvipur verksins var skýr og verkið áhugavert á að horfa. Það hefði samt þolað meira krydd í danssköpunina eins og t.d. í notkun rýmisins. Undirrituð var einnig hugsi yfir hvaða sögn fælist í miðjukaflanum þar sem Cameron var aðeins einn á sviðinu. Lýsingin í sýningunni var áferðarfalleg en hana hefði mátt nýta betur til að lyfta anda verksins. Hún hefði líka getað spilað stærra hlutverki sem krydd í þann einfalda grunn sem hreyfingarnar og tónlistin sköpuðu.

Neon er fyrsta verkið sem höfundur semur einn en áður hefur hann ásamt Þyrí Huld Árnadóttur skapað verkin um Óð og Flexu. Það verður að segjast að verkið lofar góðu, svo vonandi heldur Hannes áfram að vinna sem danshöfundur án þess þó að hætta að dansa.

What a feeling

Í verkinu What a feeling var eitthvað allt annað í gangi. Í fyrsta lagi er vart hægt að halda því fram að hér hafi verið um heilsteypt verk að ræða heldur var þetta frekar skemmtileg sóló dagskrá með listrænum kynningum á milli. Í öðru lagi var vinnuaðferðin við gerð þessa verks allt önnur en sú sem Hannes notaði. Á meðan Hannes leitaði í eigið ranni að efniviði fyrir sitt verk þá sóttu Lovísa Ósk og Halla efni í líf dansaranna sjálfra í gegnum spurningar til þeirra til að vinna með í sköpuninni. Í verki Hannesar urðu dansararnir að tileinka sér hans hreyfingar en Lovísa Ósk og Halla sköpuðu sólódansa sérhannaða fyrir dansarana sjálfa með þeirra persónulega yfirbragði. Höfundarréttur verksins var þannig ekki ótvíræður og eru Lovísa Ósk og Halla skráðar undir „hugmynd og höfundar“ í sýningarskrá. Á meðan Hannes leitaði í hefðina leituðu Lovísa Ósk og Halla að nýjum leiðum til að skapa. Útkoman úr þessari vinnuaðferð voru mjög persónulegir sólóar þar sem meðal annars var áhugavert að sjá hvernig fortíð dansaranna læddi sér inn í verkin. Svör dansaranna við spurningum eins og „hvaða dans hefur hreyft mest við þér“ mynda grunninn að efni dansverkanna. Þann grunn mótuðu höfundarnir síðan í dans sem var lagður fyrir dansarana og unninn til enda í samráði við þá.  Það var mjög skemmtilegt að sjá persónulega tjáningu dansaranna í verkinu eftir að hafa horft á þá túlka í einingu hreyfingarnar í Neon.

Hjördís Lilja var á námsárunum í Listdansskóla Íslands efnileg í ballett. Sú þjálfun náði þó ekki að þroskast áfram enda annars krafist í nútímadansflokki eins og Íslenska dansflokknum. Í What a feeling var skemmtilegt að sjá hvernig glitti í ballerínuna í sóló sem bar sterkan svip af Svanavatni Lev Ivanov og Mats Ek. Cameron fangaði athyglina með kunnuglegri litagleði og beinu samtali við áhorfendur. Dansari með svona mikla reynslu  getur ekki annað en vakið athygli. Þyrí Huld sýndi gamalkunna takta  með akróbatik og sjónhverfingum en undirrituð hefur séð sterkari framsetning hjá henni á þess konar efni. Ef einhver hefur ekki verið sannfærður um dansfimi Einars þá hlýtur hann að vera það nú. Sólóinn undirstrikaði tæknilega færni hans auk þess sem áhorfendur fengu lýsingu á heldur súru hryllingsatriði. Halla, þessi annars flotti dansari, naut sín aftur á móti ekki sem skyldi í sínu sólói. Það var eins og hún næði sér ekki á strik eða að það sem hún fékk í hendurnar væri hvorki fugl né fiskur. Sóló Aðalheiðar Halldórsdóttur var lokaatriðið og hápunktur þessarar sólódagskrár. Hann var æðislegur og hefði undirrituð alveg viljað sjá hann lengdan í heilt verk. Öll uppbygging hans og túlkun Aðalheiðar var vönduð og áhrifarík.

Persóna

Í Persóna er val á vinnuaðferðum í brennidepli og hvað það hefur að gera með útkomuna sem og  eignaréttinn á verkinu. Farið var á milli þess að höfundurinn leggur algjörlega fyrir efnið í það að dansararnir gefa nánast allt efnið í ferilinn. Framsetning dansaranna er einnig mjög ólík. Annars vegar hverfa þeir í heildina og hins vegar snýst verkið um persónu þeirra. En þó að verkin væru ólík þá áttu þau það þó sameiginlegt í báðum þeirra er efni dansverkanna þátttakendur þeirra það er danshöfundurinn og hreyfiþekking hans annars vegar og dansararnir og lífsögur þeirra sannar og lognar hins vegar. Dansinn var því ekki í þetta skiptið að fást við eitthvað utankomandi hugtak eða frásögn heldur snérist fyrst og fremst og sjálfan sig og þá sem innan hans lifa.

Ljósmyndir við grein: Jónatan Grétarsson[line]

Neon

Danshöfundur: Hannes Þór Egilsson
Tónlist: Valdimar Jóhannsson
Búningahönnuður: Þyrí Huld Árnadóttir
Textílhönnun: Árna Þór Árnason

What a feeling

Hugmynd og Höfundar: Lovísa Ósk Gunnarsdóttir og Halla Ólafsdóttir
Stílisti og búningahönnuður: Elsa Blöndal

Dansarar í báðum verkum og meðhöfundar í What a feeling: Aðalheiður Halldórsdóttir, Cameron Corbett, Einar Aas Nikkerud, Halla Þórðardóttir, Hjördís Lilja Örnólfsdóttir og Þyrí Huld Árnadóttir.

[fblike]