Er hatursorðræða heimil?

[cs_text id=”” class=”” style=”” text_align=”none”]
Á baksíðum fríblaðanna er í tísku að birta bakþanka af einhverju tagi, stuttar greinar sem oftast snúast aðeins um naflaskoðun pistlahöfunda og pælingar hans eða hennar um alvanalegustu fyrirbæri hversdagslífsins.
Um þetta er gott eitt að segja. Allt efni dag- eða vikublaða þarf ekki að fjalla um grafalvarleg mál eða höfða til allra. Svo geta dálkar af þessu tagi líka þróast yfir í merkilega bókmenntagrein sem á grannmálunum kallast kåseri (af fr. causer) sem leggja má út sem spjall. Til að ná verulegum árangri á því sviði þarf þó þrennt: Að hafa eitthvað að segja, að setja það fram á  hnyttinn hátt og að höfundur geti kryddað textann með slatta af háði eða íróníu sem gefur spjallinu brodd. Sé sú raunin gegna dálkar af þessu tagi mikilvægu bókmenntalegu, félagslegu gagnrýnishlutverki. Sú er þó sjaldan raunin hér enda er hugsanlega alls ekki að því  stefnt.

Bryddað upp á mikilvægu máli

Í vikublaðinu Reykjavík kallast þessi spjall-dálkur Baksíðan. Laugardaginn 5. mars var þar fjallað um nauðsyn þess að ræða innflytjendamál og fjölmenningu „á vitrænum nótum“ en það taldi höfundur pistilsins „nánast ómögulegt“. Þar er svo sannarlega ekki um neitt smámál að ræða eins og til dæmis morgunverð pistilshöfundar sem ekki er óalgengt umræðuefni í slíkum spjall-dálkum hér.

Flest hljótum við að vera sammála um að þetta séu gildi sem mikilvægt sé að halda í heiðri í fjölmenningarsamfélögum samtímans og að þau muni hjálpa okkur að þróa þau í jákvæða átt.
Með réttu benti höfundur Baksíðunnar umræddu á að fjölmenning er komin til að vera og að í sjálfu sér er merkingarlaust að velta því fyrir sér hvort hún sé góð eða slæm sem slík. Hann benti einnig á að viðbrögð okkar við fjölmenningunni skipti sköpum um hvernig samfélag okkar þróast á komandi tímum. Í því efni taldi hann að við yrðum að ganga út frá okkar „helgustu gildum“. Þar dró hann fram jafnrétti og jafnræði óháð kynferði og kynhneigð auk tjáningarfrelsisins. Flest hljótum við að vera sammála um að þetta séu gildi sem mikilvægt sé að halda í heiðri í fjölmenningarsamfélögum samtímans og að þau muni hjálpa okkur að þróa þau í jákvæða átt.

Er tjáningarfrelsið takmarkalaust?

Túlkun höfundar á tjáningarfrelsinu orkar þó tvímælis. Vonandi getum við  verið sammál honum er hann segir: „Allir hafa rétt til að lýsa andstöðu við hvað sem er […]“. Ekkert svið lífsins, stofnanir, hópar eða einstaklingar eru undanþegin málefnalegri gagnrýni í lýðræðislegum réttarríkjum. Hitt orkar þó mjög tvímælis er höfundurinn heldur áfram og staðhæfir að í nafni tjáningarfrelsis megi „[…] jafnvel hatast út í hina ýmsu hópa“. Hér með vill Baksíðu-höfundurinn sem sé ekki aðeins láta tjáningarfrelsið ná til gagnrýni heldur einnig hatursorðræðu og –áróðurs (hate speech).

Hér virðist honum verða illa hált á því svelli sem oft felst í umræðu á „vitrænum nótum“. Í 233 gr. Almennra hegningarlaga segir:

Hver sem opinberlega hæðist að, rógber, smánar eða ógnar manni eða hópi manna með ummælum eða annars konar tjáningu, svo sem með myndum eða táknum, vegna þjóðernis, litarháttar, kynþáttar, trúarbragða, kynhneigðar eða kynvitundar, eða breiðir slíkt út, skal sæta sektum eða fangelsi allt að 2 árum.[1]

Þessi lagagrein er einmitt einn af hornsteinum tjáningarfrelsis okkar. Samkvæmt henni er okkur óheimilt að beita tjáningarfrelsinu til að „[…] hatast út í hina ýmsu hópa“ eins og Baksíðuskríbentinn hélt fram. Hatursumræða varðar sem sé við hegningarlög hér á landi og er það vel þar sem við erum nú á hraðri leið til aukinnar fjölhyggju. Einmitt við þær aðstæður ríður á að allir, ekki síst minnihlutahópar og þeir einstaklingar sem þá mynda, séu vel varðir fyrir háði, róg, smánun og ógnunum.

Stigveldi ofbeldisins

Baksíðuhöfundur setur síðan fram heldur grunnfærna lýsingu á því sem kalla má stigveldi ofbeldisins en um það segir hann: „Hatursfull umræða og orð geta aldrei skaðað neinn í líking við þann skaða sem unnin eru með ofbeldisverkum og þau eru að sjálfsögðu stranglega bönnuð.”

Er gagnlegt, frjótt eða rétt að skipta ofbeldi og hatri í flokka, réttlæta sumt en fordæma annað? Verðum við ekki að berjast gegn ofbeldinu í öllum þess myndum?
Hér skal ekki gert lítið úr líkamlegu ofbeldi og skaðsemi þess. En er það alveg ljóst að það menningarlega, félagslega og andlega ofbeldi sem í hatursumræðu felst geti ekki valdið einstaklingum og hópum allt eins miklum og langvarandi miska og líkamsmeiðingar? Er gagnlegt, frjótt eða rétt að skipta ofbeldi og hatri í flokka, réttlæta sumt en fordæma annað? Verðum við ekki að berjast gegn ofbeldinu í öllum þess myndum?

Hatursorðræða elur á fordómum

Loks staðhæfir Baksíðupenninn: „Ef orð fá að flæða og umræðan þroskast minnkar hatrið og fordómar um leið.” Þetta er þó ekki algilt lögmál. Ef hatursáróður og -umræða fær að flæða óheft eins og Baksíðuhöfundurinn virðist vilja þroskast orðræðan því miður ekki. Þá aukast einmitt fordómar og hatur, helstu óværurnar í fjölmenningarsamfélaginu.

Það verður ekki séð að Baksíðan í Reykjavík Vikublað fyrir rúmri viku falli undir umræðu á „vitrænum nótum“. Líklega hefur höfundur hennar því á réttu að standa að slík umræða sé því miður nánast ómöguleg. Að minnsta kosti ekki á allra færi. Líklega er ekki mögulegt að krefjast að eigandastýrt fríblað haldi úti nokkurri eiginlegri ritstjórnarstefnu eða „vitrænu“ spjalli á háu plani. Er þó ekki hægt að gera kröfu um að ekki sé farið með fleipur af því tagi sem hér var rakið?[line][1] Almenn hegningarlög 1940 nr. 19 12. febrúar, althingi.is, 1. janúar 2016, sótt 15. mars 2016 af  http://www.althingi.is/lagas/nuna/1940019.html

[Myndskreyting: Sóley Stefánsdóttir][/cs_text]

Um höfundinn
Hjalti Hugason

Hjalti Hugason

Hjalti Hugason er prófessor í kirkjusögu við Guðfræði- og trúarbragðafræðideild Háskóla Íslands. Hann hefur stundað rannsóknir á ýmsum sviðum íslenskrar kirkjusögu og kirkjuréttar en auk þess ritað um trú, samfélag og menningu á ýmsum vettvangi. Sjá nánar

[cs_text id=”” class=”” style=”” text_align=”none”][fblike][/cs_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3