Svarti sauðurinn og aðrar fabúlur

Út er komið, hjá bókaforlaginu Bjarti, örsagnasafnið Svarti sauðurinn og aðrar fabúlur eftir hinn suður-ameríska meistara örsögunnar Augusto Monterroso í þýðingu Kristínar Guðrúnar Jónsdóttur, aðjúnkts í spænsku við Hugvísindasvið Háskóla Íslands. Hún skrifar einnig eftirmála.

Monterroso (1921–2003) var frá Guatemala en skrifaði flest verk sín í Mexíkó. Hann var sjálfmenntaður og án efa einn fróðasti og víðlesnasti bókmenntamaður Rómönsku-Ameríku.

„Ég lærði að vera stuttorður á því að lesa Proust,“ sagði Augusto Monterroso einhverju sinni, en hann skrifaði einkum smásögur og stutta, illflokkanlega texta svo sem örsögur, ritgerðir, aforisma, orðaleiki, hugleiðingar, gamanmál, dagbókarbrot og ekki síst fabúlur eða dæmisögur.

Í bókinni Svarti sauðurinn og aðrar fabúlur endurvakti Monterroso hið ævaforna fabúlu-form á sinn sérstaka hátt. Hann umsnýr hinni viðteknu fabúlu, bregður óvæntu sjónarhorni á hvaðeina þar sem skil manna og dýra eru óljós, en ávalt nær hann að vekja lesandann til umhugsunar með hnyttni sinni og tvíræðni.

Svarti sauðurinn kom út árið 1969 og er löngu orðið klassískt rit í spænskumælandi heimi og þó víðar væri leitað.

Monterroso hlaut mörg verðlaun, meðal annars Áquila Azteca árið 1988, Juan Rulfo árið 1996, Premio Nacional de Literatura de Guatemala árið 1997 og tveimur árum fyrir andlát sitt voru honum veitt Príncipe de Asturias-verðlaunin.

Umsagnir samtímahöfunda:

„Monterroso tókst í einni setningu að segja það sem hjá mörgum okkar urðu hundrað síður“. – Carlos Fuentes.

„Stórkostlegur maður og stórkostlegur rithöfundur“. – Gabriel García Márquez

„Til að verða góður smásagnahöfundur er nauðsynlegt að lesa … Monterroso …“. – Roberto Bolaño

„Fallegustu sögur heimsins“. – Italo Calvino

„Ég var ekki samur eftir að ég las ‘Apinn sem vildi verða háðsádeiluhöfundur’“. – Isaac Asimov