Skoffín og skrímsli hér, þar og alls staðar

[cs_text id=”” class=”” style=”” text_align=”none”]
Gunnar Theodór Eggertsson
Drauga-Dísa
Vaka-Helgafell, 2015
Fantasíur einkennast einna helst af því að það er viðurkennt, mögulega eftir eitthvert hik eða múður, að til eru verur sem ekki tilheyra hinum alvanalegu mannheimum og jafnvel að það sé til sérstakur heimur fyrir þessar furðuverur. Stundum gerist sagan alfarið í hinum heiminum, í öðrum tilvikum ferðast furðuverur til mannheima og svo getur líka verið um að ræða samgang á milli heimanna tveggja. Mismunandi er hvers konar hlið eru notuð til að ferðast á milli, hægt er að ferðast með lest, strætó, fljúgandi bílum eða fara í gegnum galdraspegil eða fataskáp, svo fáein dæmi séu nefnd. Í nýjustu bók Gunnars Theodórs Eggertssonar, Drauga-Dísu, ferðast stúlka úr mannheimum og drengur úr fjarlægri fortíð á milli heima og tíma í gegnum gamalt og kræklótt tré sem kallað er varðmaðurinn.

Eins og svo mörg fórnarlömb eineltis neitar Dísa að ræða vandamálið og felur það fyrir öðrum.
Hin fimmtán ára gamla Dísa er ásinn sem allt snýst um og er í upphafi sögu ákaflega vansæl enda fórnarlamb heiftarlegs eineltis. Ofurskvísan Emilía, sem áður var góð vinkona Dísu, hefur breyst í „villing og hrekkjusvín“ og hún, ásamt klíku ofursvalra unglinga, láta ljót orð rigna yfir Dísu og fylla skólatöskuna hennar af ógirnilegum matarleifum við hvert tækifæri. Emilía ógnar Dísu meira að segja með hnífi í upphafi sögu. Lögð er áhersla á þann mun sem er á ógnvöldunum og eineltisfórnarlambinu. Emilía og félagar hennar eru uppstríluð samkvæmt nýjustu tísku og förðunarfyrirmælum á meðan Dísa „var alveg nógu subbuleg til fara dags daglega, í rifnu hermannabuxunum, stuttermabolnum með myndinni af hugsandi apanum sem virti fyrir sér mannshauskúpu, og rauðbrúnu köflóttu ullarskyrtunni sem hún hafði örugglega hirt úr fataskáp pabba síns“ (21). Munurinn nær ekki aðeins til ytra byrðis því gerendurnir eru barnalegir og andstyggilegir á meðan Dísa er hugsandi unglingur, þroskuð og tekst á mjög yfirvegaðan hátt við eineltið – svona oftast nær. Og eins og svo mörg fórnarlömb eineltis neitar Dísa að ræða vandamálið og felur það fyrir öðrum eins og sést svo átakanlega vel þegar blóð vætlar úr skrámu sem Emilía veitir henni en Dísa reynir að hylja hana með farða svo foreldarnir fari ekki að spyrja spurninga.

Dísa er hvekkt og vör um sig en hún finnur afdrep fyrir árásunum og frið í sálinni í Fergjudal þar sem foreldrar hennar eiga bústað, sem og í dagbókum sínum. Í þær skrifar hún ekki aðeins um hversdagslega viðburði heldur skáldar hún í eyðurnar – skrifar það sem gæti hafa gerst, til að mynda átök við óvini sína. Kvöld eitt reimar hún svo á sig gönguskóna og þrammar í átt að stóra, draugalega trénu – varðmanninum – sem henni finnst líta út alveg eins og maður. Þegar upp er komið teygir hún fingurna í átt að trénu og um „leið og fingur hennar snertu trjáfingurna var eins og tréð lifnaði við, tæki utan um hana og togaði hana í fang sér“ (33-34). Skyndilega er Dísa lent á sama stað en á allt öðrum tíma. Hún er komin til ársins 1714 og þótt hún viti það ekki strax þá býr þarna pilturinn sem hún fellur fyrir, hann Björn, ásamt fjölskyldu sinni. Björn er vænn og blíður piltur en verður fyrir ansi mikilli stríðni af hendi stóra bróður síns og vinnumanna á bænum. Hann leitar skjóls hjá ömmu sinni og þegar hann finnur lítið skoffín laumast hann til að taka það að sér, þrátt fyrir að foreldrar hans telji þau hina verstu plágu, og hann nýtur þess að eiga lítinn vin og lítið leyndarmál. Skoffínið er það fyrsta sem Dísa kemur auga á þegar hún ferðast til fortíðar. Hún tekur það með sér til nútímans og í kjölfarið hefst ansi hreint ævintýraleg atburðarás þar tímarnir tveir og/eða heimarnir mætast hvað eftir annað.

Þessar mörgu sögur ásamt tímaflakkinu og öllum þeim fróðleik sem í verkinu er að finna um lífið á Íslandi á átjándu öld gera bókina ansi þétta.
Dísa, Björn og aðrar sögupersónur ferðast fram og til baka í gegnum varðmanninn og átök sögunnar gerast bæði í nútíð og fortíð. Í nútímanum er það eineltisógnin sem einkum er fjallað um og ýmsar birtingarmyndir hennar og afleiðingar en í fortíðinni reyna galdrakvikindi úr grárri forneskju að ná fyrri völdum og það lendir á Birni, Dísu og vinum þeirra að reyna að ráða niðurlögum þeirra. Persónurnar flakka ótt og títt í gegnum tíma og rúm og yfirleitt tekst höfundi vel að tengja kaflana saman þannig að fortíðarkafli kallast vel á við kafla sem gerist í nútíðinni. Í Drauga-Dísu eru fleiri en ein saga í gangi í einu – enda fjallar hún um tímana tvo – og þessar mörgu sögur ásamt tímaflakkinu og öllum þeim fróðleik sem í verkinu er að finna um lífið á Íslandi á átjándu öld gera bókina ansi þétta, ef svo má segja, og lesandinn má hafa sig allan við að fylgjast með og halda utan um alla þræði. Ekki verður fjallað nánar um söguþráðinn enda óþarfi að eyðileggja spennuna fyrir tilvonandi lesendum.

Söguþráðurinn er flókinn og það er aðalpersónan líka. Dísa virðist við fyrstu sýn einfaldlega vera góð en vansæl stúlka, þ.e.a.s. hún virðist vera algott fórnarlamb. Dísa reynist hins vegar flóknari en svo. Hún hvorki bregst alltaf „rétt“ við né tekur þær ákvarðanir sem bestar eru eða sanngjarnastar. Reiði hennar og ákafur vilji til að ná sér niðri á óvinum sínum verður meira að segja til þess að hún setur á svið flókinn blekkingarvef sem endar á því að stúlka lendir á spítala, alvarlega slösuð eftir veru sem er ekki þessa heims. En Dísa þroskast líka og lærir margt – og vonandi lesendur einnig. Björn er ekki jafn vandlega mótaður og Dísa en hann og aðrar karlkyns persónur eru alla jafna dulitlir væsklar. Björn hinn góði lætur þó slag standa þegar í harðbakkann slær, þrátt fyrir að vera dauðhræddur. Margar aðrar skemmtilegar persónur koma við sögu í Drauga-Dísu en skemmtilegastar eru án efa amma Björns og blessað litla skoffínið sem kennir okkur ef til vill fyrst og fremst að ekki er allt sem sýnist.

Drauga-Dísa er þó án efa hans besta verk til þessa.
Drauga-Dísa er þriðja skáldsaga Gunnars Theodórs en hinar eru Steindýrin og Steinskrípin. Þar leikur hann sér einnig að samskiptum þessa heims og annars og tekst vel að höfða til ungra lesenda. Drauga-Dísa er þó án efa hans besta verk til þessa. Persónurnar eru dregnar skýrari dráttum, textinn er fallegri og honum tekst betur en áður að halda utan um sjálfa söguna og missir nær aldrei taktinn. Það sem ég er þó hrifnust af í Drauga-Dísu er samspil hins gamla tíma og hins nýja. Í bókinni The Middle Ages in Children’s Literature fjallar bókmenntafræðingurinn Clare Bradford einmitt um birtingarmyndir fortíðar í barna- og unglingabókmenntum og bendir á að skoðanir okkar og sú mynd sem dregin er af honum forna heimi í barna- og unglingabókmenntum nútímans hljóti að vera mótuð af þessum sama nútíma. Þetta, segir hún, hefur óhjákvæmilega í för með sér að bækur um fyrri tíð eru líka um menningu og samtíma höfundarins. Stundum reyna höfundar bóka af þessu tagi að breiða yfir þessi tengsl nútíma og fortíðar eða afneita þessum tengslum. Þetta gera þeir til dæmis með því að skrifa texta sem virðist vera „forn“ eða hamast við að láta söguna vera sem allra réttasta hvað varðar sagnfræðilega nákvæmni, svo dæmi sé tekið. Þetta á ekki við um Drauga-Dísu og Gunnar Theodór virðist vera meðvitaður um, eins og Bradford segir, að lýsingar á fortíðinni eru óhjákvæmilega undir áhrifum frá þeim tíma og þeirri menningu sem þeir eru skapaðir í, sem og að bókin er ekki aðeins um fortíðina heldur einnig nútímann. Fyrir utan að vera þrælspennandi og vel skrifuð unglingasaga fræðir Drauga-Dísa lesendur því bæði um fortíðina og nútímann og fær okkur til að horfa á bæði tímaskeið gagnrýnum augum.[/cs_text]
Um höfundinn
Helga Birgisdóttir

Helga Birgisdóttir

Helga Birgisdóttir er doktorsnemi í íslenskum bókmenntum við Háskóla Íslands en doktorsverkefni hennar fjallar um barnabókmenntir. Helga hefur skrifað greinar, haldið fyrirlestra og kennt námskeið á sviði nútímabókmennta, einkum þó á sviði barnabókmennta og afþreyingarbókmennta.

[cs_text id=”” class=”” style=”” text_align=”none”][fblike][/cs_text]

Deila

Mix Parlay


yakin jp

yakin jp

yakin jp

rtp yakinjp

yakinjp

Togel Online Resmi

pola ritme turbo stop go rahasia sopir angkot cuan 95 juta

strategi kode kuno petugas arsip bongkar rahasia 120 juta otomatis

karyawan minimarket temukan jam hoki pola tap cepat saldo meledak

trik tahan putar penjual mainan cuan 78 juta tanpa boncos

analisis frekuensi wild tukang fotokopi berbuah jackpot ratusan juta

timing free spin anti rungkad kunci kemenangan maksimal

pola step bet mikro desainer interior jaga profit stabil 65 juta

strategi gacor juru parkir manfaatkan jam sepi raih big win

ahli kopi reset modal cerdas saat multiplier drop wd pasti

kombinasi bet anti zonk pelayan restoran menu kombo hasilkan 110 juta

deteksi server hoki montir ac bawa pulang maxwin sebelum siang

ritme putaran beruntun guru ngaji pecahkan jackpot x500

pola turbo jeda pedagang kain kelola volatilitas tetap untung

taktik push berjenjang skema 3 2 1 barista kafe cuan 82 juta

manajemen dana anti rugi penjahit jas modal kecil untung besar

pola simbol berbaris petani padi ciptakan combo wild raksasa

kondektur bus uji frekuensi scatter akurat wd 135 juta

trik tumpuk wild pola sisir vertikal tukang cukur bonus berantai

sinkronisasi jari dan rtp teknisi lift profit tetap melejit

deteksi akurat server rungkad penjaga toko anti boncos total

kombinasi jam hoki dan pola khusus pedagang buah anti zonk x1000

mahasiswi desain mode pola putaran bintang paling gacor auto maxwin

penjual hewan trik scatter emas jitu cuan 450 juta sekejap

ahli geologi temukan urutan permata jackpot 85 juta kaya mendadak

seniman tato pahami ritme jarum pola putaran cepat maxwin tanpa batas

nelayan malam pola penyebaran hitam viral waktu hoki terbongkar

admin medsos filter real time analisis akurat rtp live tembus x500

strategi sultan agen properti fitur spin turbo cuan cepat anti rugi

petugas keamanan pola anti rungkad saat server padat wd aman

manajemen risiko saldo besar sopir truk logistik sebelum pecah maxwin

konsultan pajak pola penggandaan profit tanpa limit cuan fantastis

akuntan publik deteksi akurat waktu terbaik free spin auto sultan

buruh pabrik lacak mesin panas jam hoki terbaru pola spin jebol maxwin

karyawan bank uji skema kredit cepat kuasai fitur beli putaran anti zonk

juru masak deteksi bumbu rahasia kombinasi bet anti zonk hadiah x500

pedagang pulsa cadangkan saldo dana mini recovery anti boncos total

teknisi listrik trik petir x500 anti rungkad bawa pulang maxwin besar

pekerja konstruksi fondasi step up bet anti ambruk jackpot beruntun

penjual tanaman hias siraman interval timing spin tumbuh jackpot ratusan juta

nelayan pagi strategi ikan hoki anti rungkad bawa pulang 150 juta

cleaning service reset modal cerdas saat multiplier mandek wd cepat

juru pijat refleksi pola putaran cerdas x1000 anti rungkad terbaru

strategi jam hoki terbaik penjaga kolam ikan cuan 120 juta sekejap

penulis novel gunakan plot twist analisis pola terbaru pasti untung

guru les musik skema nada 3 5 7 pola push bertahap tingkat pengembalian 99

pedagang kopi keliling pola putaran cerdas untung 80 juta seminggu

montir mobil uji sprint spin 15 menit cetak big win cuan 90 juta

reset modal cerdas sapu bersih cleaning service wd cepat

penjaga toko buku uraikan indeks simbol free spin naikkan untung 50 juta

teknisi drone pola stabil bet terbang rendah pecah maxwin 800 juta

desainer grafis grid tempo pola turbo pause jaga volatilitas cuan x1000

penjual emas strategi sultan kombinasi spin cerdas anti boncos total

tukang sayur pola 3 baris wild emas modal 50 ribu langsung sultan

koki restoran deteksi bumbu rahasia kombinasi bet anti zonk 400 juta

pedagang asongan trik putaran maut 9 jitu scatter emas nembak

petugas pemadam kebakaran deteksi server panas pecah jackpot 750 juta

sopir taksi online buktikan cuan besar pola simbol khusus biru jaminan wd

tukang kebun raup ratusan juta analisis pola anti rungkad auto sultan

pegawai negeri ubah nasib trik buy spin cerdas perkalian x1000 berkali kali

pemuda desa buktikan pola 7 baris wild biru raup 950 juta tidak masuk akal

karyawan swasta 650 juta pola lonceng emas mahjong ways 2 scatter hijau

ibu rumah tangga x1000 sweet bonanza analisis maxwin

mahasiswa 888 juta pola bintang jatuh wild emas starlight princess

pemain medan pola batu petir gates of olympus jackpot 15 miliar

tukang ojek waktu emas scatter 5 baris wild west gold

pebisnis 788 juta pola keberuntungan game dewi fortuna x500

sopir ojol rahasia mahjong ways 1 spin otomatis

tukang sayur pola simbol khusus sugar rush cuan 90 juta

fotografer freelance shutter pace vs rtp gates of olympus wd konsisten

penata rias layer wild starlight princess bonus berantai auto jackpot

operator pabrik shift malam cooldown 7 10 profit maksimal

pedagang ikan kelola gelombang multiplier tarik profit aman anti boncos

petugas keamanan cek area gelap pola anti rungkad wd terjamin

karyawan toko pola 4 simbol merah kemenangan puncak bocoran resmi

pemain bali bongkar jam hoki wild emas ajaib auto sultan 999 juta

mahasiswa kedokteran taktik scatter emas kombo liar cuan 180 juta

ibu rumah tangga kaya raya pola ikan hoki scatter hijau terbukti akurat viral

pemuda desa mengubah nasib kisah bayaran x100 modal receh cuan maksimal

pemain jakarta berhasil trik spin turbo kemenangan puncak 1 miliar

pedagang ikan gelombang multiplier profit mahjong ways sebelum drop

auto sultan strategi gol juventus 750 juta trik ampuh

cuan mendadak pola kemenangan roma 650 juta tukang kopi fenomenal

starlight princess pola bet kecil wd trik bintang x200 beruntun

stop rungkad rtp live habanero terbaik pola putaran otomatis

mahjong ways 3 pola scatter hitam bocor analisis maxwin 777 juta

wild west gold jackpot miliar slow spin 3 baris emas kaya mendadak

gates of olympus pola batu petir x500 tersembunyi mahasiswa maxwin

aztec gems pola quick spin cuan 100 juta tanpa rungkad anti buntung

koi gate fenomena wild gold trik manajemen modal mini jackpot 95 juta

sweet bonanza pola permen bergaris mega jackpot jam hoki buy spin

starlight princess wild emas berantai gamer profesional cuan 170 juta

mahjong ways 2 kunci utama wd trik spin santai pegawai minimarket

bukan isapan jempol rtp live pragmatic play malam ini pola bet efektif

the dog house megaways maxwin instan sopir ojol ubah nasib

gates of olympus pola petir merah terbukti akurat jam gacor jitu

wild west gold scatter biru viral bet naik turun cuan 60 juta

sweet bonanza pola permen manis x500 anti rungkad ibu beli mobil

mahjong ways 1 rahasia kuno pola spin manual jebol jackpot

starlight princess petir bintang x100 tiap jam pola putaran cerdas

aztec bonanza cuan maksimal taruhan minimalis pekerja pabrik 280 juta

koi gate trik simbol hoki tercepat pola spin turbo 15 kali auto jackpot

klaim jackpot joker jewels malam ini trik jam hoki mahasiswa cuan x100

tukang cukur teknik spin halus mahjong ways anti boncos

terapis pijat pola bet mahjong ways mengalirkan jackpot

pilot drone atur batas rugi mahjong ways aman

arsitek metode buy free spin mahjong ways 2 stabil modal

kasir baca pola simbol mahjong ways turbo spin

resepsionis transisi spin mahjong ways 4 manual ke auto

programmer kode pola binary ritme bet mahjong ways 3

pustakawan pilih jam hoki mahjong ways royal

sales timing tarik dana mahjong ways sebelum drop

montir kapal selam batas maksimal putaran mahjong ways 1

mahjong ways 2 pola wild berantai tukang ojek mega jackpot

starlight princess anti rungkad petir bintang x1000 wd pasti

stop boncos wild west gold buy spin cerdas karyawan cuan 90 juta

maxwin pengali x1000 sweet bonanza terbaru

waktu emas wild west gold scatter 5 baris

pola sayap kupu kupu mahjong ways 3 wd pasti

strategi bet stabil gerbang ikan koi rtp 99

pola bintang jatuh princess starlight 888 juta

trik putaran turbo permen manis cuan x500

petir biru x500 olympus waktu gacor terkini

pola sinar bulan putri bintang jackpot instan

jam keberuntungan harta karun aztec 400 juta

pola 4 simbol merah gerbang kaca terbaru

jackpot 999 juta gold bonanza spin cerdas

strategi naga hitam raja kerbau scatter wild

pola mekanik emas hoki nexus untung besar

maxwin simbol biru emas koboi liar terjitu

analisis rtp langsung jam gacor slot pragmatic

koi gate viral pola ikan tersembunyi pemuda desa maxwin 180 juta

aztec gems maxwin trik spin manual 5 detik jackpot 70 juta

naga emas mahjong ways 3 pola bet kecil cuan miliar

joker jewels anti zonk strategi bet minimalis menang 99 persen

sweet bonanza xmas pola scatter kombo ibu rumah tangga 200 juta

gates of gatot kaca pecah analisis jam hoki sopir taksi x500

the dog house mega jackpot pola spin turbo pelajar sma 110 juta

mahjong ways scatter kombo gila teknik wild emas 420 juta

tercepat pola putaran maut starlight princess x500 nonstop

wild west gold gacor malam ini scatter emas anti rungkad sultan

koi gate pola naga biru terbongkar rtp 98 persen anti boncos

kisah pedagang sayur maxwin 150 juta pola bet stabil aztec bonanza

mahjong ways 2 pola naga hitam viral jackpot 600 juta otomatis

petir biru x1000 meledak jam gacor terbaru gates of olympus

sweet bonanza rahasia multiplier emas waktu hoki auto sultan

starlight princess anti rungkad rtp live 98 pola gacor

aztec gems trik bet minimalis jackpot 90 juta

rahasia sultan trik spin cepat the dog house maxwin

analisis pg soft pola spin cerdas mahjong ways 3 jackpot

kisah viral karyawan toko cuan 75 juta pola habanero anti rugi

panduan rtp slot pyramid bonanza kemenangan 99 persen

power of thor megaways trik gelegar x500 pola profesional

modal receh cuan maksimal pola great rhino megaways hoki

analisis jam hoki pragmatic pola spin normal jackpot

pola scatter hitam gates of olympus viral waktu hoki zeus

rahasia tersembunyi joker jewels trik keuntungan 50 juta

bocor tuntas analisis persentase menang sweet bonanza xmas

pola rahasia mahjong ways 1 sopir ojol cuan miliaran spin otomatis

jebol jackpot ratusan juta pola scatter merah wild west gold

strategi sultan trik spin turbo gems bonanza

pola gajah wild biru great rhino kaya mendadak

panduan rtp live aztec gems trik anti rungkand

bocoran pola scatter dog house anti boncos

trik buy feature buffalo king megaways x500

pola wild komplit madame destiny megaways maxwin

strategi anti gagal sugar rush tercepat wd

jam gacor poseidon megaways perkalian akurat

pola scatter koin money train 3 cuan menggila

taktik pola scarab emas legacy of dead receh untung

strategi putaran maut wild kraken release the kraken

Suara Cilok Scatter

Jam Hoki Petani Kopi

Gerakan Kipas Sate

RTP Wild West Gold

Teknik Tambal Ban

Prediksi Real Madrid

Manchester City vs Bournemouth

Barcelona vs Elche

Arsenal vs Burnley

Man United vs Forest

The Dog House Megaways Viral

Psikologi Warna Candy Bonanza

Mitos vs Fakta Justice League

Trik Skip Intro Playboy Gold

Moon Princess 1000 Cetak Rekor

Pola Triple Hot Hot Fruit

Zeus Howling Thunder CQ9

Pola Efisien Wild Safari

Strategi Ritme Dog House

Mekanik Rahasia Candy Bonanza

Prediksi Liverpool vs Aston Villa

Derby London Chelsea vs Spurs

Taktik Atletico vs Sevilla

Expected Goals Haaland

Analisis 15 Menit Terakhir

Analisis Mahjong Ways 3

Pola Ngantuk Mahjong Ways

Ritual Kucing Hitam

Taktik Rahasia RTP

Panduan Tukang Parkir

Pep Guardiola City

Arsenal vs Burnley

Tottenham vs Chelsea

Derby London Chelsea Spurs

Trik Menang Pragmatic

Analisis Data Akurat Mahjong Ways

Pola Ngantuk Satpam Mahjong Ways

Ritual Kucing Hitam Mahjong Wins

Taktik Rahasia Pola RTP Jember

Panduan Spin Turbo Tukang Parkir

Sistem Xavi Anti Kebobolan Barca

Kontroversi Kartu Merah Derby London

Filosofi Sepak Bola Modern London

Prediksi Liverpool vs Aston Villa

Statistik Clean Sheet Barcelona Elche

Mode Hemat Data Scatter

Filosofi Ngopi Hitam Pro

Pola Spin Tukang Ojek

Pola Scatter Koi Gate

Taktik Cuci Piring Spin

Misteri Anfield Liverpool

Arsenal vs Burnley 22 Menit

Pelatih Tertekan Ten Hag

Ketergantungan Gol Madrid

Tottenham vs Chelsea Modern