Arnór Kári Egilsson og Vigdís Hafliðadóttir eiga það sameiginlegt að vera spunalistamenn þrátt fyrir að starfa á ólíkum vettvangi. Arnór er raftónlistarmaður og treður upp undir nafninu Andartak en það sem gefur honum sérstöðu er að tónlist hans er alltaf frumsamin á staðnum. Vigdís er aftur á móti fiðlari og leikkona hjá Improv Ísland.
Arnór segir að lykillinn sé að leika sér, gera tilraunir og njóta. Leikræni þátturinn í spunaferlinu sé mikill, líkt og auglýsingin fyrir viðburðinn Electro Nights #2 sem Andartak tók þátt í gaf til kynna: „Eðal heimatilbúin raftónlist beint frá býli. Komdu í dansskónum!“ Vigdís segir að í sínum augum gangi spuni út á „að læra reglur og mynstur annars vegar, en vera með mjög virka hlustun hins vegar“. Það sé mjög mikilvægt að vera með öruggan grunn áður en maður fer af stað, hvort sem það er í leikhúsi eða tónlist.
Manneskjan á bak við raftónlistina
Arnór Kári Egilsson er með BA-próf í myndlist frá Listaháskóla Íslands og stundar þessi misserin meistaranám í ritlist við Háskóla Íslands. Það er óhætt að segja að hann sé fjölhæfur listamaður því hann hefur fengist við götulist, myndlist, ritlist, ljósmyndun, vídjóupptökur og tónlist. Þessa dagana leggur hann áherslu á „hið kosmíska djúp raftónlistarinnar“.
Raftónlistin heillar Arnór af mörgum ástæðum. „Hún er svo rosalega fjölbreytt. Hún fer úr því að vera ljúfur lækur og allt að því að dynja eins og 10.000 fossar,“ kemst hann að orði. Arnór segist fá innblástur þegar hann skynjar mennskuna í tónlistinni. „Það hljómar kannski undarlega að skynja mannlega þáttinn í tónlist keyrðri áfram af rafrænum, vélrænum bylgjum en þar liggur einmitt galdurinn. Ef tónlistarmaðurinn er einlægur hverfur hann úr líkamanum og umbreytist í hljóðin og hljómaganginn sem hann framleiðir.“
Undanfarin ár hefur Arnór haft nóg fyrir stafni í heimi raftónlistarinnar. Útgáfufyrirtækið Möller Records hefur gefið út þrjár plötur með tónlistinni hans: Mindscapes, 888 og Electrolysis. Þá hefur hann troðið upp á fjölmörgum skemmtistöðum og menningarsetrum, auk þess að hafa tekið þátt í Secret Solstice, Iceland Airwaves og nú Sónar. Hann segir að undirbúningur sinn fyrir tónleika snúist um að kynnast hljóðfærunum vel og viðhalda tengingu við hvert og eitt þeirra með æfingu. „Fyrst þegar ég byrjaði spilaði ég bara á þrjú hljóðfæri en með aukinni þekkingu og æfingu hefur mér tekist að bæta nokkrum við. Þetta er svolítið eins og að djöggla. Ég reyni þó að fara ekki yfir um á valmöguleikum því að vissu leyti verður minna að meiru.“
Arnór segir að spuninn hafi marga kosti. Einn þeirra sé að Andartak veki meiri eftirtekt þar sem tónlistin sé alltaf glæný. Hann kann einnig að meta hvernig tónlistin ferðast sínar eigin leiðir í spunanum. „Ég verð að vera skýr og fylgja henni örugglega og varlega eftir. Þegar vel tekst til sameinast allar sálir í einum dáleiddum og fallegum dansi. Ég hlusta betur á innsæið og hvert andartak verður einstakt. Sérstaklega sniðið að þessum stað og tíma. Núvitund í hámarki.“
Tónlist Arnórs má nálgast á Soundcloud.
Fiðlarinn í Þjóðleikhússkjallaranum
Vigdís Hafliðadóttir er heimspekinemi við Háskóla Íslands. Hún hefur látið að sér kveða í stúdentapólitík, leiklist, tónlist og talsetningu sjónvarpsefnis, svo dæmi séu tekin. Vigdís hefur æft á fiðlu frá ellefu ára aldri en segir að klassíkin hafi aldrei átt sérstaklega vel við hana. „Fiðla er mjög krefjandi hljóðfæri sem fyrirgefur ekkert. Ég hef alltaf viljað sinna svo mörgu og gaf mér því aldrei nægan tíma í að æfa mig, til að eiga möguleika á að verða mjög fær fiðluleikari.“ Vigdísi finnst hún raunar varla geta kallað sig fiðluleikara og kýs að nota frekar heitið „fiðlari“, þar sem það hefur ekki jafn hlaðna merkingu. Hún segir að samband hennar við fiðluna hafi breyst mjög þegar hún fór að spinna á hana. „Þá fékk ég meiri útrás fyrir sköpunargleðina. En ég þarf auðvitað að æfa mig til að geta spilað í ólíkum tóntegundum og stílum,“ segir Vigdís.
Hún kemur aftur inn á mikilvægi æfinga og undirbúnings þegar hún segir frá reynslu sinni af því að vera í leikhópi Improv Íslands, spunaleikhússins sem sýnir vikulega í Þjóðleikhússkjallaranum. „Til að geta verið með í Improv Íslandi þarf maður að hafa lokið þremur 24 stunda námskeiðum og helst hafa verið í æfingahóp í ár og þó maður sé í leikhópnum þarf maður samt stöðugt að æfa sig.“ Hún segist reyna að mæta á æfingar helst tvisvar í viku.
„Það sem heillar mig við spuna er að hann krefur mann um að vera í augnablikinu,“ segir Vigdís. „Ég á það til að ofhugsa hluti en þegar maður spinnur verður maður bara að treysta sjálfum sér og taka af skarið. Ég er óánægðust með mig þegar ég held aftur af mér, eða bakka úr því sem ég hafði ætlað mér að gera. Þegar ég spinn ýti ég til hliðar fullkomnunaráráttunni, því annars sannfærir hún mig iðulega um að undirbúa mig bara aaaaaaðeins betur.“ Hún segir að spuninn verði bara að fá að vera eins og hann er. Áhorfendur viti að umræddur flutningur byggir ekki á handriti og hefur ekki verið æfður. „Það tekur ákveðna pressu af því sem maður kastar frá sér út í heiminn,“ bætir hún við.
Ofhugsar og allt fer í steik
Arnór og Vigdís segjast bæði leitast við að hugsa sem minnst þegar þau eru uppi á sviði að spinna fyrir áhorfendur. „Það sem ég hef verið að þróa með mér er að hverfa frá hugsunum og vinna beint með tilfinningalegt innsæi,“ segir Arnór. „Þetta er jafnvel ákveðin lífspeki í sjálfu sér. Hugsanirnar (heilinn) eru hægfara, þú þarft að taka við þeim, greina og komast að niðurstöðu. En innsæið (hjartað) einfaldlega veit. Tré veltir því eflaust ekki fyrir sér hvert og hvernig tiltekin grein á að vaxa, hún teygir sig bara flæðandi í átt að sólinni.“ Vigdís segist reyna að skilja taktinn og stemninguna og bara vera þar. „Ef ég fer að hugsa of mikið fer allt í steik og flutningurinn verður óskýrari.“ Þá segir hún það jafnframt mikilvægt í leikhússpuna að orða allar hugsanir sínar upphátt, annars skilji áhorfendur ekki hverju leikarinn vill ná fram.
Hlustun er einnig mikilvæg í spuna. Um það eru Arnór og Vigdís sammála. „Ég spinn aldrei ein beint, þar sem ég er með undirleik þegar ég spila á fiðluna og með mótleikara í spunaleikhúsinu. Þess vegna er ótrúlega mikilvægt að hlusta. Hlustunin í tónlistinni felst auðvitað í að heyra taktinn, tóntegundina og stílinn og spila í samræmi við það,“ útskýrir Vigdís. Hún bætir við að hlustunin í leikhússpuna gangi út á að byggja upp skýran heim í sameiningu við mótleikarana, búa til persónur og skapa aðstæður. Sem dæmi nefnir hún að ef einhver segist vinna í banka þá geti hún ekki allt í einu sagt að viðkomandi sé slökkviliðsmaður. Arnór segist einnig hlusta best þegar hann spinnur. „Ég skynja betur rýmið í kringum mig, orkuna frá fólkinu sem er í rýminu og hreinsunarferlið sem þörf er á hverju sinni.“
Jákvæð orka frá áhorfendum
Arnór segir að áhorfendur hafi ótrúlega mikil áhrif á sköpun hans. „Í spunaferlinu er tónlistin sérsniðin þessum ákveðna stað og tíma. Þar eru allir viðstaddir hluti af menginu og þeirra orka og tilvera flæðir inn í heildarmyndina. Dáleiðandi tónlistin er eins og hafsjór sem umlykur okkur og tengir okkur saman,“ útskýrir hann.
Áhorfendur hafa einnig mikil áhrif á leikhússpuna að sögn Vigdísar. „Vandinn, en um leið það skemmtilega við spunaleikhúsið, er að þar skiptir skemmtanagildið mestu máli. Spunaleikarinn þarf að vera vakandi fyrir því hvað áhorfendum finnst fyndið. Hláturinn er í rauninni það sem mótar senuna. Ef eitthvað vekur hlátur er byggt ofan á það og markmiðið er alltaf að enda senu á miklum hlátri.“
Vigdís hefur ekki spunnið á fiðluna fyrir framan mjög stóran áhorfendahóp en viðurkennir að hún fyllist meira öryggi ef það er jákvæð orka í salnum. Hún segist þó síður þora að taka áhættu þegar hún spilar fyrir áhorfendur en þegar hún spilar ein með sjálfri sér. „Á tónleikum vel ég frekar að fara öruggu leiðina og spila það sem ég veit að virkar,“ segir hún. Arnór tekur í sama streng. „Það er óþarfi að finna alltaf upp hjólið. Stundum er einfaldlega nóg, og hreinlega þörf á því, að dúndra í einfalt og gott grúv.“
Að mati Arnórs er spuni alltaf ögrandi og spennandi nálgun. „Það eina sem raunverulega er þörf á er að treysta sjálfum sér heilshugar, treysta því óvænta sem vill brjótast fram, og fylgja því eftir.“
Aðalmynd: Patrick Selin af Unsplash.
Þessi umfjöllun var hluti af verkefnavinnu í námskeiðinu „Loksins, loksins: Vinnustofa í menningarblaðamennsku“ á vorönn 2018.
Um höfundinn
[fblike]
Deila