Litla bakaríið við Strandgötu

Litla bakaríið við Strandgötu eftir Jenny Colgan (2014)
– í þýðingu Ingunnar Snædal (2017), Angústúra

Jenny Colgan er skoskur metsöluhöfundur rómantískra skvísubóka. Bækur hennar eru hin fullkomna sumar- eða jólalesning ef svo má að orði komast. Þær hverfast flestar um ungar hæfileikaríkar konur sem flýja borgarlífið og flytja í sveitasæluna í smábæ, opna þar fyrirtæki og finna ástina. Bókakápur Colgan eru fagurlega skreyttar, með litríkum myndum og fallegum textagerðum á kápu, auk smámynda á innsíðum. Þær bækur sem hverfast um mat innihalda uppskriftir og hafa bækurnar því tvennskonar hlutverk, skemmtilesning sem og uppskriftabækur. Á baksíðu bókarinnar Litla bakaríið við Strandgötu stendur „Ástarsaga með uppskriftum!” og er sagan fyrsta bók Colgan sem kemur út á íslensku en á baksíðu bókarinnar segir að hún sé „alþjóðleg metsölubók sem hefur komið út í 15 löndum”. Bókin hefur slegið í gegn hér á landi og trónir í fyrsta sæti á metsölulista Eymundsson nú í lok maí mánuðar.

Litla bakaríið við Strandgötu er óvenjulega löng fyrir skvísubók eða 432 blaðsíður með uppskriftum og sjómannaljóðum. Aðalsöguhetjan er Polly Waterford sem er eins og nafna sín í Pollýönnu sögunum, afskaplega jákvæð og reynir að sjá vonarglætu í öllum aðstæðum, jafnvel þegar hún lendir í gjaldþroti og missir allt, kærastann, íbúðina og fyrirtækið. Hún hefur ekkert öryggisnet, fær ekki vinnu í  borginni Plymouth og neyðist því til að flytjast búferlum í sjávarþorp Mount Polbearne í Cornwall. Þar tekur Polly til hendinni, bæði í sínum málum sem og bæjarbúa en með ilmandi bakstri blæs hún lífi í bæinn sem var í jafn slæmu ástandi og hún sjálf. Röð tilviljana gerir það að verkum að Polly fer að baka brauð sem lokkar til sín bæjarbúa, ástarviðföng og íslenskan lunda að nafni Neil sem verður gæludýrið hennar. Hann er reyndar aðalsöguhetja barnabóka Colgan en hún hefur gefið út tvær bækur sem fjalla um Polly og Neil.

Polly lendir í nokkurskonar ástarþríhyrningi með sjómanninum Tarnie og hunangsbóndanum Huckle en enginn skortur virðist vera á myndarlegum karlmönnum í smábænum sem sjávarföllin loka af með reglubundnum hætti. Fyrsti kafli hefst á forspjalli: „Mörgum árum síðar, þegar hún var orðin gömul kona og bjó allt annars staðar, fannst Polly erfitt að útskýra fyrir fólki að svona hefðu þau lifað þá” (13). Þetta passar nokkuð illa í skvísusöguformið en þær gerast yfirleitt í rauntíma. Þó eiga atburðir að gerast um leið og sagan var skrifuð árið 2014 og hefði e.t.v. verið heppilegra að hafa þennan kafla aftast þar sem lesendur fá það þá ekki á tilfinninguna að þeir séu að lesa söguna um leið og hún á sér stað.

Polly finnst hún vera of gömul fyrir hitt og þetta þó hún sé aðeins þrjátíu og tveggja ára. Rétt eins og sjávarföllin loka veginum af finnst Polly að allir vegir séu henni lokaðir, þ.e. að hún sé að missa af barneignum og starfsframa. Ævintýraþorpið er fjarri öllum hávaða og „dinglandi bíllyklum” eins og Polly segir en hún fær loksins að láta drauma sína rætast með því að baka allan liðlangan daginn og brauðfæða þar með þorpið líkt og fiskimennirnir sem eru aðalbúbót þorpsins. Með sumrinu fer allt að blómstra, ástin sem og hagur þorpsins. Ferðamenn streyma þangað til þess að fá ilmandi bakkelsi hjá Polly og hún fer að slá sér upp með hinum myndarlega Kernie. Hún vingast einnig við býflugnabóndann Huckle, hlédrægan Bandaríkjamann sem er að flýja erfið sambandsslit í heimalandinu. Báðir keyra mennirnir sambandið áfram ef svo má segja, Kernie á hraðskreiðum bát og Huckle á mótorhjóli með hliðarvagni en tvær senur í bókinni lýsa því hvernig hávaðinn frá vélunum gera það að verkum að Polly heyrir ekki neitt, hún er farþegi sem ræður ekki ferðinni. Vinkona Polly, Kerensa, er fullkomin andstæða hennar. Hún er rík, notar bótox, gengur um á háum hælum og borðar helst ekki mat. Polly er gjaldþrota, málar sig lítið, setur hárið í tagl og gengur um í strigaskóm. Hún borðar eins og hungraður úlfur að mati Kerensu og sparar ekki við sig kolvetnin eins og kemur reglulega fram þegar rætt er um brauðbakstur. Hræðilegt sjóslys verður til þess að ástarsaga Polly tekur u-beygju og fjallar seinni hluti bókarinnar um þá vegferð. Lengd bókarinnar vinnur með söguþræðinum að því leyti að þar gefst tími til að kafa djúpt í persónusköpun sem og atburði. Það er ekki að finna femíníska undirtóna í sögunni, fremur hefðbundin kynhlutverk og nokkuð teprulegt viðhorf til kynlífs. Þó má finna ákveðna uppreisn í því að flytjast búferlum og stofna sitt eigið fyrirtæki.

Þýðing bókarinnar er nokkuð góð en svolítið enskuskotin á köflum þ.e. mikið um beinar þýðingar sem hefðu e.t.v. verið heppilegri með íslenskum orðtökum. Einnig eru nokkrar innsláttarvillur á víð og dreif en á heildina litið er hér um að ræða hina fullkomnu sumarlesningu. Ljóslifandi lýsingar á brauðbakstri og sjávarþorpinu gerir það að verkum að bókalesturinn verður að upplifun fremur en einungis skemmtilestri.