Gildin og fjölmenningin

[cs_text]Nú eins og ætíð er framtíðin óræð. Þó eru nokkur fyrirbæri í samtímanum sem munu fylgja okkur eins og skuggar fram á veginn. Eitt er áframhaldandi fólksfjölgun ekki síst í þeim heimshlutum sem standa höllustum fæti. Annað er loftslagsváin sem gera mun mörg svæði enn harbýlli en þau eru nú og þar með þrengja að búsetuskilyrði fólks. Þrátt fyrir Parísarsamkomulagið og önnur viðbrögð alþjóðasamfélagsins er alls óvíst að okkur muni takast að halda hlýnun jarðar innan lífsnauðsynlegra marka. Þá eru allar líkur á að sú gríðarlega misskipting eigna og lífsgæða sem okkur er nú stöðugt að verða augljósari muni halda áfram að aukast. Þessi þrenning — fólksfjölgun, loftslagsbreytingar og misskipting jarðargæða — mun augljóslega hafa í för með sér fjórða fyrirbærið: fólks- ef ekki þjóðflutninga sem þegar eru teknir að gera vart við sig í flóttamannastaumi til Vesturlanda, forréttindasvæðis heimskringlunnar.

Viðbrögð strax!

Af þessari framtíðarsýn getum við dregið þá einu ályktun að ekki eru friðsamir tímar framundan. Ef ekki á illa að fara verðum við sem best erum sett og berum því mesta ábyrgð á lausn vandans að bregðast við þegar í stað.

Í því efni getum við því miður ekki litið til helstu stórvelda heims og leiðtoga þeirra. Þeir munu ekki leysa vandann. Vissulega skiptir máli hvort þeir eru af týpunni Trump eða Obama og Merkel. Það er þó ljóst að stjórnmálamenn munu ekki leysa úr þeim stóru úrlausnarefnum sem mannkyn stendur frammi fyrir og ekki þola nokkra bið ef við viljum tryggja sameiginlega framtíð okkar, jarðarbúa.

Hvort sem um er að ræða leiðtoga á heimsvísu eða okkar eigin stjórnmálastétt er það fólk bundið af allt of mörgum hagsmunum sem trufla það við lausn stóru vandamálanna. Þar munar mest um hugsmuni þeirra eigin ríkja, hvort sem þau eru stór eða smá; þær væntingar sem stjórnmálamenn stýrast af og beinast helst að því að þeir tryggi  hagvöxt og auki hagsæld umbjóðenda sinna. Svo koma allir persónulegu hagsmunir stjórnmálamannsins. Hann/hún þarf að ganga í augu kjósenda og tryggja sér áframhaldandi sæti á þingi eða ráðherrabekk. Svo las ég einhvers staðar þá sláandi fulyrðingu að enginn trygging sé fyrir að hugsjónir þrífist innan stjórnmálaflokka frekar en trú innan kirkna og trúfélaga. En það þarf stórar hugsjónir til að draga úr misskiptingu lífsgæða eða vinna gegn loftslagsvánni á kostnað hagvaxtar.

Við verðum sem sé að bregðast við sjálf, fótgöngurliðar allra landa. Og við verðum að bregðast við strax.

Friðsamleg sambúð

En hvað getum við gert, almennir kjósendur sem lítt geta látið að sér kveða milli kosninga á fjögurra ára fresti?

Jú, öllu getum við unnið að slökun spennu og friðsamlegri sambúð í nánast umhverfi okkar. Ef við berum gæfu til þess hvert og eitt mun það sannarlega breyta ástandi heimsmála á varanlegri og dýpri hátt en stjórnmálamönnum er mögulegt.

Við skulum þó horfast í augu við að þetta verður ekki gert án fórna sem eru þungbærar að margra mati. Við Íslendingar verðum t.d. að horfast í augu við að ef við viljum leggja okkar af mörkum verðum við að gefa einsleitt og hefðbundið samfélag okkar upp á bátinn. Við verðum að viðurkenna að fjölmenning er eina leiðin fram á við. Einangrunar- og þjóðhyggja magnar einfaldlega spennu hvort sem hún er opin og ágeng eða þögul og þumbaraleg.

Umræða um gildi

Frammi fyrir þeirri hraðvaxandi fjölhyggju sem bíður handan við hornið hefur sprottið upp nokkur umræða um gildi okkar á meðal og það er vel. Við Íslendingar höfum verið allt of rög við að ræða gildi, gildismat og gildagrunn samfélags okkar. Hugsanlega er þetta að breytast.

Mörgum hefur verið tíðrætt um að í fjölhyggjunni beri okkur að halda fast við kristin gildi. Síst ætla ég að hafna því viðhorfi en við hvað er eiginlega átt? Sé átt við þau gildi sem rekja má beint til Krists einkennast þau öðru fremur af hógværð, gæsku, góðvild, kærleika, sáttfýsi og miskunnsemi. Kristur ætlaðist til þess að fylgjendur sínir byðu hinn vangann væru þeir slegnir og deildu eigum sínum réttlátlega með öðrum ættu þeir eitthvað á annað borð, t.d. tvo frakka!

Varla getur verið átt við þetta þegar við erum hvött til að mæta t.d. múslimskum hælisleitendum með kristin gildi að leiðarljósi. Af þjóðmálaumræðunni höfum við fyrir löngu lært að þetta er allt saman fáránlegur barnaskapur ekki síst þegar umræðan snýst um fjölhyggju!

Líklega er okkur hollast að spara allar tilvísanir til kristinna gilda og halda okkur bara við gildin sem stjórnarskrá okkar endurspeglar hvort sem þau geta svo kallast sérstaklega kristin eða eitthvað allt annað.

Jöfnuður og frelsi

Við endurskoðun á mannréttindaákvæðum stjórnarskrárinnar 1995 var svokölluð jafnræðisregla leidd til öndvegis sem upphafsgrein (65. gr.) kaflans um mannréttindi:

Allir skulu vera jafnir fyrir lögum og njóta mannréttinda án tillits til kynferðis, trúarbragða, skoðana, þjóðernisuppruna, kynþáttar, litarháttar, efnahags, ætternis og stöðu að öðru leyti.[1]

Þetta á ekki aðeins við „Íslendinga“ heldur einnig „útlendinga“ óháð uppruna þar á meðal múslima. Færa má rök að því að horft hafi verið framhjá þessari reglu og hún þar með brotin á undanförnum árum. Á það má benda að í óeðlilega langan tíma hefur vafist fyrir yfirvöldum að finna lóð fyrir mosku múslima og þvælst hefur verið fyrir í umræðunni í hvert skipti sem hyllt hefur undir ákvörðun. Á sama tíma virðist hafa gengið greiðlega að úthluta lóð til nýrrar kristinnar kirkjudeildar í landinu, þ.e. rússnensku rétttrúnaðarkirkjunnar.

Hér skal enginn steinn lagður í götu rétttrúnaðarkirkjunnar. Þverstæðan vekur aðeins grun um að jafnræðis hafi ekki verið gætt milli þessara tveggja samfélaga nýbúa í landinu. Hugsanlega álítur einhver að það hafi verið gert á grundvelli kristinna gilda. Ég dreg hins vegar stórlega í efa að þessi ólíka málsmeðferð sé sérstaklega kristileg.

Í stjórnarskránni stendur einnig (63. gr.): „Allir eiga rétt á að stofna trúfélög og iðka trú sína í samræmi við sannfæringu hvers og eins […]“, sem og (64. ): „Enginn má neins í missa af borgaralegum og þjóðlegum réttindum fyrir sakir trúarbragað sinna […]“. Þetta á einnig við um múslima sem hvað mest eiga undir högg að sækja í umræðunni hér. Þeir hafa sama rétt hér á landi og við hin til að stofna trúfélög, iðka trú sína í samræmi við eigin sannfæringu án þess að réttindi þeirra séu skert. Þetta frelsi sjáum við í framkvæmd í nálægum löndum þar sem múlimar hafa t.d. verið kjörnir á þing.

Þegar hafa tvenn trúarsamtök múslima fengið skráningu hér samkvæmt lögum um skráð trúfélög og lífsskoðunarfélög. Það er líka alls óvíst að nokkur brot á þessum ákvæðum hafi enn átt hér stað. Líklegt er samt að mörgum múslimum finnist með réttu að sér þrengt í ýmsum réttindamálum þótt ekki sé um brot á stjórnarskrá og lögum að ræða. Staða minnihlutahópa í samtoga samfélögum er þó alltaf viðkvæm. Því ber að standa sérstakan vörðu um réttindi þeirra.

Ábyrgð

Trúfrelsisákvæði stjórnarskrárinnar fela þó líka í sér ákveðnar frelsisskerðingar sem fremur ber þó að líta á sem kröfu um ábyrgð, sanngirni og meðalhóf.[2]

Um leið og öllum er tryggður réttur til að iðka trú sína í samræmi við eigin sannfræringur er þessi réttur takmarkaður á þennan hátt (63.): „Þó má ekkert kenna eða fremja neitt sem er gagnstætt góðu siðferði eða allsherjarreglu.“ Nú kann einhverjum að virðast „gott siðferði“ og „allsherjarregla“ ansi loðin og teygjanleg fyrirbæri. Svo er þó ekki. Það er heldur ekki svo að geðþóttaákvarðanir eða almenningsálit eigi að ráða ferðinni í þessu efni.

Þessu ákvæði verður aðeins beitt með aðferðum réttarríkisins. Ef grunur vaknar um að einhver hafi brotið gegn góðu siðferði og allsherjarreglu  verður sem sé að sýna fram á að einhver lög íslenska ríkisins hafi verið brotin og útkljá málið fyrir dómi. Sannist að einhver trúarleg samtök hvetji félaga sína til að brjóta gegn lögum landsins er á grundvelli stjórnarskráákvæðisins mögulegt að afturkalla réttindi þeirra og banna starfsemina ef þurfa þykir.

Trúfrelsið er einnig takmarkað með því móti að þegar því hefur verið slegið föstu að enginn megi neins í missa af réttindum sínum vegna trúarbragða sinna er sagt (64. gr.): „[…] né heldur má nokkur fyrir þá sök skorast undan almennri þegnskyldu.“ Þetta er gamalt ákvæði eins og stofninn í stjórnarskrá okkar og í nútímanum er ekki margt sem telst falla undir almenna þegnskyldu í þröngum skilningi. E.t.v. má líta svo á að ákvæðið skyldi okkur til að taka eðlilegan þátt í samfélaginu, breyta samkvæmt lögum, hlýða yfirvöldum eftir því sem eðlilegt er í lýðræðissamfélagi og vera almennt ábyrgir þjóðfélagsþegnar. Í þessu efni þyrfti svo auðvitað að beita aðferðum réttarríkins ef sækja ætti einhvern til sakar í þessu efni.

Er ekki allt í lagi?

Ákvæðin sem hér voru rakin virðast leggja góðan grunn undir frjálslegan trúmálarétt í nútímalegu fjölhyggjusamfélagi. Þau skapa minnihlutahópum með rætur í menningu og trú sem um margt er ólík „okkar“ gott svigrúm í samfélaginu. Um leið skapa þau grunn til að kalla einstaklinga og hópa til ábyrgðar og setja þeim skorður ef þörf er á. Í vaxandi fjölhyggju ættum við að setja traust okkar á þessa öryggisloka réttarríkisins. Yfirvöld ættu líka að vera óhrædd að beita þeim ef rökstuddur grunur vaknar um brot gegn íslenskum lögum af trúarástæðum.

Á hinn bóginn ættum við að slappa af og gera okkur grein fyrir að ekkert í stjórnarskrá okkar eða lögum né heldur í íslenskum eða kristnum gildum krefst þess að við klæðumst öll eins, lítum öll eins út og göngum öll í takt t.d. í trúarefnum. Ef við ætlum að vinna að slökun spennu og friðsamlegri sambúð þurfum við að gera okkur grein fyrir hvað það raunverulega er sem við verðum að vera á varðbergi gagnvart og hvað fer bara í taugarnar á okkur sem einstaklingum eða hópum, pirrar okkur, ógnar eða beinlínis hræðir. — Slíkar tilfinningar og/eða fordómar mega aldrei verða til að hefta trúfrelsi eða önnur borgaraleg réttindi fólks af hvaða uppruna sem það kann að vera.[line]

[1] Hér og annars staðar þar sem vísað er til stjórnarskrár: Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands 1944 nr. 33 17. júní, althingi.is, 20. janúar 2017,  sótt 1. febrúrar 2017 af http://www.althingi.is/lagas/nuna/1944033.html

[2] Frelsi og ábyrgð hlýtur ávallt að haldast í hendur. Flestum finnst eflaust sjálfsagt að trúfrelsi sé takmarkað líkt og raun er á hér. Margir eiga hins vegar örðugt með að sætta sig við að frelsi á ýmsum örðum sviðum þurfi einnig takmörkunar við. Það á t.d. við um tjáningarfrelsi sem auðvelt er að beita þannig að aðrir skaðist.[/cs_text]

Um höfundinn
Hjalti Hugason

Hjalti Hugason

Hjalti Hugason er prófessor í kirkjusögu við Guðfræði- og trúarbragðafræðideild Háskóla Íslands. Hann hefur stundað rannsóknir á ýmsum sviðum íslenskrar kirkjusögu og kirkjuréttar en auk þess ritað um trú, samfélag og menningu á ýmsum vettvangi. Sjá nánar

[cs_text][fblike][/cs_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3