Robert Wilson vitjar Eddu

[cs_text]Dagný Kristjánsdóttir og Hlín Agnarsdóttir fjalla um Eddu, sýningu Robert Wilson á Listahátíð í Reykjavík.

Robert Wilson er fæddur í Texas Bandaríkjunum 1941. Hiklaust má telja hann einn af fremstu sviðslistamönnum í framúrstefnuleikhúsi samtímans. Leikhús hans hefur haft gífurlega mikil áhrif á marga listamenn út um allan heim. Hann hefur unnið með skáldum, myndlistarmönnum (Ambrovic) popplistamönnum (Lady Gaga) – hefur sett upp eigin verk, verk annarra (Beckett t.d. Happy Days með Winonu Ryder) sviðsett sonnettur Shakespeares við músík kanadíska tónlistarmannsins Rufus Wainright svo nokkuð sé nefnt. Hann sló fyrst í gegn svo um munaði með verkinu Einstein on The Beach (1976 ) sem hann vann m.a. út frá textum og myndum einhverfa listamannsins Christopher Knowles við tónlist vinar síns, Philips Glass.

Framúrstefna og póstdramatík

Ekki er hægt að nefna Robert Wilson án þess að nefna „póstdramatíska“ leikhúsið til sögunnar en það er hugtak sem hefur verið notað um þróun framúrstefnuleikhússins um og eftir 1960 þegar áhrif gjörningalistar, nútímaballettsins og poppmenningar urðu stöðugt meira áberandi í sviðslistum. Hugtakinu „póstdramatík“ hefur fyrst og fremst verið gerð skil af þýska leikhúsfræðingnum Hans-Ties Lehmann í bók hans um þessa tegund af leikhúsi. Megineinkenni póstdramatíska leikhússins er að textinn sem slíkur og leikskáldið sem höfundur gegna ekki lengur sama lykilhlutverki í túlkun og framsetningu sviðslistamannanna og þau gerðu í dramatíska/aristóelíska leikhúsinu sem hafði verið ríkjandi meira og minna frá upphafi borgarlegs leikhúss á nítjándu öld. Natúralistískt raunsæi á leiksviðinu, hefðbundin framvinda sögunnar í leiktextanum, víkur fyrir nýrri sýn á miðlunarmöguleika leiksviðsins. Með póstdramatíkinni verða aðrir þættir leiksýningarinnar, ekki síst þeir sjónrænu, leikmynd og búningar, hreyfing, ljós og hljóð, að minnsta kosti jafnmikilvægir og textinn í  túlkun leikarans.

Áhrif úr vestri og austri

Robert Wilson er tvímælalaust einn af elstu fulltrúum þessa leikhúss og hann sækir hugmyndir sínar og áhrif úr ýmsum áttum, ekki aðeins í vestræna menningu með öllu sem henni fylgir í fjölmenningarsamfélögum nútímans, heldur ekki síður til austur-asískra sviðslista eins og japönsku Kabuki og Noh hefðarinnar þar sem stílfærður táknleikur er miðlægur í framsetningu efnisins á leiksviðinu. Þar skiptast líka á hægur taktur og hraður í texta og tónlistarflutningi. Það sem einkennir sviðslist Roberts Wilson mest af öllu er hin myndræna hlið sýningarinnar, einkum notkun hans á ljósi í tíma og rými. Í fagurfræði hans hefst öll listsköpun á leiksviðinu með notkun ljóss og skugga en hann er sjálfur höfundur að allri ljósabeitingu í uppsetningum sínum og málar með lýsingu og skáldar líkt og myndlistarmaður.

Annar mikilvægur þáttur í sýningum Wilsons er tónlistin en hann hefur unnið með mörgum af þekktustu tónlistarmönnum samtímans, auk Philipp Glass má nefna John Cage, Tom Waits, Laurie Anderson og systurnar tvær sem kalla sig  CocoRosie en lögin í Eddu sýningunni eru eftir þær. Robert Wilson setur jöfnum höndum upp eigin höfundarverk og klassísk verk. Til að nefna nokkur dæmi um breiddina í verkefnum hans má nefna óperuna La Traviata eftir Verdi og einleikinn Happy Days eftir Samuel Beckett en í báðum þessum verkum, jafn ólík og þau eru, notast hann við sömu aðferðir og hann gerir í Eddu sem íslenskir áhorfendur fengu að sjá á Listahátíð nú í vor, leikgleði, myndræna framsetningu og stílfærslu.

Endurreisnarmaðurinn

Robert Wilson er sannkallaður endurreisnarmaður innan leikhússins, hann er ekki einhamur, heldur þúsundþjala smiður sem hefur afar næmt auga fyrir samspili hreyfingar og hljómfalls. Hæfileikar hans birtast í nákvæmni og samhæfingu allra listgreina þar sem megináhersla er lögð á framsetningu og list leikhússins og erindi þess við áhorfendur. Þó fagurfræði listar hans höfði meira til skynjunar og sköpunar áhorfenda en tilfinninga þeirra vekja sýningar hans samt alltaf upp miklar umræður um innihald, túlkun og gildi.

Edda í Norska leikhúsinu

Robert Wilson þáði boð Norska leikhússins í Osló um að setja Pétur Gaut á svið 2005. Aftur gekk hann til samstarfs við leikhúsið 2015 og í nú voru það Eddukvæðin sem honum var boðið að glíma við. Honum var „afhent sjálft ættarsilfrið“, eins og leikhússstjóri Norska leikhússins orðaði það.

Vinnan hófst í New York þar sem Wilson og teymi útvalinna samstarfsmanna hóf vinnu sína. Í maí 2016 hitti hann leikarana í Osló og lagði þeim línurnar í orðsins fyllstu merkingu. Hann skiptir æfingasalnum í reiti eins og skákborði, hverjum leikara er úthlutað sitt hreyfimynstur eða dans sem einkennir hann og verður að læra hann eins og hvert annað hlutverk.

Wilson er höfundur sviðsmyndar og lýsingar auk þess að leikstýra verkinu. Eftir að hafa farið í gegnum verkefnið með leikurunum fór Wilson úr landi með allt sitt fólk til að vinna að öðru verkefni í nokkra mánuði. Þegar hann kæmi aftur áttu allir leikararnir að kunna texta og tónlist, hreyfimynstur og helstu skiptingar. Fagmenn leikhússins höfðu þá unnið að sýningunni mánuðum saman. Vorið 2017 hófst vinna með leikurum, útfærslur og úrvinnsla. Hver af meginþáttum sýningarinnar var fínunninn og ekki hætt fyrr en Wilson var ánægður. Öllum meginþáttum sýningarinnar var svo rennt saman endanlega nokkrum dögum fyrir sýningu og allir voru þá orðnir ansi stressaðir nema leikstjórinn.

Wilsons Edda

Rithöfundurinn Jon Fosse gerði leikgerðina úr Eddukvæðunum úr völdum kvæðum auk Völuspár. Textinn var gefinn út á bók í tilefni sýningarinnar en aðeins lítið brot af honum var notaður í sýningunni. Fyrst stytti og valdi Wilson þemun sem hann vildi vinna með í samvinnu við dramatúrg Norska leikhússins en stytti svo enn meira í New York með aðstoðarmönnum sínum.

Maður, sem lýsir því yfir að hann hati natúralisma og trúi því ekki að það sé hlutverk leikhússins að segja sögur eða skoða sálarlíf fólks, er ekki líklegur til að leita að þeim orsaka- og afleiðinga-söguþræði sem við erum vön að lesa út Völuspá. Og það gerir Wilson ekki – beint.  Hann stefnir saman tveimur heimum, tvenns konar goðsögnum; annars vegar eru hinar fornu goðsögur Eddukvæðanna, hins vegar eru nútímagoðsagnir, (popp)goð og goðsagnir. Óðinn var í Elvisbúningi – rokkgoð númer eitt. Loki var eins og sambland af The Joker og Edda klippikló. Konurnar voru mótaðar eftir þýskum expressjónisma sem týpur, glæsikvendið Freyja eins og charleston-gella á öðrum áratugnum (meyjan) og Frigg (móðirin) eins og búttuð borgarafrú með blikkandi brjóst (móðirin). Kostuleg voru gervi Hymis og konu hans sem voru gerð eins konar sambland af púkum og/eða dýrum, einkar post-human! Sjálf völvan var hins vegar hvítklædd og tággrönn með mittissítt hvítt hár eins og drottningin Deaenerys í Game of Thrones. Þór var glaðbeittur germanskur þrumuguð sem neitaði sér ekki um að taka yfir hlutverk Freyju – ef kostur gafst á. Hér tvinnast sem sagt allt saman kynusli, fantasía, teiknimyndir, poppgoð, kvikmyndir, rokk og hægari kaflar með tónlist hins eistneska Arvo Pärt og fögrum myndverkum Wilson úr reyk og lofti. Brot úr hinum forna texta voru sýndir á skjám neðst og til hliðar á sviðinu en megináherslan var lögð á hljómfall þeirra, tónlistina í tungumálinu.

Að lokum

Wilson sagði í samtali við Vigdísi Jakobsdóttur listrænan stjórnanda Listahátíðar fyrir sýningu í Borgarleikhúsinu að hann ynni alltaf með kontrapunkta í sýningum sínum. Eins og við höfum sagt að framan setur hann sýningar sínar saman úr fáum en sterkum meginþáttum sem slær saman. Á móti hinum fornu goðsögum tefldi hann sem sagt rokkgoðsögnum og fjöldamenningu samtímans. Í sýningunni var þétt net af vísunum til listasögu og menningarheima en fyrst og fremst til leikhússins sjálfs. Þannig voru hryllingsskepnurnar Fenrisúlfur og Miðgarðsormur ódulbúnar plastfígúrur og öll sýningin benti á sjálfa sig sem leikhús og sjónarspil. Sýningin á Eddu ber öll helstu höfundareinkenni Roberts Wilson. Mörgum kann að þykja að hann fari tiltölulega létt með þá gersemi sem Eddan er. Búningar, gervi, raddbeiting og ekki síst kóreógrafía gera goðin að tvívíðum og yfirborðslegum týpum í sýningunni og harmleikurinn sem við erum vön að lesa úr verkinu verður gamanleikur eða bara rugl. Og til hvers er þá verið að segja þessa sögu?

Þau sem sögðu hana fyrst vissu ekki hver skapaði heiminn eða hvernig hann ferst. Hugmyndin um heimsendi er myndhverfing sem  sýnir það sem getur gerst ef allt fer á versta veg. Því að öll sköpun mannsins, öll sönn list, tjáir það sem ekki er hægt að skilja. Og það er kannski betra að hlæja að goðunum en að hylla þau sem fyrirmyndir eins og ákveðið stjórnmálaafl vill gera.

Robert Wilson minnti okkur á taka ekkert alvarlega nema listina í áðurnefndu viðtali fyrir sýninguna á Eddu. Við þökkum fyrir að hafa fengið að sjá þessa sýningu.

Dagný Kristjánsdóttir og Hlín Agnarsdóttir[/cs_text]

 
[cs_text][fblike][/cs_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3