Við munum anda léttar

[cs_text]
Vanja frændi: Svipmyndir úr sveitalífi í fjórum þáttum eftir Anton Tsjekhov í nýrri þýðingu Gunnars Þorra Péturssonar og leikstjórn Brynhildar Guðjónsdóttur var frumsýnt í Borgarleikhúsinu 11. Janúar.

Anton Tsjekhov (1860-1904) var starfandi læknir. Hann var sveitalæknir sem kynntist gegnum starf sitt öllum hliðum mannlegrar náttúru. Læknismenntun er sem sagt mjög góður bakgrunnur fyrir þá sem vilja verða rithöfundar – eins og dæmin sanna.

Tsjekhov var líka stórgóður smásagnahöfundur en það eru leikritin hans fimm sem fyrst og fremst halda nafni hans á lofti.  Vanja frændi (1897) er vinsælast þeirra allra. Það engin furða, því það er fyndið, djúpt og fullt af mannhyggju.

Vanja frændi segir frá því að prófessor emerítus, Aleksandr Serbrjakov, kemur með unga og fagra konu sína heim á óðal fyrri konu sinnar.  Sú er dáin fyrir nokkru en móðir hennar, býr á óðalinu ásamt syni sínum, Vanja (Ívan Petrovitsj Vonitskí = Jón Pétursson Vonitskí) og dótturdóttur sinni, Sonju (Sofía Alexandrovna Serbrjakov = Soffía Alexandersdóttir). Þau þrjú lifa fábreyttu lífi með gamalli fóstru, Marínu, og fjölskylduvininum Ílja Íljitsj, viðurnefni Vaffla og vinnufólki. Aðaltilbreytingin felst í heimsókn læknisins Astrov sem drekkur vodka með Vanja en tekur ekki eftir ástaraugum Sonju.

Hið raunverulega erindi prófessorsins kemur í ljós undir lok verksins og þá verður óhjákvæmilegt uppgjör. Undir niðri kraumar fleira því verkið fjallar um þá gömlu speki að “illt er að leggja ást við þann sem enga kann á móti.” Þegar við þá mæðu bætist óendanlega lítilmótlegur hversdagsleikann, endurtekningar og tilbreytingarleysi í fásinninu er ekki við því að búast að menn séu glaðir.

Þó þetta leikrit sé skrifað árið 1897 eru kaflar í því um náttúruvitund sem gætu hafa verið skrifaðir í gær.

Fólk

Þýðing Gunnars Þorra Péturssonar úr rússnesku er afar góð og lipur og endurskapar húmor og innileika textans. Í leikskránni bendir hann líka á þær félagslegu andstæður sem mætast í verkum Tsjekhov og hvernig skáldbræður hans hugsjónamaðurinn Tolstoj og mannvinurinn Gorkí mátu leikritið Vanja frænda hvor á sinn hátt, annar mjög neikvætt, hinn mjög jákvætt. Tsjekhov var í mun að boða engan málstað í verkum sínum heldur einbeita sér að persónunum og þrá þeirra – aðeins þar hefjast þær tilfinningar sem drama er spunnið úr. Hin fagra Helena/Jelena orðar það svo í leikritinu:

“Ívan Petrovitsj, þú ert menntaður og gáfaður maður og veist jafn vel og ég að það eru hvorki bófar né eldsvoðar sem eiga eftir að leggja þennan heim í rúst heldur hatrömm rifrildi og argaþras útaf engu… Í stað þess að tuða ættir þú frekar að reyna að sætta mannskapinn!”

Persónurnar skipta sem sagt öllu máli og ástríður þeirra sömuleiðis og þess vegna bera leikararnir og samband þeirra við áhorfendur það uppi meira en nokkru sinni.

Kynverur

Vinirnir Astrov læknir (Hilmir Snær Guðnason) og Vanja (Valur Freyr Einarsson) þrá báðir sömu konuna, hina ungu og fögru Élenu (Unnur Ösp Stefánsdóttir).  Það hlýtur að draga tíðinda þegar svo kynsveltur þríhyrningur kemur saman á sveitasetri og Brynhildur Guðjónsdóttir, leikstjóri, lyftir því upp á yfirborðið, karlarnir hafa ekki augun af Élenu enda er hún sjón að sjá.

Unnur Ösp er stórglæsileg og notar kvenleika sinn af list. Hún fær náttúrlega ekkert útúr sambandinu við sinn gamla mann en hún gengur á ósýnilegri jafnvægislínu. Hún er engin Anna Karenína og vill enga áhættu taka. Unnur leikur hana svolítið stelpu- og gelgjulega miðað við að eiga að vera 27 ára. Þegar hún er ein með gömlum karli sínum kemur í samt fram hve mædd hún er orðin. Hún er vingjarnleg við Vanja og daðrar við Astrov sem mistúlkar það (eða ekki …), hún hafnar honum en langar til að gera það ekki og þorir ekki að stökkva. Samleikur þeirra Unnar og Hilmis Snæs er mjög flottur, Hilmir býr til sjálfsöruggan, kláran og afar heillandi Astrov.

Vanja er í hlutverki “hins særða þriðja” í þessum leik og þessi ósigur bætist ofan á aðra. Vanja er aðalpersóna verksins, sá sem mest hefur verið svínað á. Valur Freyr sótti í sig veðrið í sýningunni, var frekar blæbrigðalítill fyrir hlé en náði vopnum sínum eftir hlé og náði áheyrendum alveg í lokauppgjörinu.  Þar er mögnuð einræða en Valur Freyr varð að keppa við tónlist Bjarna Frímanns Bjarnasonar um athygli áheyrenda, tónlistin var sérkennileg og víða of hátt stillt.

Hlutverk Sonju (Katrín Halldóra Sigurðardóttir) er viðkvæmt og mikilvægt. Hún á að vera blíð og góð og mjög greind en feimin og þjáð af minnimáttarkennd af því að hún er ekki falleg. Henni eru gefin lokaorð leikritsins, einhverja fallegustu og angurværustu einræðu sem um getur, leiðarvísi um það að lifa af sem jafnframt er yfirlýsing um algjöra uppgjöf ef út í það er farið.  Leikstíll Katrínar Halldóru var galsafenginn til að byrja með en dró niður í því í síðari hlutanum þar sem dýptin í persónunni kom fram.

Það er engin sálfræðileg dýpt í hlutverki prófessorsins sem Jóhann Sigurðarson lék en honum tókst að túlka hann samt þannig að öllum var orðið illa við hann í lokin. Þveröfugt var farið með Ílja Íljitsj sem áhorfendur voru mjög hrifnir af, Halldór Gylfason lék af léttleika og gleði sem var frelsandi og senan þar sem þeir læknirinn, Vanja og Ílja dansa og syngja og drekka vodka var skemmtileg og býsna rússnesk.

Tvö lítil hlutverk í sýningunni eru María, móðir Vanja, sem hafnar honum umbúðalaust og hefur trúlega alltaf gert. Hún var leikin af Sigrúnu Eddu Björnsdóttur og fóstran Marína, sem er jafn hlý og móðirin er köld, var leikin af Margréti Helgu Jóhannsdóttur.

Sem sagt …     

Eins og áður er sagt eru ástir og þrár persóna gerðar líkamlegar og verkið þar með fært til nútímans. Það er fyndið, húmor Tjekovs er launkímni og það er nóg af henni í verkinu, fyndin tilsvör og orðaleikir, vandræða- og kjánagangur, hégómaskapur og misskilningur sem vekja hlátur og léttleika. En verkið er tvíbotna, það er í því þung undiralda.

Tsjekhov hataði predikanir. Hann setur ekki á orðræður um ástandið utan veggja óðalsins. Gráðugur borgaraðall sem Aleksandr Serbrajakov samsamar sig við, er að sjúga lífið úr landareignum sínum og fátækum smábændum sem neyðast til að rányrkja jörðina. Landeigendur eru hataðir. Þetta kemur fram í verkinu í samtölum þar sem bæði Sonja og Vanja tala um hve erfitt sé að halda búskapnum gangandi og læknirinn talar um fátækt, sóðaskap, menningarleysi og drepsóttir. Mótvægið við þetta er að hans viti náttúran og það að rækta garðinn sinn. Bændur berja á dyr óðalsins snemma í verkinu en fóstran er send til að tala við þá,  Sonja er sú eina innan dyra sem vill vita hvað þeir vildu. Það er sem sagt ólga í samfélaginu og ótti við óróaöfl.

Sjálfbærni búskaparins minnkar hratt vegna rányrkjunnar eins og Astrov talar um og berst gegn með gróðursetningarherferð sinni og kenningum um hvernig mætti snúa hinni óheillavænlegu þróun við. Ég verð að viðurkenna að ég hef aldrei haft nokkurn áhuga á þessum ræðum í fyrri lestri og uppfærslum á leikritinu. En okkar tímar gera þetta afar brýnt erindi. Það flaug heldur lágt í þessari sýningu.

Öll umgerð sýningarinnar var stórglæsileg, leikmynd Barkar Jónssonar háreist og fögur í naumhyggju sinni. Sviðið var rammað inn í tréverk, háa byggingu af fjölum og “stólpum” sem minntu á stílfært stuðlaberg og minntu á Þjóðleikhúsið. Texti Vanja frænda einkennist af löngum einræðum og hið leikhússlega við þær var undirstrikað í sýningunni með því að leikarar sneru sér oft beint til áheyrenda þegar því varð við komið. Lýsing Björns Bergsteins Guðmundssonar var skrautleg, búningar Filippíu I. Elísdóttur flottir og tímasettir á óræðum tíma. Hreyfing í sýningunni var mikil og sviðið vel nýtt.[/cs_text]

Um höfundinn
Dagný Kristjánsdóttir

Dagný Kristjánsdóttir

Dagný Kristjánsdóttir er prófessor emeríta í íslenskum nútímabókmenntum við Íslensku­- og menningardeild Háskóla Íslands. Sérsvið hennar er íslensk bókmenntasaga, kvennabókmenntir, barnabókmenntir, kynjafræði og sálgreining. Sjá nánar

[cs_text][fblike][/cs_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3