Ormhildarsaga

Þórey Mjallhvít H. Ómarsdóttur
Ormhildarsaga
Salka, 2016

Ormhildarsaga gerist árið 2043, þegar tæp þrjátíu ár eru liðin frá því að jöklarnir bráðnuðu og mikil flóðbylgja skall á Íslandi. Hún varð mörgum að bana og færði láglendið í kaf. Eftir standa Fróneyjar og eftirlifandi íbúar eru sambandslausir við umheiminn og þurfa daglega að kljást við illskeyttar þjóðsagnaverur, svo sem nykra, skoffín og hafgýgjur, sem losnuðu úr klakabrynjum sínum við hamfarirnar.

Aðalsögupersónan Ormhildur vinnur fyrir Kukl og galdrarannsóknarsetur ríkisins við að leita í gömlum bókum að ráðum gegn þjóðsagnaverunum. Einn dag finnur hún galdraþulu sem getur fjötrað þær á ný og gert ástandið betra, eini vandinn er sá að seiðinn þarf að fremja á Heklu og þangað er erfitt að komast. Í för með Ormhildi slást tvær kröftugar konur, Hávör og Gerður, og stór hluti sögunnar snýst um ferð þeirra til Heklu og þær hindranir sem verða í vegi þeirra.

Helstu styrkleikar sögunnar eru kímni og hugmyndaauðgi, sem birtast vel í upphafi sögunnar þegar hinum dystópíska framtíðarheimi er lýst.

Helstu styrkleikar sögunnar eru kímni og hugmyndaauðgi, sem birtast vel í upphafi sögunnar þegar hinum dystópíska framtíðarheimi er lýst. Í þeim heimi hefur orðið afturhvarf til fortíðar, tæknin hefur að miklu leyti vikið fyrir gamaldags atvinnuaðferðum og ferðast er á milli eyja Reykjavíkur á árabátum. Þrátt fyrir að sá heimur sé óvistlegur og allt krökkt af hættulegum þjóðsagnaverum, þá eru heimsmyndin og óvættirnar teiknaðar og settar fram á húmorískan hátt og mikið er um smáatriði í myndunum sem bæta miklu við textann. Sem dæmi má nefna lýsingar á þjóðsagnaverunum og sambúð manna við þær. Sólgleraugu og kæst ýsa eru góð vörn gegn skoffínum og til að verjast því að lenda undir álögum nykra er hægt að kyrja: „Nenni ekki. Nenni ekki. Nei nykrar. Nei nykrar.“ Lýsingar Sigurðar, samstarfsmanns Ormhildar, á hinni glæstu fortíð fyrir flóðið eru líka gamansamar, hann dreymir um þá dýrðartíma þegar hægt var að fá latté, kleinuhringi, nammipoka og flugferðir til Rómar.

Þegar Hávör og Gerður koma til sögunnar breytist tónn og stíll verksins, sagan verður dekkri og hættulegri og snýst meira um galdra, völd og yfirráð og ómennskar verur færast frá því að vera einungis í bakgrunninum yfir í það að verða hluti af atburðarásinni. Hávör og Gerður eru mun flóknari og dýpri persónur en Ormhildur, og sá munur endurspeglast meðal annars í því hvernig þær eru teiknaðar. Kímnin er enn til staðar, oft í gegnum sakleysisleg viðhorf Ormhildar, en ekki jafnráðandi.

 

Þórey leikur sér með opið form myndasögunnar og er óhrædd við að gera tilraunir með stílbrigði og framsetningu.

Í verkinu er blandað saman ólíkum myndasögu- og frásagnarstílum og þó að höfundur ráði vel við þá hvern fyrir sig, þá virkar blandan ekki nógu vel. Ormhildur og samstarfsmaður hennar Sigurður eru til að mynda teiknuð á gamansaman og einfaldan hátt, sem endurspeglar persónuleika þeirra, og sá hluti sögunnar sem fjallar um þau tvö sem bjartsýna og bláeyga fræðimenn gengur mjög vel upp. En þegar Ormhildur er komin í slagtog við Gerði og Hávöru og yfirbragð sögunnar verður dekkra, þá verður ákveðið stílbrot og hún passar illa inn í þennan dekkri heim. En sá heimur á vel við efnivið sögunnar um myrka framtíðarsýn og heimsendi. Í lok verksins verður framvinda sögunnar hraðari og hefði að ósekju mátt bæta við frekari útskýringum þar til að leiða lesandann áfram.

Í heildina litið er Ormhildarsaga skemmtileg aflestrar og metnaðarfullt og vandað verk. Þórey leikur sér með opið form myndasögunnar og er óhrædd við að gera tilraunir með stílbrigði og framsetningu. Bókin er gott dæmi um þá grósku sem er í íslenskri myndasagnagerð um þessar mundir.

[fblike]