Passíusálmarnir

[cs_text text_align=”none”]
Árið 2015 kom út 92. útgáfa Passíusálmanna og sú sjöunda á þessari öld. Mörður Árnason annaðist útgáfuna en Birna Geirfinnsdóttir sá um hönnun.

Hallgrímur Pétursson
Passíusálmarnir
Crymogea, 2015
Í doktorsriti sínu um Hallgrím Pétursson (1614–1674)[1] skýrgreinir Margrét Eggertsdóttir kveðskap Hallgríms sem barokk. Þannig tengir hún skáldskap Hallgríms við kveðskaparstrauma samtímans í Þýskalandi og á Norðurlöndum. Þegar hlýtt er á Passíusálmana fer ekki hjá því að hugurinn leiti til annars barokkmeistara, Johanns Sebastian Bach (1685 – 1750). Hallgrímur og Bach geta ekki alveg kallast samtímamenn en báðir sköpuðu verk út frá píslarsögunni á dögum hins evrópska barokks og verk beggja hafa lifað. Það skiptir litlu máli hver túlkar Bach, hvort það er John Eliot Gardiner ásamt Monteverdi kórnum eða Bobby Macferrin, það eina sem skiptir máli er að flutningurinn sé góður. Það sama gildir um kveðskap Hallgríms og ólíkan búning sem honum hefur verið búinn. Passíusálmarnir eru lesnir í kirkjum á föstu og það gera bæði leikarar og lesarar sem ekki hafa hlotið sérstaka menntun í þeirri grein. Varðveist hafa upprunaleg lög við sálmana og ný tónlist Megasar við þá hefur verið flutt margsinnis og notið mikilla vinsælda. Þeir Hallgrímur og Bach hafa þannig ekki lokast inni eða rykfallið á stalli, verk þeirra eru í stöðugri samræðu við samtíma sinn.

Bókaútgáfan Crymogea á heiðurinn af þessari nýju útgáfu Passíusálmanna. Forlagið, sem stofnað var 2007, hefur lagt áherslu á vandaða og glæsilega hannaða prentgripi. Meðal nýlegra bóka má nefna Íslensku teiknibókina í útgáfu Guðbjargar Kristjánsdóttur, en hún hlaut Íslensku bókmenntaverðlaunin 2013. Passíusálmar Crymogeu eru fallegur gripur og eigulegur eins og aðrar bækur þessa forlags. Bókin er í stóru broti en þó ekki þung. Hönnunin er látlaus og stílhrein, kápan svört, og á henni stendur aðeins: „Passíusálmarnir“. Meira þarf ekki að segja, allir vita við hvað er átt. Letrið er svart og rautt þar sem rauði liturinn er notaður til áherslu og dregur fram mikilvæga þætti í skýringunum. Hreinleiki og skýrleiki einkennir síðurnar en þó verð ég að viðurkenna að á stundum fannst mér síður og jafnvel heilar opnur aðeins of tómlegar. Nú eru í tísku litabækur fyrir fullorðna. Það hvarflaði að mér að það mættu fylgja með svartir og rauðir blýantslitir til þess að lesendur gætu fyllt upp í eyðurnar.

Í skýringum sínum og öðrum skrifum um sálmana tekst Merði að flétta saman fræðilega þekkingu og þægilegt samtal við lesandann.
Á undan hverjum sálmi eru kaflar úr Historíu pínunnar eftir Johannes Bugenhagen (1485–1558). Oddur Gottskálksson þýddi bókina og kom hún út í Kaupmannahöfn 1558 og síðan í 2. útgáfu á Hólum 1596. Mörður notar útgáfu sem prentuð var á Hólum 1617, sem hluti af ritinu Guðspjöll og pistlar. Historía pínunnar er einmitt fyrirmyndin að textafrásögn Passíusálmanna og þannig eru sálmarnir settir í hugmyndafræðilegt samhengi samtímans. Skýringar fylgja hverju erindi og rækileg umfjöllun fylgir á eftir hverjum sálmi. Í skýringum sínum og öðrum skrifum um sálmana tekst Merði að flétta saman fræðilega þekkingu og þægilegt samtal við lesandann. Mörður hefur næma tilfinningu fyrir því sem lesanda gæti þótt forvitnilegt. Málfari 17. aldar eru gerð góð skil. Lesandinn fær svalað forvitni sinni um myndhvörf, rétttrúnað og Jesú helgast hjarta, en einnig hitastigið í helvíti, enduróm frá Hávamálum og norrænni lífspeki. Lesendur nútímans vilja fá eitthvað að vita um konur og kynhlutverk og um það efni er sérstakur kafli. Mörður bendir á að píslarsagan, og á þá væntanlega við eins og hún birtist í Passíusálmunum, sé fyrst og fremst saga karla. Konur eru yfirleitt baksviðs nema María við krossinn í 37. sálmi (Annað orð Kristí á krossinum). Í sálminum segir: „Sverðið sem fyrr nam Símeon spá / sál og líf hennar þjáði.“ Hér er vísað í spá Símeons í Lúkasarguðspjalli (2. 25 – 35). Honum hafði vitrast að hann myndi ekki deyja fyrr en hann sæi Messías. Honum hlotnast að sjá Krist nýfæddan þegar hann var borinn í musterið. Þá sagði hann við Maríu: „Sjálf munt þú sverði níst í sálu þinni.“ Um þennan spádóm hefur mikið verið ort. Þrettándu aldar sálmurinn Stabat mater dolorosa (Móðirin stóð sorgmædd [við krossinn]) hefur orðið viðfangsefni tónskálda öldum saman. Í kaþólskum helgikvæðum miðalda verður móðirin María táknmynd syrgjandi mannkyns og mikið gert úr þjáningu hennar. Algengt er að blóð hins krossfesta sonar hennar falli yfir hana alla og sameinist tárum hennar. Í Passíusálmunum er athyglinni fyrst og fremst beint að þjáningu Krists. Eins og Mörður bendir á, þá verður sorg Maríu fyrst og fremst „tilefni til að minna á virðingu við foreldra og hugga ekkjur“ (571). Um Jesú síðusár nefnist 48. sálmur. Líkt og í kaþólskum helgikvæðum fossar blóðið um krossinn, „dreyralækir“ öllu mannkyni til frelsunar, en tár Maríu eru þar hvergi nærri. Í kaþólskum helgikvæðum geta þau orðið jafn mikilvæg og blóð Krists.

Passíusálmarnir er vandaður prentgripur en einnig vel heppnuð leið til þess að koma þeim á framfæri við lesendur nú á dögum
Skýringar Marðar eru fjölbreytilegar þar sem fjallað er jöfnum höndum um málsögu, bragfræði og hugmyndaheim. Þær eru fræðandi og upplýsandi og bæði þær og sálmarnir sjálfir halda vonandi áfram að vekja spurningar fræðimanna. Í bókarlok er gagnleg tafla um Hallgrím Pétursson, sögu hans og samtíð, greinargerð um heimildir, heimildaskrá, skrá um atriðisorð, eftirmáli og yfirlit athugagreina. Passíusálmarnir er vandaður prentgripur en einnig vel heppnuð leið til þess að koma þeim á framfæri við lesendur nú á dögum, eða öllu heldur samferðamenn. Valinn hefur verið smekklegur, nútímalegur búningur og umfjöllunin nær vel til lesandans. Þetta er bók sem er gaman að eiga og skoða heima í stofu. Passíusálmar Crymogeu eru falleg gjöf. En ég gæti líka hugsað mér meðfærilega kilju, með sálmunum og skýringum og hugleiðingum Marðar, og njóta leiðsagnar hans, til dæmis í strætó.

[line]

[1]Margrét Eggertsdóttir, Barokkmeistarinn. List og lærdómur í verkum Hallgríms Péturssonar, Reykjavík, Stofnun Árna Magnússonar, 2005.[/cs_text]

Um höfundinn
Ásdís Egilsdóttir

Ásdís Egilsdóttir

Ásdís Egilsdóttir er prófessor emerita í íslenskum bókmenntum fyrri alda. Hún hefur einkum rannsakað heilagra manna sögur og kvæði, en einnig lestur, læsi og minni á miðöldum. Þá hefur hún fengist við kynjafræði, einkum karlmennsku í miðaldatextum.

[cs_text text_align=”none”][fblike][/cs_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3