Áfrýjanir til dómstóls götunnar

[cs_text text_align=”none”]Víst hefur okkur miðað nokkuð í uppgjörinu eftir Hrunið 2008. Skýrslur hafa verið birtar sem varpa ljósi á atburðarásina, sérstakur saksóknari hefur sent nokkra tugi mála til ákærumeðferðar, ákært hefur verið í á þriðja tug mála og dæmt í hluta þeirra. Þó er langt í að þessu réttarfarslega uppgjöri ljúki. Auðvitað er enn lengra í land á þeim sviðum uppgjörsins sem dýpra rista og þróun mála er hægari. Þar á ég við að grundvallartraust okkar á ýmsum lykilstofnunum samfélagsins og virðing okkar fyrir þeim verði endurheimt. Á miklu ríður að árangur náist á þessu sviði. Með þessu á ég ekki við að gagnrýni þagni og almennu aðhaldi með stofnunum samfélagsins linni eins og ýmsir stjórnmála- og embættismenn virðast oft láta sig dreyma um. Lifi gagnrýni og aðhald! Félagsleg velferð og vellíðan okkar allra byggist hins vegar á trausti og tiltrú okkar hvers til annars og til sameiginlegra stofnana okkar. Þangað verðum við að ná sem fyrst.

Sökum þessa hafa tvær greinar eftir fyrrverandi bankamenn sem birtust í Fréttablaðinu nú á nýbyrjuðu ári vakið umhugsun mína. Þar á ég við greinarnar „Lágkúruleg grimmd“ (8. janúar) og „Vont er þeirra ranglæti, verra þeirra réttlæti“ (9. janúar).

Grimmileg mannréttindabrot?

Greinahöfundar eiga það sammerkt að þeir bera dómskerfið þungum sökum — en á því hvílir uppjörið eftir Hrunið hvað þyngst nú um stundir.

Í fyrri greininni er látið að því liggja að bankamenn hafi verið dæmdir eftir ótilgreindum „óskráðum reglum“. Í þeirri síðari er gengið mun lengra. Þar er fullyrt að dæmi séu um að dæmt hafi verið fyrir brot sem hafi verið „ósönnuð með öllu“, að erfitt sé að sjá að dómur hafi verið byggður á réttarhaldi og málsvörn, að maður hafi mátt sæta margra ára ströngum rannsóknum að „óþörfu og ósekju“, að sannleikurinn hafi verið afbakaður, að dómarar hafi einskis „látið ófreistað til að treysta eigin tilverugrundvöll og sefa reiði“, að dómur hafi verið byggður „á fyrirfram gefinni niðurstöðu“ og að engu hafi skipt hvað kom fram við rannsókn og réttarhöld, að manni hafi verið meinað að leggja fram sönnunargögn, að sönnunargögnum um sakleysi hafi verið eytt, að fyrst og fremst hafi verið byggt á „keyptum framburði uppljóstrara“ í sumum málum og engar sönnur verið færðar á ákæruefni.

Hér er auðvitað látið að því liggja að ákæru- og dómsvalið í landinu hafi brugðist og skefjalaus mannréttindabrot verið framin í félagspólitískum tilgangi og að gengið hafi verið fram á grimmilegan hátt til að sefa reiði.

Réttlætisgyðja með pólitískt nef?

Hvorugur greinahöfunda virðist sjá neitt athugavert við það að sakborningar gerist dómarar í eigin sök. Þeir virðast telja fullgilt að stefna áliti þeirra gegn dómsniðurstöðum og að eðlilegt sé fyrir háttsetta fyrrum bankamenn að álykta að þeir „séu fórnarlömb skipulegrar aðfarar“.

Þessi ummæli dómarans eru sýnilega tilfærð til að sannfæra lesendur um að réttlætisgyðjan sé ekki lengur blind …
Þá eiga höfundarnir einnig sammerkt að báðir vísa til orða Símonar Sigvaldasonar, héraðsdómara og formanns dómstólaráðs, í útvarpsviðtali þess efnis að ekki megi gleyma að dómstólar séu „sprottnir upp úr okkar eigin samfélagi og eig[i] að endurspegla viðhorf okkar til málefna líðandi stundar“ og „að dómarar „endurspegli samfélagsvitundina“. Þessi ummæli dómarans eru sýnilega tilfærð til að sannfæra lesendur um að réttlætisgyðjan sé ekki lengur blind, sem tryggja á jafna stöðu allra fyrir lögunum, heldur láti hún stjórnast af „pólitísku nefi“.

Loks má líta svo á að í síðari greininni felist bein storkun. Mál greinarhöfundar er í áfrýjunarferli. Verði hann einnig dæmdur sekur í Hæstarétti virðist honum gefa auga leið að dómurinn verði byggður á óvild dómara vegna gagnrýni sinnar. Ummæli af þessu tagi eru til þess fallin að draga úr vægi dómsins áður en hann er fallinn.

Takmarkanir vísinda og dómstóla

Nú fjallaði viðtalið við Símon Sigvaldason vissulega ekki um efnahagsbrot heldur nauðgunarmál. Í viðtalinu lagði hann áherslu á að við dóma í slíkum málum yrði að taka tillit til nýrra rannsókna í öðrum greinum en lögfræði. Benti hann m.a. á að í ljósi þeirra gætu dómarar ekki einblínt á þá líkamlegu áverka sem þolendur kynferðisofbeldis yrðu fyrir heldur bæri þeim einnig að taka tillit til andlegra áfalla sem þeir gætu hlotið, t.d. áfallastreituröskunar. Ég hygg að í samfélaginu séu sterkar væntingar um að dómarar taki tillit til þessa í störfum sínum. Mér virðist samt ekkert tortryggilegt felast í þeim ummælum sem höfð eru eftir Símoni í greinunum séu þau heimfærð upp á efnahagsbrot né að ummæli hans bendi til að réttlætisgyðjan láti nú um stundir stjórnast af pólitík, grimmd og hefnigirni.

Skrif af þessu tagi þjóna engum tilgangi öðrum en að tefja og draga hin sársaukafullu eftirmál Hrunsins á langinn fyrir okkur öll.
Störf dómara eru í eðli sínu sérfræðileg rannsóknarstörf þar sem saman fer mat á málsatvikum, túlkun á lagatextum og heimfærsla þeirra upp á einstakar aðstæður í tíma og rúmi, sem sé meint brot. Um rannsóknir af þessu tagi gildir sama máli og um allar vísindalegar rannsóknir. Fyrir nokkrum áratugum var því haldið fram að vísindamönnum bæri að vera fullkomlega hlutlægir og hlutlausir ella væru niðurstöður þeirra ómarktækar. Nú líta flestir svo á að þetta sjónarmið byggi frekar á draumi en veruleika. Enginn maður geti í raun verið hlutlægur og hlutlaus einmitt vegna þess að við eru öll mannleg, mótuð af samfélagi okkar og menningu, þekkingu, tilfinningum og kenndum. Þetta þýðir hins vegar ekki að störf fræðafólks og þar með dómara séu marklaus, byggð á duttlungum eða þess vegna einstaklingsbundin eða samfélagsleg grimmd í tilviki bankamannanna. Í orðum Símonar virðist þvert á móti felast viðurkenning á mannlegum takmörkunum, m.a. dómara, og sú vitund að félagslegur veruleiki mótar ávallt túlkanir og heimfærslu á textum, m.a. lagatextum.

Í huga einhverra kann þetta að rýra tiltrú til dómstóla en í raun þarf svo alls ekki að vera. Þvert á móti felst í þessu auðmýkt og virðing fyrir sannleikanum: Það er enginn dómur fullkominn eða óumdeildur. Þeir eru hins vegar vonandi allir byggðir á bestu vitund þeirra sem að þeim standa á hverjum tíma og innan marka nútíma réttarríkis, öfugt við það sem látið er að liggja í nefndum greinum. Í mínum huga eru því orð Símonar Sigvaldasonar til þess fallin að auka traust til hans sem dómara og raunar dómstóla almennt en alls ekki til að rýra það.

Tilgangslaus skrif

Greinahöfundarnir hafa vissulega allan rétt á að tjá tilfinningar sínar en það er fyrst og fremst það sem þeir gera í greinum sínum. Skrif af þessu tagi kalla okkur lesendur aftur á móti til ábyrgðar. Við verðum að virða rétt fyrrum háttsettra bankamanna til „að standa með eigin málstað“. Við megum hins vegar ekki láta skrif af þessu tagi villa okkur sýn, draga úr trausti okkar til ákæru- og dómsvaldsins eða draga það niður í svaðið.

Greinahöfundarnir og þeir sem á eftir kunna að koma verða hins vegar að gera sér ljóst að skrif af þessu tagi þjóna engum tilgangi öðrum en að tefja og draga hin sársaukafullu eftirmál Hrunsins á langinn fyrir okkur öll. Þau bæta síst af öllu stöðu þeirra sjálfra eða fyrrum samstarfsmanna þeirra. Það getur enginn leikið dómara í eigin sök með trúverðugu móti. Hins vegar er það svo að komist einhver að yfirvegaðri niðurstöðu um að hann eða hún hafi verið beitt grófu mannréttindabroti af opinberum aðilum, ekki síst dómurum, ber viðkomandi siðferðileg skylda til að leita réttar síns fyrir yfirþjóðlegum mannréttindadómstólum, hafi þeir til þess burði eins og ætla má að fyrrum æðstu stjórnendur föllnu bankanna hafi. Það er eina leið þeirra til fá úr því skorið hvort þeir séu fórnarlömb eða ekki. Þá stoðar á hinn bóginn lítið að freista þess að stefna dómstól götunnar gegn dómstólum landsins en það virðist einmitt helsta markmið greinahöfundanna í Fréttablaðinu nú í byrjun ársins.

[Myndskreyting Sóley Stefánsdóttir][/cs_text]

Um höfundinn
Hjalti Hugason

Hjalti Hugason

Hjalti Hugason er prófessor í kirkjusögu við Guðfræði- og trúarbragðafræðideild Háskóla Íslands. Hann hefur stundað rannsóknir á ýmsum sviðum íslenskrar kirkjusögu og kirkjuréttar en auk þess ritað um trú, samfélag og menningu á ýmsum vettvangi. Sjá nánar

[cs_text text_align=”none”][fblike][/cs_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3