Solo: A Star Wars Story (2018, Ron Howard) er á vissan hátt nýstárleg mynd. Þótt rekja megi tilurð myndarinnar til ætlaðrar fortíðarþrár áhorfenda varðandi allt sem tengist heimsins þokkafyllsta lögbrjóti, þá brýtur hún ákveðið blað í kvikmyndaheimi Stjörnustríðs og er að vissu leyti ferskur blær inn í söguheim myndanna. Helsti dragbíturinn kann hins vegar að vera sú skylda myndarinnar til að beina sjónum að öllu því sem við þegar vitum um Han Solo en samhliða því er engu að síður leitast við að dýpka persónuna og fylla í eyður honum aðlútandi úr fyrri myndum.
Þrátt fyrir að nostalgían sé vélin sem knýr myndina og sé holdtekin í Han Solo (Alden Ehrenreich), Chewbacca (Joonas Suotamo) og Lando Calrissian (Donald Glover) – og véltekin í geimskipinu Fálkanum – hafa harðkjarna aðdáendur litið Solo hornauga út frá meintri réttlætisriddaramennsku forstjóra Lucas Film, Kathleen Kennedy. Jú, það er kannski eitthvað til í því. Róbótískur háseti Lando, L3-37 (Phoebe Waller-Bridge), er til dæmis marxískt sapíensexual vélmenni. Það heitir reyndar ekki W0-K3 en til að bæta í réttlætisriddamennskuna létu handritshöfundar myndarinnar (Jonathan og Lawrence Kasdan) hafa það eftir sér að skikkjuklædda sjarmatröllið Lando gæti allt eins verið pan-sexual – og trylltust þá nettröllin.
Slíkt má auðvitað skoða sem skemmtilega útvíkkun á kynlausum söguheimi en stærri spurning hvílir þó yfir myndinni og hún tengist aðalleikaranum. Áhorfendur þekkja flestir Solo titilsins í túlkun Harrisons Ford og má því segja að Aldan Ehrenreich þurfi að fylla tröllvaxna skóstærð með því að stíga inn í svo ástsælt hlutverk. Þegar hafist var handa við fyrstu stjörnustríðsmyndina barðist Ford í bökkum og var ráðinn af George Lucas til að lesa línur á móti þeim sem komu í prufur fyrir alvöru hlutverk í myndinni, þar á meðal þá óþekktur Sylvester Stallone. Það var auðvitað Ford sem fékk hlutverkið á endanum og enginn hefur litið um öxl síðan – eða þar til nú. Fráleitt væri að vísu að rægja Ehrenreich, hann gerir sitt besta og stendur sig ágætlega. En hann er ekki, og getur aldrei orðið, Han. Fyrstur kemur, fyrstur fær. Þetta er vandamálið sem hinar nýju Stjörnustríðsmyndir draga á eftir sér eins og myllustein; að þurfa að standast væntingar nostalgíunnar.
Myndin hinsvegar neitar því að spila eftir óskum aðdáendanna og fer nýjar leiðir hvað margt varðar. Í fyrsta lagi er innblásturinn sóttur til fyrri heimsstyrjaldarinnar í stað þeirrar síðari en þó svo að menn geti ferðast á milli stjarnanna, þá vofir skotgrafahernaður yfir framvindunni. Í öðru lagi þá snýst sagan um eitthvað annað en dómsdagsvopn eða menn sem vilja hefnd, sem verður að teljast fersk nálgun í þeim aragrúa stórmynda sem koma í kvikmyndahús á hverju ári. Han vill einfaldlega koma sjálfum sér og ástinni sinni, Qiru (Emilia Clarke), úr aðþrengdum aðstæðum og vinna sér inn nokkrar viðurkenningar í leiðinni. Samband þeirra gefur sögunni jarðtengingu og verður sjálfkrafa annað besta ástarsamband Stjörnustríðsheimsins (það er svo sem ekki úr miklu að moða). Og á vegferð Han er hakað í öll boxin sem lögmál fortíðarþrárinnar krefjast. Hann hittir Chewbacca, kynnist Lando og fær að fljúga Fálkanum um Kessel leiðina á styttri tíma en nokkur hefur áður afrekað.
Á sama tíma birtast Han og félagar áhorfendum sem útlagar sem gera hvað þeir geta til að skrimta í hörðum heimi. Þau eru valdlaus peð í tilveru þar sem Veldið virðist stjórna öllu, jafnvel undirheimunum sjálfum. Þetta leiðir til stanslausrar uppreisnar en þó svo að Han hugsi auðvitað fyrst og fremst um sjálfan sig, snertir myndin samt sem áður á þeirri baráttu sem á sér stað í Vetrarbrautinni. Á einum tímapunkti tekur L3-37 sér bessaleyfi og frelsar vélsystkini sín úr þrælabúðum ásamt öðrum lífrænum þrælum. Róbotarnir reynast auðfrelsaðir, það þarf einungis að fjarlægja hlýðniskubbinn sem er festur á þá eins og ísskápasegull. Það er í öllu falli í senum sem þessum að söguheimurinn virðist ekki alltaf markviss og framvindan helst til höll undir útúrdúra.
Þá sannast að Donald Glover getur aðeins verið svalasta manneskja þessarar vetrarbrautar en ekki þeirrar sem er óralangt í burtu – enda þótt hann sé vissulega ágætur, alveg eins og Ehrenreich. Þrír leikstjórar fengu borgað fyrir gerð myndarinnar – sem á að baki einkar stormasamt framleiðsluferli – og George Lucas er hlæjandi alla leið í bankann. Við þurftum heldur ekki að upplifa „senuna“ þar sem Han hittir C-3PO og R2D2 en þeir félagar eru í fyrsta sinn fjarverandi í Stjörnustríðsmynd. Stundum eru það litlu hlutirnir sem maður verður að njóta.
Tungumálið getur verið vafasamt hvað þessu öllu viðkemur. Nostalgía er jafnan þýtt sem fortíðarþrá en orðið nostalgía þýðir bókstaflega sársaukafull heimför. Það er algjörlega undir hverjum og einum hvort nýi Stjörnustríðsheimurinn uppfylli fortíðarþrá eða sé einfaldlega sársaukafull heimför þar sem við vitum að við munum aldrei upplifa þessar sögur aftur í fyrsta skiptið.
Um höfundinn
[fblike]
Deila