[container]
Um höfundinn
Forsaga málsins er sú að 19. desember 2013 birti DV frétt um grein sem ég hafði fáeinum dögum áður skrifað á Hugrás, vefrit Hugvísindasviðs, og ber heitið „Egill Helgason og akademísk fræðistörf“. Í þeirri grein bregst ég annars vegar við gagnrýni Egils á skrif Guðna Elíssonar prófessors við Íslensku- og menningardeild HÍ og hins vegar við framgöngu Egils í tengslum við umfangsmikla og áralanga kæruherferð vantarúarfélaga á hendur mér sem lauk með sigri mínum 4. október 2012 þegar Siðanefnd HÍ vísaði frá fimmtu og síðustu kæru Vantrúar á þeirri forsendu að hún væri tilefnislaus. Allmargir vantrúarfélagar beindu þó áfram spjótum sínum gegn mér og skrifuðu þeir fjölda harðorðra athugasemda undir frétt DVs. Þar á meðal birti Magnús S. Magnússon þrjár athugasemdir. Í kærunni orða ég þetta svona:
Eins og sjá má í meðfylgjandi afriti af athugasemdum Magnúsar S. Magnússonar undir frétt DVs kynnir hann sig þar sem „Research professor, director hjá University of Iceland“ og vísar á Facebook síðu háskólans og eigin Facebook síðu þar sem finna má nánari upplýsingar um starf hans við háskólann. Magnús, sem kemur fram sem rannsóknarprófessor í atferlisfræði við Háskóla Íslands, segist telja að ég geti vegna starfa minna hjá háskólanum orðið umhverfi mínu „mjög skaðlegur“ og vonar „að foreldrar haldi a.m.k. saklausum börnum langt frá slíkum manni“, það beri að „forða börnum frá skaðlegum félasgskap“. Þá vísar Magnús augljóslega til mín þegar hann segist „sjá ummerki starfsemi þessa fáránlega ‘kennara’ sem ruglar fólk hér í ríminu heldur rosalega“ og sömuleiðis þegar hann segir: „Það er átakanlegt að sjá hverning fámennið hér getur orðið til þess að einn og einn rugludallur getur hér náð tökum á nemendum og öðrum sem eru nánast í tómarúmi í skelfilega einagruðu og vanþróuðu samfélagi“.
Þá vitnaði ég þar í heild í athugasemdir Magnúsar og rökstyð hvernig kæruatriðin varði þær siðareglur háskólans sem ég tel að hafi verið brotnar. Jafnframt vísa ég rökstuðningi Magnúsar á bug:
Sú staðleysa Magnúsar S. Magnússonar að miðlun menningarlegrar trúarhefðar (sem hann kýs að uppnefna „hindurvitni“) hafi oft í för með sér „mjög alvarlegan og nær ólæknanlegan heilaskaða“ réttlætir á engan hátt ærumeiðandi dylgjur hans um mig enda er hún augljóslega í alla staði fræðilega fráleit og vart hægt að bendla við vísindi. Sömu sögu er að segja um fráleitar alhæfingar hans um ofstæki, ofbeldi, villimennsku og glæpastarfsemi sem sæma engum sem leggur stund á akademísk fræði í samræmi við siðareglur háskólans.
Skýrt kemur fram að það er aðeins eitt atriði sem ég kæri Magnús fyrir eða eins og ég orða það í lok kærunnar:
Sem nemandi og stundakennari við Háskóla Íslands á því haustmisseri sem Magnús S. Magnússon birti þessi skrif sín um mig fer ég fram á það að Siðanefnd HÍ úrskurði hvort hann hafi gerst brotlegur við siðareglur háskólans með því að hafa sem rannsóknarprófessor við stofnunina mælst til þess hjá fréttavef DVs í gegnum Facebook að foreldrar haldi börnum frá mér því að félagsskapur minn sé þeim skaðlegur. Jafnframt fer ég fram á að Siðanefnd HÍ meti hversu alvarleg brotin séu og upplýsi háskólayfirvöld um það.
Í ljósi þeirrar stöðu sem Magnús gegnir innan háskólans vildi ég ekki sitja undir svona löguðu og taldi eðlilegt að háskólayfirvöldum yrði gert það ljóst hvað maðurinn væri að segja. Ég leitaði upphaflega til sviðsstjóra starfsmannasviðs í apríl 2014 en þar var mér tilkynnt skriflega um mánuði síðar að málið ætti heima hjá Siðanefnd HÍ og því sendi ég kæruna að lokum þangað eftir dágóða umhugsun. Það gerði ég vegna þess að ég taldi niðurstöðu siðanefndar hugsanlega geta orðið prófstein þegar kæmi að sambærilegum málum, hver svo sem hún yrði.
Ljóst var að siðanefnd myndi annað hvort sakfella Magnús, sýkna hann eða vísa málinu frá. Ef Magnús yrði sakfelldur á grundvelli siðareglna háskólans gætu starfsmenn hans ekki komið fram opinberlega með ámælisverðar yfirlýsingar af því tagi sem hann gerði. Þó svo að slík niðurstaða kæmi mér vel í þessu máli yrði hættan þó alltaf sú að refsiglaðar siðanefndir misskyldu hlutverk sitt og sköðuðu háskólasamfélagið með aðgerðum sínum, fremur en bættu það. Ef Magnús yrði sýknaður yrði ekki lengur hægt með góðu móti að leggja fram kærur til siðanefndar vegna skrifa eða orða starfsmanna háskólans um menn og málefni. Sömu sögu væri að segja ef kærunni yrði vísað frá á þeirri forsendu að hún varði ekki siðareglur háskólans, sé tilefnislaus eða eigi heima hjá dómstólum því að með slíkri frávísun hefði siðanefnd markað þá stefnu að mál af þessu tagi eigi ekki heima hjá henni.
Ljóst var að áhættan fyrir mig að kæra málið var engin. Sjálfur hafði ég enga trú á því að Magnús yrði sýknaður en vonaðist til að hann yrði annað hvort sakfelldur eða að málinu yrði vísað frá á þeirri forsendu að það ætti heima hjá dómstólum. Síðast nefnda kostinn taldi ég vænlegastan fyrir háskólasamfélagið og vildi því með kæru minni láta reyna á það.
Þessi ákvörðun Siðanefndar HÍ er mikilvæg fyrir háskólasamfélagið því að nú vita háskólastarfsmenn hversu vítt tjáningarfrelsi þeirra er gagnvart henni. Sömuleiðis er ákvörðunin mikilvæg fyrir kærendur því að nú er ljóst að mál af þessu tagi eiga ekki heima hjá siðanefnd heldur fyrir dómstólum telji þeir að vegið hafi verið að mannorði sínu. Ákvörðun Siðanefndar HÍ veitir fordæmi sem líklega ber ekki að harma ef ákvörðunin verður gerð að almennri reglu.
Fjallabak
7. April, 2025Afstaða háskólans
13. March, 2025Norður af Sólu : greinasafn um rithöfundinn Sjón
20. February, 2025Deila
[/container]
Leave a Reply