[cs_text]Íslensk listasaga er gjarnan talin þunnildisleg og stutt miðað við listasögur annarra Evrópuríkja. Að sjálfsögðu hefur menning Íslendinga liðið fyrir ákveðna einangrun sem þjóðin þurfti að þola allt fram að 20 .öld; hún olli því að stefnur og straumar samtímalistar á meginlandinu bárust misseint til landsins. Það er þó ekki þar með sagt að listin hafi staðnað og allt í einu hrokkið í gang um aldamótin 1900, því ýmislegt fékk að blómstra í einangruninni sem vert er að skoða.

Gildi menningararfsins

Markús Þór Andrésson er sýningarstjóri sýningarinnar Sjónarhorn í Safnahúsinu sem hefur staðið síðan árið 2015. Sýningin er samstarfsverkefni sex íslenskra menningarstofnana: Þjóðminjasafns Íslands, Listasafns Íslands, Náttúruminjasafns Íslands, Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, Landsbókasafns Íslands – Háskólabókasafns og Þjóðskjalasafns Íslands. Markmið hennar er að tefla fram íslenskum menningararfi óháð tímalínu eða sögulegu gildi.

Markús bendir mér á að alla jafna sé menningararfur Íslendinga nútímamönnum heldur ókunnugur: „Hann er mjög misvel rannsakaður; um sumt eru til doktorsritgerðir en um annað eru til fáar eða engar heimildir.Við höfum sjaldan upplýsingar um höfundana og vitum ekki hver gerði hvað né heldur hvenær höfundarnir sköpuðu verkin. Stundum er ekkert vitað í hvaða tilgangi verk var gert.“ Hér á Markús helst við sjónlistir, hannyrðir og ákveðna gripi sem voru gerðir fyrir aldamótin 1900 þó að þessi fullyrðing eigi í mörgum tilvikum við um handrit og bókmenntir fyrri alda.

Akkilesarhællinn: Fyrir og eftir aldamótin 1900

Markús telur einn helsta akkilesarhæl rannsókna á íslensku listasögunni vera þá staðreynd að henni var lengi skipt í tvennt. Það sem var gert á 19. öld og fyrir þann tíma var talið til handverkshefðar en upphaf íslenskrar listasögu var miðað við myndlistarsýningu Þórarins B. Þorlákssonar árið 1900 sem haldin var í Glasgow-húsinu í Reykjavík. Enn í dag eimir eftir af þessari skiptingu og okkur hættir því til að skoða söguna ekki í heildarsamhengi. Þórarinn lærði myndlist í Kaupmannahöfn og var því einna fyrstur Íslendinga til að nema fagið á erlendri grundu og starfa við það að námi loknu. Hann er því til einföldunar gjarnan talinn fyrsti íslenski listmálarinn. Ef við förum eftir þessari skilgreiningu þá er íslensk listasaga 118 ára á þessu ári, líklega stysta listasaga þjóðar á heimsvísu.

Skilgreining á listaverki

Það er stór misskilningur að engin myndlist hafi verið gerð fyrir árið 1900. Ef handrit í geymslum Þjóðskjalasafns eru skoðuð sjáum við óteljandi myndskreytingar og listaverk; Þjóðminjasafnið er stútfullt af útskornum rúmfjölum, skreyttum söðlum, listilega ofnum rúmábreiðum og svo framvegis. Hvað er þetta annað en listaverk? Augljóslega er hér ekki um að ræða málverk en sú ákvörðun að miða upphaf listasögunnar við fyrstu myndlistarsýninguna hefur valdið því að full fjársjóðskista af listaverkum sem voru gerð fyrir árið 1900 hefur flokkast undir dútl og föndur bændafólks.

Markús skýrir frá því að skilgreining á hlut fari í mörgu eftir því hvaða stofnun taki hann til rannsóknar og varðveislu. Ef Þjóðminjasafnið tekur við blekmynd af galdrastaf frá 17. öld er myndin túlkuð sem munur frá galdraöldinni; verkið verður sönnunargagn um íslenska þjóð á 17. öld. Ef Þjóðskjalasafn tekur við myndinni er hún heimild um handritagerð á 17. öld. En ef Listasafn Íslands fengi hana í hendurnar væri hún líklega flokkuð sem: Blekmynd á skinni frá 17. öld, höfundur óþekktur. Mögulega er tími til kominn að sameina starf þessara stofnana og sérþekkingu. Með því væri hægt að horfa á menningararf Íslendinga frá öllum hliðum þar sem hver gripur yrði skoðaður á eigin forsendum en ekki út frá áherslu þeirrar stofnunar sem hann lendir hjá.

Sjónarhorn

Áðurnefnd sýning, Sjónarhorn, er einmitt tilraun til þessa; þar eru handrit, málverk, skúlptúrar og rúmfjalir lögð fram fyrir áhorfanda, allt á þvers og kruss, og tímalínu og sagnfræðilegu samhengi er algjörlega hafnað. „Áhorfandinn ætti að geta farið í gegnum sýninguna svona dálítið lífrænt, eitt rekur annað og sumt meikar engan sens, svo fattar áhorfandinn kannski einhverja tengingu sem þarf ekki endilega að vera sú tenging sem við lögðum í hlutina þegar við settum sýninguna upp. Áhorfandi á að eiga sér sína eigin upplifun,“ útskýrir Markús fyrir mér.

Aðspurður segir hann að í raun sé ekkert óvenjulegt við þessa uppsetningu sýningargripa, að minnsta kosti ekki á heimsvísu. Á Íslandi hefur sýning á borð við þessa aldrei verið sett upp áður, ef frá er talin sýningin  Íslensk myndlist í 1100 ár, sem var opnuð á Kjarvalsstöðum árið 1974. Með þeirri sýningu reyndi sýningarstjórinn, Björn Th. Björnsson, að stemma íslenska myndlist saman við evrópska list og sýna fram á að íslensk listasaga væri á pari við hina evrópsku. Við ættum gotneska list, impressjónista og kúbista. Að öðru leyti hafa Íslendingar ekki skoðað sjónrænan menningararf sinn frá upphafi til samtímans. Sögulegar sýningar hafa gjarnan haldið fast í hina hefðbundnu sýningargerð þar sem allt er á leiðinni frá A til B, oftast í réttri tímaröð. Hér á ég við sögulegar sýningar þar sem  upplýsingagildið er í fyrirrúmi. Aftur á móti hafa sýningarstjórar á meginlandinu prófað ólíkar leiðir við að setja fram upplýsingar og höfða gjarnan til sjónrænna vitsmuna frekar en bóklegrar og sögulegrar þekkingar.

Skrefinu á eftir

Eftir að hafa spjallað við Markús fæ ég ekki betur séð en að við séum enn langt á eftir meginlandinu þrátt fyrir hina miklu hnattvæðingu sem nú ríkir. Í dag snýst seinagangurinn ekki um menninguna sjálfa heldur framsetningu okkar á henni og virðingu gagnvart menningarsögunni sem er svo miklu eldri en 118 ára. Ég segi: Kveikjum á perunni og þorum að skoða hlutina út frá fleiru en einu sjónarhorni; rífum Akkilesar-örina úr hæl íslensku listasögunnar.

Aðalmynd: Jón Ögmundsson biskup, mynd frá 19. öld í handritinu JS 629 4to sem er í eigu Landsbókasafns Íslands.

Þessi umfjöllun var hluti af verkefnavinnu í námskeiðinu „Loksins, loksins: Vinnustofa í menningarblaðamennsku“ á vorönn 2018.[/cs_text]

Um höfundinn
Katrín Helena Jónsdóttir

Katrín Helena Jónsdóttir

Katrín Helena Jónsdóttir er meistaranemi í hagnýtri menningarmiðlun.

[cs_text][fblike][/cs_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3