Skáldskaparfræði, speglar og miðaldir

[x_text]
Fyrr á öldum, ekkert síður en á okkar póst-módernísku tímum, léku skáld og listamenn sér að því að skapa margbrotin og á köflum sjálfhverf listaverk: Þeir máluðu myndir inni í myndum, skrifuðu sögusagnir, sköpuðu frásagnarspegla.
Í ritinu La Poétique de la prose (1971) gerir Tzvetan Todorov skarpan greinarmun á bókmenntagagnrýni og skáldskaparfræðum, greinarmun sem má skýra með samanburði við nútímamálvísindi í anda Saussures. Hlutverk málvísindamanna er ekki að túlka merkingu einstakra setninga heldur að uppgötva þær reglur og hefðir sem liggja málkerfinu til grundvallar. Með sama hætti lítur Hugras_poetic_bokTodorov svo á að það sé ekki markmið bókmenntafræðinnar sem vísindagreinar að túlka einstök bókmenntaverk heldur að skilja bókmenntir sem tjáningarform, skilgreina „bókmenntaleika“ bókmenntanna, varpa ljósi á þær formgerðir og hefðir sem öll bókmenntasköpun hvílir á.

Flestir kaflar La Poétique de la prose eru útlegging á þessari stefnuskrá. Í einum kaflanum, „Leitin að frásögninni“, kvartar Todorov til dæmis yfir því hve fræðimenn hafi haft lítinn áhuga á miðaldabókmenntum sem bókmenntum; þeir hafi þess í stað lagt megináherslu á að draga af verkunum einhverjar ályktanir um samfélag miðaldamanna eða höfundana sem skrifuðu þau. Á því séu þó markverðar undantekningar, þar á meðal bók Alberts Pauphilet Etudes sur la Queste del Saint Graal (1921) sem fjallar um franska miðaldatextann La queste del Saint Graal. Kveðst Todorov vilja taka upp þráðinn frá Pauphilet. Vitnar hann til þeirrar athugasemdar Pauphilets að í La queste del Saint Graal, sem rekur sögur af riddurunum við hringborð Arthúrs konungs og leit þeirra að hinum helga gral, sé ekki nóg með að sagt sé frá tilteknum atburðum heldur séu atburðirnir túlkaðir jafnóðum með svipuðum hætti og guðfræðingar hafi túlkað þá atburði sem sagt er frá í Biblíunni. Þannig sé algengt að riddararnir rekist á vitringa sem fræði þá um að ævintýrin sem þeir hafi gengið í gegnum vísi til atvika úr lífi Krists og arftaka hans eða jafnvel til annarra atburða í gralsögninni. Gawain dreymir til dæmis nautahjörð sem hyggst leita sér að betri bithaga og fær skömmu síðar að heyra að draumurinn fjalli í raun um leit þeirra riddaranna að hinum heilaga gral. Todorov talar í þessu sambandi um að frásögnin sé samsett úr texta og texta um þann sama texta (e. meta-text), sem fléttist þó saman: „Annar helmingur textans snýst um ævintýri, hinn helmingurinn um textann sem lýsir þeim“ (s. 123). Það má umorða þessa hugsun svo að í La queste del Saint Graal séu annars vegar frásagnir og hins vegar umræða milli persóna sem endurspegli eða túlki þessarar frásagnir. Eftir að hafa rætt ýmis dæmi af þessu tagi úr gralsögnunum kemst Todorov að þeirri niðurstöðu að sjálf leitin að gralnum sé í raun leit að túlkunarlykli. „Að finna gralinn er að læra að ráða hið guðlega tungumál, sem merkir […] að ná tökum á frumforsendum kerfisins“ (s. 129). Hann bætir því við að leitin að gralnum sé jafnframt leit að sögu sem er fær um að tjá það ósegjanlega: „Þar með virðist frásögnin vera höfuðminni Sögunnar um gralinn (eins og allra frásagna, en þó alltaf með ólíkum hætti)“ (s. 141).

Erlenda hugtakið metatext og hið hliðstæða hugtak metafiction, sem nær yfir skáldskap sem fjallar um skáldskap, hafa verið þýdd með ýmsum hætti á umliðnum árum. Einhverja snjöllustu þýðinguna er að finna í grein eftir Helgu Kress frá 1991 um slúður sem uppsprettu frásagnar í Íslendingasögunum en þar segir meðal annars: „Íslendingasögur eru að mjög miklu leyti paródískar, þær eru tal um tal, sögusagnir“ (s. 156). Hér er á ferðinni nákvæm og tiltölulega gegnsæ þýðing á hugtakinu sem Todorov notar. HelgaKressEins og alkunna er hefur Helga verið einn helsti brautryðjandi femínískra bókmenntafræða og kvennabókmenntasögu hér á landi, en það er ástæða til að vekja athygli á að rannsóknir hennar hafa jafnframt verið mikilvægt framlag til sögu íslenskra sögusagna. Í viðamikilli umfjöllun sinni um eddukvæði og Íslendingasögur vekur Helga gjarnan athygli á því hvernig þessir textar fjalla um (eða endurspegla) tungumálið og áhrifamátt þess og þá ekki síst hvernig orðræða og skáldskapur kvenna mótar hegðun og skáldskap karlanna. Grein sína um slúðrið byrjar Helga á því að vitna í 29. erindi Hávamála þar sem rætt er um æskilega meðferð tungumálsins: „Ærna mælir, / sá er æva þegir, / staðlausa stafi.“ Í framhaldi bendir hún á að víða í fornbókmenntunum komi fram ótti við stjórnlaust tal, ekki síst slúður kvenna, en um leið knýi slíkt tal atburðarásina gjarnan áfram. Meðal dæma sem Helga tilfærir er lýsing Njáls sögu á samræðum um skeggleysi Njáls sem fram fara í dyngju Hallgerðar Höskuldsdóttur á Hlíðarenda. Fær húsmóðirin Sigmund Lambason til að kveða vísur um karl hinn skegglausa og taðskegglingana syni hans. Gunnar, eiginmaður Hallgerðar, liggur á hleri og stígur hann brátt fram til að reyna að ná tökum á þessu tali. „En ef nokkur maður hermir þessi orð þá skal sá í brautu verða og hafa þó reiði mína,“ segir hann og bætir sögumaður við að viðstöddum hafi staðið svo mikil ógn af húsbóndanum „að engi þorði þessi orð að herma“. Helga túlkar senuna svo að Gunnar sé „fulltrúi karlveldis og bókmenntastofnunar“ sem hafi „heppnast í þvílíkum mæli í niðurþöggun sinni og ritskoðun að vísur Sigmundar eru ekki gefnar upp í sögunni. Eru þær og aðeins til í „apókrýfri“ gerð hennar og prentaðar aftanmáls í útgáfu Íslenskra fornrita, ásamt gróteskum vísum Unnar Marðardóttur um samfarir þeirra Hrúts“ (s. 141). Það fer samt svo að dylgjur Hallgerðar um karlmennsku Njáls spyrjast út og draga langan og blóði drifinn dilk á eftir sér í sögunni. Í þessu og fleiri dæmum sem Helga tilfærir má sjá hvernig einstakir viðburðir innan Íslendingasagnanna verða fljótt hluti af margbrotinni munnlegri hefð þar sem tekist er á um ólíkar túlkanir á veruleikanum. Hér má einnig minnast á grein Helgu um Fóstbræðra sögu, „Bróklindi Falgeirs“ sem birtist árið 1987, en þar sýnir hún með sannfærandi hætti fram á að frásögnin einkennist af grótesku raunsæi sem sýnir ekki bara hetjuna og hetjuhugsjónina í spéspegli heldur skopstæli í raun Íslendingasögurnar sem bókmenntagrein. Enda þótt þessar rannsóknir Helgu megi fella undir skáldskaparfræði, þá hafa þær sannarlega varpað nýju ljósi á íslenskt miðaldasamfélag og einnig (og oft ekki síður) á samtíma okkar.

Annar fræðimaður sem hefur verið vakandi fyrir Íslendingasögunum sem sögusögnum er Laurence de Looze. Í þremur greinum sem birtust á árunum 1986 til 1991 um svonefndar skáldasögur ræðir hann meðal annars um hvernig dróttkvæði og óbundið mál fléttistsaman í textunum og endurspegli hvort annað.Hugras_laurence_de_Looze Eðli sínu samkvæmt séu ævisögur skálda á borð við Egil Skallagrímsson, Gretti Ásmundarson og Gunnlaug ormstungu í og með lýsingar á tilurð einstakra kvæða og vísna eftir þá en um leið geymir skáldskapurinn veigamiklar heimildir um viðkomandi skáld. Í grein sinni um Egils sögu vekur De Looze athygli á því hvernig sumar vísur í sögunni séu í hæsta máta sjálfhverfar. Hann tekur meðal annars dæmi af tveimur vísum Egils sem skáldið flytur þriggja ára gamalt í veislu hjá Yngvari móðurafa sínum á Álftanesi. Í fyrri vísunni hreykir Egill sér af skáldagáfunni og krefur Yngvar skáldalauna, í þeirri síðari þakkar hann afa sínum fyrir að hafa gefið sér þrjá kuðunga og andaregg fyrir skáldskapinn. Fyrri vísan er svohljóðandi:[/x_text]

[x_text]

Kominn em eg til arna,
Yngvars þess er beð lyngva,
hann var eg fús að finna,
fránþvengjar gefr drengjum.
Munt eigi þú, þægir,
þrevetran mér betra,
ljósundinna landa linns,
óðar smið finna.

[/x_text]

[x_text]Ég er kominn til heimkynna Yngvars,
sem gefur drengjum gull.
Hann var ég fús að finna.

Þú munt ekki, örláti maður,
finna betra þriggja ára
ljóðskáld en mig.
[/x_text]

[x_text]Efniviður vísunnar er að drjúgu leyti tilurð hennar sjálfrar og sjálfshól hins unga skálds.[1] Í samhengi sögunnar er vísa Egils einnig afar skýrt dæmi um það sem svissneski fræðimaðurinn Lucien Dällenbach hefur, með hliðsjón af skrifum André Gide, kallað frásagnarspegil (fr. mise en abyme) og skilgreint sem verk inni í verki eða innri endurtekningu. Annað dæmi um frásagnarspegil í Eglu sem de Looze túlkar, með tilvísun til merkilegrar en vanræktrar greinar eftir Ludovica Koch, er kvæðið Sonatorrek, sem fjallar framan af um hve skáldið eigi erfitt með að yrkja („tungu að hræra”) en varpar, þegar frá líður, einstæðu ljósi á það hvernig skáldskapurinn („mærðar timbur”) sé fær um að gefa þeim látnu (ættartré Egils sem „á enda stendur”) eilíft líf. Samband Sonatorreks og sona Egils er hér hliðstætt sambandi Egils sögu og Egils sjálfs.

Forvitnilegt er að bera þau einkenni fornsagnanna sem þau Helga, de Looze og Koch vekja athygli á saman við málverk frá síðmiðöldum þar sem málverkum og speglum bregður fyrir. Eitt af þekktari verkum af þessu tagi er Arnolfini-portrettið (1434) eftir Hugras_arnolfini_spegillhollenska málarann Jan van Eyck (1390-1440) en talið er að viðfangsefnið séu annað hvort ítalski kaupmaðurinn Giovanni Arnolfini eða frændi hans, Giovanni di Arrigo, ásamt ónefndri þungaðri eiginkonu. Margskonar tákn er að finna á myndinni, þar á meðal er skrautlegur kúptur spegill sem sýnir hjónin aftan frá og jafnframt tvo aðra aðila sem eru þarna viðstaddir. Hugsanlega er listamaðurinn sjálfur annar þeirra, en nafn sitt hefur hann skrifað á vegginn fyrir ofan spegilinn. Spegilramminn er skreyttur táknrænum myndum sem sýna píslarsögu Krists. Verkið er áminning um að fyrr á öldum, ekkert síður en á okkar póst-módernísku tímum, léku skáld og listamenn sér að því að skapa margbrotin og á köflum sjálfhverf listaverk: Þeir máluðu myndir inni í myndum, skrifuðu sögusagnir, sköpuðu frásagnarspegla.

Þá fagurfræði sem býr að baki mynd Jan van Eyck má jafnframt tengja við rit Torfa Tulinius, Skáldið í skriftinni: Snorri Sturluson og Egils saga, sem kom upphaflega út árið 2004. Bókin, sem fjallar frá ýmsum hliðum um skáldskaparfræði Eglu, Hugras_TorfiHTul-216x216hefur nú nýlega komið út í endurskoðari útgáfu á ensku í þýðingu Victoriu Cribb undir titlinum The Enigma of Egil: The Saga, the Viking Poet, and Snorri Sturluson (enska gerðin er jafnframt í opnum aðgengi á netinu). Hugmynd Torfa er sú að höfundur Eglu hafi ekki aðeins falið í verkinu margháttaðar vísanir til Biblíunnar heldur einnig sína eigin spegilmynd. Í einum kafla bókar sinnar, sem ber titilinn „Sagan og höfundurinn“, ber Torfi söguna með beinum hætti saman við málverkið af Arnolfini-hjónunum (málverkið er prentað í íslensku gerðinni en ekki í þeirri ensku) og segir þar meðal annars:

„Þótt myndin sé um það bil tveimur öldum yngri en Egils saga er freistandi að skoða hana sem hliðstæðu sögunnar. Veruleikinn sem verkið miðlar virðist áþreifanlegur og efnislegur en er í raun búinn til af táknum sem vísa á æðri skilning og annan heim. Enn fremur gegna myndin og sagan báðar félagslegu hlutverki.“ (s. 212)

Síðast setningin í þessari tilvitnum, líkt og raunar allur síðari hluti bókar Torfa, er til marks um að þótt hann sé vakandi fyrir skáldskaparfræðum Egils sögu og miðaldabókmennta almennt þá er hann ekki síður áfram um „að draga af verkunum einhverjar ályktanir um samfélag miðaldamanna eða höfundana sem skrifuðu þau“, svo notuð séu orð Todorovs. Rannsóknir Torfa, líkt og rannsóknir Helgu Kress, eru til marks um að þetta tvennt getur vel farið saman og verður kannski aldrei fyllilega slitið í sundur.

Fræðiskrif sem vísað er til:

  • Dällenbach, Lucien, The Mirror in the Text, þýð. Jeremy Whiteley og Emma Hughes, Chicago: The University of Chicago Press, 1989.
  • de Looze, Laurence, „Poet, Poem, and Poetic Process in Bjarnarsaga Hítdælakappa and Gunnlaugssaga ormstungu“, Journal of English and Germanic Philology, 85/4, 1986, bls. 479–493;
  • de Looze, Laurence, „Poet, Poem and Poetic Process in Egils Saga Skalla-Grímssonar“, Arkiv för nordisk filologi 104, 1989, bls.123–142.
  • de Looze, Laurence, „The Poetic Outlaw: Self-Consciousness and Poetic Process in Grettis Saga Asmundarsonar“, Arkiv för nordisk filologi 106, 1991, bls. 85–103.
  • Helga Kress, „Staðlausir stafir: Um slúður sem uppsprettu frásagnar í Íslendingasögunum“,Skírnir 165, vor 1991, bls. 156.
  • Helga Kress, „Bróklindi Falgeirs: Fóstbræðrasaga og hláturmenning miðalda“, Skírnir 161, haust 1987, bls. 271–286.
  • Koch, Ludovica. „Le Bouclier et la corne á biére. Étude sur la conception de la poésie et du poète chez Bragi Boddason et Egill Skallagrimssons.“ Studi Nederlandesi-Studi Nordici 22 (1979): 125-63,
  • Pauphilet, Albert. Etudes sur la Queste del Saint Graal. Paris, É. Champion, 1921.
  • Sylvía Nótt, „Til hamingju Ísland“, Eurovision, Aþenu 18. og 20. maí, sérvefir Ríkisútvarpsins, vefslóð: http://servefir.ruv.is/euro06/lagid.htm, skoðað 19. júlí 2011.
  • Todorov, Tzvetan, The Poetic of Prose, þýð. Richard Howard. Cornell: Cornell University Press, 1977.
  • Torfi Tulinius. Skáldið í skriftinni: Snorri Sturluson og Egils saga. Reykjavík: Hið íslenska bókmenntafélag, ReykjavíkurAkademían, 2004.

[1] Vísa Egils er í raun svo sjálfhverf að helst má jafna henni saman við dægurlagatextann sem Sylvía Nótt (alias Ágústa Eva Erlendsdóttir) söng í undankeppninni fyrir Evrópusöngvakeppnina árið 2006: „Mitt lag, ógeðslega töff, ekkert nineties ógeð. / Það er töff, ókey, það er ekki gay, / ég er komin hér to stay! / Hinar tíkurnar eru bólugrafnar en ég er hrein mey. / Þið elskið mig, þið dýrkið mig, sætt, en samt eitthvað svo glatað.“[/x_text]


Um höfundinn
Jón Karl Helgason

Jón Karl Helgason

Jón Karl Helgason er prófessor í Íslensku sem öðru máli við Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands. Hann hefur skrifað fræðibækur og -greinar, fengist við þýðingar og komið að ritstjórn tímarita, bóka og vefja á Netinu. Sjá nánar

[x_text][fblike][/x_text]

Deila

Mix Parlay


yakin jp

yakin jp

yakin jp

rtp yakinjp

yakinjp

Togel Online Resmi

pola ritme turbo stop go rahasia sopir angkot cuan 95 juta

strategi kode kuno petugas arsip bongkar rahasia 120 juta otomatis

karyawan minimarket temukan jam hoki pola tap cepat saldo meledak

trik tahan putar penjual mainan cuan 78 juta tanpa boncos

analisis frekuensi wild tukang fotokopi berbuah jackpot ratusan juta

timing free spin anti rungkad kunci kemenangan maksimal

pola step bet mikro desainer interior jaga profit stabil 65 juta

strategi gacor juru parkir manfaatkan jam sepi raih big win

ahli kopi reset modal cerdas saat multiplier drop wd pasti

kombinasi bet anti zonk pelayan restoran menu kombo hasilkan 110 juta

deteksi server hoki montir ac bawa pulang maxwin sebelum siang

ritme putaran beruntun guru ngaji pecahkan jackpot x500

pola turbo jeda pedagang kain kelola volatilitas tetap untung

taktik push berjenjang skema 3 2 1 barista kafe cuan 82 juta

manajemen dana anti rugi penjahit jas modal kecil untung besar

pola simbol berbaris petani padi ciptakan combo wild raksasa

kondektur bus uji frekuensi scatter akurat wd 135 juta

trik tumpuk wild pola sisir vertikal tukang cukur bonus berantai

sinkronisasi jari dan rtp teknisi lift profit tetap melejit

deteksi akurat server rungkad penjaga toko anti boncos total

kombinasi jam hoki dan pola khusus pedagang buah anti zonk x1000

mahasiswi desain mode pola putaran bintang paling gacor auto maxwin

penjual hewan trik scatter emas jitu cuan 450 juta sekejap

ahli geologi temukan urutan permata jackpot 85 juta kaya mendadak

seniman tato pahami ritme jarum pola putaran cepat maxwin tanpa batas

nelayan malam pola penyebaran hitam viral waktu hoki terbongkar

admin medsos filter real time analisis akurat rtp live tembus x500

strategi sultan agen properti fitur spin turbo cuan cepat anti rugi

petugas keamanan pola anti rungkad saat server padat wd aman

manajemen risiko saldo besar sopir truk logistik sebelum pecah maxwin

konsultan pajak pola penggandaan profit tanpa limit cuan fantastis

akuntan publik deteksi akurat waktu terbaik free spin auto sultan

buruh pabrik lacak mesin panas jam hoki terbaru pola spin jebol maxwin

karyawan bank uji skema kredit cepat kuasai fitur beli putaran anti zonk

juru masak deteksi bumbu rahasia kombinasi bet anti zonk hadiah x500

pedagang pulsa cadangkan saldo dana mini recovery anti boncos total

teknisi listrik trik petir x500 anti rungkad bawa pulang maxwin besar

pekerja konstruksi fondasi step up bet anti ambruk jackpot beruntun

penjual tanaman hias siraman interval timing spin tumbuh jackpot ratusan juta

nelayan pagi strategi ikan hoki anti rungkad bawa pulang 150 juta

cleaning service reset modal cerdas saat multiplier mandek wd cepat

juru pijat refleksi pola putaran cerdas x1000 anti rungkad terbaru

strategi jam hoki terbaik penjaga kolam ikan cuan 120 juta sekejap

penulis novel gunakan plot twist analisis pola terbaru pasti untung

guru les musik skema nada 3 5 7 pola push bertahap tingkat pengembalian 99

pedagang kopi keliling pola putaran cerdas untung 80 juta seminggu

montir mobil uji sprint spin 15 menit cetak big win cuan 90 juta

reset modal cerdas sapu bersih cleaning service wd cepat

penjaga toko buku uraikan indeks simbol free spin naikkan untung 50 juta

teknisi drone pola stabil bet terbang rendah pecah maxwin 800 juta

desainer grafis grid tempo pola turbo pause jaga volatilitas cuan x1000

penjual emas strategi sultan kombinasi spin cerdas anti boncos total

tukang sayur pola 3 baris wild emas modal 50 ribu langsung sultan

koki restoran deteksi bumbu rahasia kombinasi bet anti zonk 400 juta

pedagang asongan trik putaran maut 9 jitu scatter emas nembak

petugas pemadam kebakaran deteksi server panas pecah jackpot 750 juta

sopir taksi online buktikan cuan besar pola simbol khusus biru jaminan wd

tukang kebun raup ratusan juta analisis pola anti rungkad auto sultan

pegawai negeri ubah nasib trik buy spin cerdas perkalian x1000 berkali kali

pemuda desa buktikan pola 7 baris wild biru raup 950 juta tidak masuk akal

karyawan swasta 650 juta pola lonceng emas mahjong ways 2 scatter hijau

ibu rumah tangga x1000 sweet bonanza analisis maxwin

mahasiswa 888 juta pola bintang jatuh wild emas starlight princess

pemain medan pola batu petir gates of olympus jackpot 15 miliar

tukang ojek waktu emas scatter 5 baris wild west gold

pebisnis 788 juta pola keberuntungan game dewi fortuna x500

sopir ojol rahasia mahjong ways 1 spin otomatis

tukang sayur pola simbol khusus sugar rush cuan 90 juta

fotografer freelance shutter pace vs rtp gates of olympus wd konsisten

penata rias layer wild starlight princess bonus berantai auto jackpot

operator pabrik shift malam cooldown 7 10 profit maksimal

pedagang ikan kelola gelombang multiplier tarik profit aman anti boncos

petugas keamanan cek area gelap pola anti rungkad wd terjamin

karyawan toko pola 4 simbol merah kemenangan puncak bocoran resmi

pemain bali bongkar jam hoki wild emas ajaib auto sultan 999 juta

mahasiswa kedokteran taktik scatter emas kombo liar cuan 180 juta

ibu rumah tangga kaya raya pola ikan hoki scatter hijau terbukti akurat viral

pemuda desa mengubah nasib kisah bayaran x100 modal receh cuan maksimal

pemain jakarta berhasil trik spin turbo kemenangan puncak 1 miliar

pedagang ikan gelombang multiplier profit mahjong ways sebelum drop

auto sultan strategi gol juventus 750 juta trik ampuh

cuan mendadak pola kemenangan roma 650 juta tukang kopi fenomenal

starlight princess pola bet kecil wd trik bintang x200 beruntun

stop rungkad rtp live habanero terbaik pola putaran otomatis

mahjong ways 3 pola scatter hitam bocor analisis maxwin 777 juta

wild west gold jackpot miliar slow spin 3 baris emas kaya mendadak

gates of olympus pola batu petir x500 tersembunyi mahasiswa maxwin

aztec gems pola quick spin cuan 100 juta tanpa rungkad anti buntung

koi gate fenomena wild gold trik manajemen modal mini jackpot 95 juta

sweet bonanza pola permen bergaris mega jackpot jam hoki buy spin

starlight princess wild emas berantai gamer profesional cuan 170 juta

mahjong ways 2 kunci utama wd trik spin santai pegawai minimarket

bukan isapan jempol rtp live pragmatic play malam ini pola bet efektif

the dog house megaways maxwin instan sopir ojol ubah nasib

gates of olympus pola petir merah terbukti akurat jam gacor jitu

wild west gold scatter biru viral bet naik turun cuan 60 juta

sweet bonanza pola permen manis x500 anti rungkad ibu beli mobil

mahjong ways 1 rahasia kuno pola spin manual jebol jackpot

starlight princess petir bintang x100 tiap jam pola putaran cerdas

aztec bonanza cuan maksimal taruhan minimalis pekerja pabrik 280 juta

koi gate trik simbol hoki tercepat pola spin turbo 15 kali auto jackpot

klaim jackpot joker jewels malam ini trik jam hoki mahasiswa cuan x100

tukang cukur teknik spin halus mahjong ways anti boncos

terapis pijat pola bet mahjong ways mengalirkan jackpot

pilot drone atur batas rugi mahjong ways aman

arsitek metode buy free spin mahjong ways 2 stabil modal

kasir baca pola simbol mahjong ways turbo spin

resepsionis transisi spin mahjong ways 4 manual ke auto

programmer kode pola binary ritme bet mahjong ways 3

pustakawan pilih jam hoki mahjong ways royal

sales timing tarik dana mahjong ways sebelum drop

montir kapal selam batas maksimal putaran mahjong ways 1

mahjong ways 2 pola wild berantai tukang ojek mega jackpot

starlight princess anti rungkad petir bintang x1000 wd pasti

stop boncos wild west gold buy spin cerdas karyawan cuan 90 juta

maxwin pengali x1000 sweet bonanza terbaru

waktu emas wild west gold scatter 5 baris

pola sayap kupu kupu mahjong ways 3 wd pasti

strategi bet stabil gerbang ikan koi rtp 99

pola bintang jatuh princess starlight 888 juta

trik putaran turbo permen manis cuan x500

petir biru x500 olympus waktu gacor terkini

pola sinar bulan putri bintang jackpot instan

jam keberuntungan harta karun aztec 400 juta

pola 4 simbol merah gerbang kaca terbaru

jackpot 999 juta gold bonanza spin cerdas

strategi naga hitam raja kerbau scatter wild

pola mekanik emas hoki nexus untung besar

maxwin simbol biru emas koboi liar terjitu

analisis rtp langsung jam gacor slot pragmatic

koi gate viral pola ikan tersembunyi pemuda desa maxwin 180 juta

aztec gems maxwin trik spin manual 5 detik jackpot 70 juta

naga emas mahjong ways 3 pola bet kecil cuan miliar

joker jewels anti zonk strategi bet minimalis menang 99 persen

sweet bonanza xmas pola scatter kombo ibu rumah tangga 200 juta

gates of gatot kaca pecah analisis jam hoki sopir taksi x500

the dog house mega jackpot pola spin turbo pelajar sma 110 juta

mahjong ways scatter kombo gila teknik wild emas 420 juta

tercepat pola putaran maut starlight princess x500 nonstop

wild west gold gacor malam ini scatter emas anti rungkad sultan

koi gate pola naga biru terbongkar rtp 98 persen anti boncos

kisah pedagang sayur maxwin 150 juta pola bet stabil aztec bonanza

mahjong ways 2 pola naga hitam viral jackpot 600 juta otomatis

petir biru x1000 meledak jam gacor terbaru gates of olympus

sweet bonanza rahasia multiplier emas waktu hoki auto sultan

starlight princess anti rungkad rtp live 98 pola gacor

aztec gems trik bet minimalis jackpot 90 juta

rahasia sultan trik spin cepat the dog house maxwin

analisis pg soft pola spin cerdas mahjong ways 3 jackpot

kisah viral karyawan toko cuan 75 juta pola habanero anti rugi

panduan rtp slot pyramid bonanza kemenangan 99 persen

power of thor megaways trik gelegar x500 pola profesional

modal receh cuan maksimal pola great rhino megaways hoki

analisis jam hoki pragmatic pola spin normal jackpot

pola scatter hitam gates of olympus viral waktu hoki zeus

rahasia tersembunyi joker jewels trik keuntungan 50 juta

bocor tuntas analisis persentase menang sweet bonanza xmas

pola rahasia mahjong ways 1 sopir ojol cuan miliaran spin otomatis

jebol jackpot ratusan juta pola scatter merah wild west gold

strategi sultan trik spin turbo gems bonanza

pola gajah wild biru great rhino kaya mendadak

panduan rtp live aztec gems trik anti rungkand

bocoran pola scatter dog house anti boncos

trik buy feature buffalo king megaways x500

pola wild komplit madame destiny megaways maxwin

strategi anti gagal sugar rush tercepat wd

jam gacor poseidon megaways perkalian akurat

pola scatter koin money train 3 cuan menggila

taktik pola scarab emas legacy of dead receh untung

strategi putaran maut wild kraken release the kraken

Suara Cilok Scatter

Jam Hoki Petani Kopi

Gerakan Kipas Sate

RTP Wild West Gold

Teknik Tambal Ban

Prediksi Real Madrid

Manchester City vs Bournemouth

Barcelona vs Elche

Arsenal vs Burnley

Man United vs Forest

The Dog House Megaways Viral

Psikologi Warna Candy Bonanza

Mitos vs Fakta Justice League

Trik Skip Intro Playboy Gold

Moon Princess 1000 Cetak Rekor

Pola Triple Hot Hot Fruit

Zeus Howling Thunder CQ9

Pola Efisien Wild Safari

Strategi Ritme Dog House

Mekanik Rahasia Candy Bonanza

Prediksi Liverpool vs Aston Villa

Derby London Chelsea vs Spurs

Taktik Atletico vs Sevilla

Expected Goals Haaland

Analisis 15 Menit Terakhir

Analisis Mahjong Ways 3

Pola Ngantuk Mahjong Ways

Ritual Kucing Hitam

Taktik Rahasia RTP

Panduan Tukang Parkir

Pep Guardiola City

Arsenal vs Burnley

Tottenham vs Chelsea

Derby London Chelsea Spurs

Trik Menang Pragmatic

Analisis Data Akurat Mahjong Ways

Pola Ngantuk Satpam Mahjong Ways

Ritual Kucing Hitam Mahjong Wins

Taktik Rahasia Pola RTP Jember

Panduan Spin Turbo Tukang Parkir

Sistem Xavi Anti Kebobolan Barca

Kontroversi Kartu Merah Derby London

Filosofi Sepak Bola Modern London

Prediksi Liverpool vs Aston Villa

Statistik Clean Sheet Barcelona Elche

Mode Hemat Data Scatter

Filosofi Ngopi Hitam Pro

Pola Spin Tukang Ojek

Pola Scatter Koi Gate

Taktik Cuci Piring Spin

Misteri Anfield Liverpool

Arsenal vs Burnley 22 Menit

Pelatih Tertekan Ten Hag

Ketergantungan Gol Madrid

Tottenham vs Chelsea Modern