Ósýnilegir strengir

[cs_text id=”” class=”” style=”” text_align=”none”]
Matthías Johannessen
Við landamæri
Ástráður Eysteinsson annaðist útgáfuna
Sæmundur, 2015

Við landamæri hefur að geyma úrval ljóða sem Matthías Johannessen hefur ort síðustu fimm ár. Ástráður Eysteinsson annaðist útgáfuna og ritaði þar að auki rækilegan eftirmála að bókinni, sem bregður hvort í senn birtu á æviverk skáldsins og veitir lesendum lyklasafn að ljóðum bókarinnar.

Í einum skilningi væri hægt að tala um að hentistefna ríkti þegar hugað er að formi bókarinnar. Finna má í henni hreinan prósa, prósaljóð, hugvekjur og stemningar bæði í lausamáli og bragbundnar. Allar sortir. Í öðrum skilningi fær maður á tilfinninguna að hér sé ekki um neins konar óreiðu að ræða, öllu heldur að sá sem yrki sjái að ljóðið býr í öllum hlutum, tekur á sig alla vega myndir sem allar eiga jafnan rétt á sér svo fremi sem skynjuninni sé komið til skila.

Titill bókarinnar gefur lesendum nokkra hugmynd um innihald hennar. Landamæri marka skil, hvort sem það er staðfræðileg niðurhlutun jarðskorpunnar eða þær skorður sem okkur mönnunum eru settar í frumspekilegum skilningi. Hér er litið hvort í senn fram og til baka, út og innávið. Hið smágerða atviksorð „Við“ gerir svo meir en að leggja línurnar, það staðsetur mælanda. Hann yrkir ekki um mærin úr öruggri fjarlægð, sjálfur stendur hann á mörkunum og metur stöðu sína.

Þetta er allt svo einkennilegt
sem yfir mig gengur,
engu líkara en ævin sé
ekki staðreynd lengur.

Deyjandi lifum en lífið er
löngum sem brostinn strengur,
við njótum þess eins sem áður var
en er ekki lengur.

Áður þekkti ég annan mann
og eitt sinn var ég drengur,
seinna átti ég eilíft líf,
en ekki lengur (84).

Við landamæri skiptist í fimm hluta – líkt og grískur harmleikur – þar sem hver og einn hefur sín efnislegu sérkenni.
Við landamæri skiptist í fimm hluta – líkt og grískur harmleikur – þar sem hver og einn hefur sín efnislegu sérkenni. Matthías yrkir um borgina (menningu) og landið (náttúru), sögu mannsins og innræti í gegnum tíðina. Auðskynjað er að menningarlæsi hans er mikið og sjóndeildarhringurinn gríðarlega víðfemur. Yrkisefni Matthíasar er raunar í grunninn svo stórt að það er hægt að lýsa því með einu litlu orði: Lífið.

Þar vinnur með skáldinu að hann hefur lifað lengi og reynt margt, er skarpur greinandi og þjóðfélagsrýnir sem þekkir bæði fortíð sína og samtíma nógu vel til að vita að þau eru ekki aðskilin heldur vinna saman.

En tíminn líður, tengist aðeins því
sem tvíræð reynsla kallar fram á sviðið,
það sem var en verður ekki á ný
sem vorköld ást á því sem nú er liðið,
samt býr við hjartað blik af gömlum eldi,
það brakar enn í þeirri öskuglóð
og enn er Þorgeir þögull undir feldi
og þrætubókarfjöld á heljarslóð (55).

Sökum þess er umfjöllunarefni Matthíasar, þótt stundum sé sótt í fjarlæga sögu, einhvers konar endurskin á þann tíma sem við lifum nú. Menningarsagan er sjónarhóll þaðan sem hægt er að yfirvega gangverk samtíðarinnar. Ástráður orðar þetta í eftirmála sínum þegar hann segir: „Í hverju menningarsamfélagi, hverju tungumáli, þarf að fara könnunarferðir yfir landamæri tíma og rúms og endurskapa arfinn fyrir samtímann“ (137). Matthías kallar þetta víst „ritstýrða sagnfræði“ (137).

Öllu ægir saman í skáldskap Matthíasar, tímabilum, stöðum, fólki, hugmyndum og tilverustigum því allt er þetta tengt á einn eða annan máta. Hagi maður lestri eftir því ber manni því að líta á litlu orðin í ljóðunum en ekki þau sem æpa á mann. Litlu orðin sem hverfa innan um upphrópanir en þjóna þeim tilgangi að hnýta saman tengingarnar, þann vefnað sem ljóðið er þegar vel tekst til. Í Við landamæri vísa þessi smáorð oftast nær í skort af einhverju tagi, þagnir, logn, úrkomuleysi og annað slíkt. Þetta eru þó ekki áhrifalaus fyrirbæri og vakin er athygli á virkni þess sem oft er litið framhjá, eða jafnvel í gegnum. Vindurinn, til dæmis, orsakar hreyfingu og líf þótt við getum hvorki snert hann né séð.

Vindurinn strýkur
laufvana greinar

fínlegur gítarlófi

garðurinn vaknar
undir syngjandi
vængjum

vindurinn hreyfir
ósýnilega strengi
milli haglsárra
greina
að morgni (11).

Meðvituð notkun á orðum og tengingum sem þessum – hverfull ilmurinn, straumur árinnar – er leið til þess að draga fram bæði efnisleysi og formleysi, innan efnis og forms.

Með ritstýrðri sagnfræði sinni horfir Matthías á íslenskan samtíma í gegnum linsu menningarsögunnar og kemst að niðurstöðu. Aflið býr í því óséða. Hreyfing er kraftur. Það á að ganga gegnum efnið og smokra sér milli línanna á tímans bók.

Þá leysast allar útlínur upp, allar kvikmyndir sem við höfum
séð verða að einni kvikmynd, öll tónverk að einu tónverki og
allar bækur að einni bók.

Og þá leggjum við allt í hendur heilags anda, alla reynslu sem
verður ein reynsla og allar minningar sem eru ein minning.

Og ein gleymska (109).

Í þeim skilningi yfirvegar ljóðabók Matthíasar hið stóra í tilverunni. Líf. Dauða. Ást. Guðdóm.
Í þeim skilningi yfirvegar ljóðabók Matthíasar hið stóra í tilverunni. Líf. Dauða. Ást. Guðdóm. En heildræn framsetning, form og sú tilfinning sem textinn miðlar virðist kalla á að við hlekkjum þessi fyrirbæri ekki niður né skiljum þau að, heldur reynum að átta okkur á þeim ósýnilegu strengjum sem binda þau saman. Loks mætti færa rök fyrir því að áherslan á gildi og gagn þess óáþreifanlega megi jafnvel sjá í því með hvaða hætti Matthías notar greinarmerki.

Allir titlar ljóðanna eru t.d. innan sviga líkt og í afsökunarskyni, eða til þess að draga úr stýringarvirkni þeirra. Eins eru upphafsljóð hvers hluta fyrir sig merkt „Án titils“ (í stað þess að sleppa titlinum) en engu að síður fylgir titill innan hornklofa á eftir þessum staðhæfingum. Spyrja má hvort þetta séu ómerk innskot eða enn ein leið skáldsins til þess að benda á virkni þess sem ekki verður lesið í meginmáli tilverunnar – líti maður á lífið sem texta?[/cs_text]

Um höfundinn
Kjartan Már Ómarsson

Kjartan Már Ómarsson

Kjartan Már Ómarsson er með MA gráðu í bókmenntafræði. Hann er stundakennari við íslensku- og menningardeild HÍ þar sem hann kennir jöfnum höndum í bókmennta- og kvikmyndafræði.

[cs_text id=”” class=”” style=”” text_align=”none”][fblike][/cs_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3