Um höfundinn
Eiríkur Rögnvaldsson

Eiríkur Rögnvaldsson

Eiríkur Rögnvaldsson er prófessor emeritus í íslenskri málfræði. Undanfarin ár hefur hann einkum fengist við máltækni en hefur einnig stundað rannsóknir í samtímalegri og sögulegri setningafræði, svo og orðhlutafræði og hljóðkerfisfræði. Sjá nánar

Sú var tíðin að Íslendingar fóru sparlega með orðin og nei. Í gervöllum Íslendingasögum, sem eru samtals tæplega milljón orð að lengd, kemur innan við 60 sinnum fyrir og nei enn sjaldnar – aðeins tæplega 30 sinnum. Í nútímamáli hefur þetta heldur betur breyst – í íslenska talmálsbankanum, ÍSTAL, er fjórða algengasta orðið og nei það nítjánda í röðinni. Og þessa dagana virðast þessi lítilfjörlegu orð beinlínis vera upphaf og endir alls. Tvær fylkingar keppast við að sannfæra okkur um að framtíð okkar velti algerlega á því við hvort þeirra við merkjum í þjóðaratkvæðagreiðslunni laugardaginn 9. apríl. Það má efast um að þessi smáorð rísi undir þeirri ábyrgð sem á þau er lögð.

Í Icesave-atkvæðagreiðslunni er spurt: „Eiga lög nr. 13/2011 að halda gildi sínu?“ Möguleg svör eru tvö: „Já, þau eiga að halda gildi“; og „Nei, þau eiga að falla úr gildi“. Í fljótu bragði gæti virst sem þessir möguleikar væru jafnvægir og framsetning spurningarinnar hlutlaus. En það er ekki víst að svo sé. Það má færa rök að því að þessi framsetning hygli málstað andstæðinga laganna. Höfum í huga að þeir sem segja nei leggja áherslu á að þeir séu að hafna hinu og öðru – hafna löglausum kröfum Breta og Hollendinga, hafna því að greiða erlendar skuldir óreiðumanna, hafna því að selja börnin sín í þrældóm, hafna því að láta kúga sig til hlýðni … Höfnun jafngildir neitun og því er augljóst að þeir sem eru uppteknir af þessu hugarfari eiga auðvelt með að setja krossinn við nei. Það er hins vegar ekki eins augljóst að þeir sem segja séu að fagna einhverju eða taka því opnum örmum.

En snúum nú dæminu við og hugsum okkur að spurningin hefði verið „Eiga lög nr. 13/2011 að falla úr gildi?“ Þá væru svarmöguleikarnir: „Já, þau eiga að falla úr gildi“; og „Nei, þau eiga að halda gildi“. Þá væri uppi allt önnur staða. Þá væru stuðningsmenn laganna í þeirri stöðu að hafna því að svíkja gerða samninga; hafna stöðvun erlendra lána og fjárfestinga; hafna áframhaldandi kyrrstöðu; hafna auknu atvinnuleysi; hafna því að hafa málið óleyst um ófyrirsjáanlega framtíð; o.s.frv. Andstæðingar laganna væru hins vegar komnir í þá stöðu að að krossa við og finna jákvæðar röksemdir fyrir málstað sínum.

Ég held að það yrði þeim þungbært. Ég er nefnilega á því að andstaðan við Icesave-samninginn sé að hluta til birtingarmynd þeirrar neikvæðni sem er svo ríkjandi í samfélaginu og sést vel í umræðu á bloggsíðum og fésbók. Margir eru búnir að æsa sig upp í að vera á móti, vera neikvæðir, finna öllu allt til foráttu. Og sá sem er uppfullur af slíku hugarfari á erfitt með að segja . Ég get auðvitað ekki sannað það, en ég er handviss um að stuðningur við lögin væri talsvert meiri og andstaða að sama skapi minni ef orðalag spurningarinnar hefði verið annað.

Eftirminnileg persóna úr áramótaskaupi Flosa Ólafssonar kringum 1970 er hreintungusinninn sem vildi útrýma „orðskrípunum og nei“ úr íslensku. Í stað átti að koma „það var og“ en í stað nei „eigi veit ég það svo gjörla en hitt veit ég að af er hagfóturinn“. Kannski var Flosi sannspár.


Comments

One response to “Dýr orð”

  1. Fólk sem tekur ákvörðun við það að lesa spurninguna og á grundvelli samrýmanleika svarsins við almennt lundarfar sitt (“nei” fyrir neikvæðni og “já” fyrir jákvæðni) er ekki svo stór, að ég held, að það þurfi að hafa áhyggjur af því. Raunar eru þeir neikvæðustu í þessu máli, í vissum skilningi orðsins, sem segjast vilja klára það og ekki nenna þessu þrefi lengur, frekar já-liðar en nei-liðar. Annars er ég voða jákvæður í almennu lundarfari og krossaði þó við “nei” á grundvelli andstöðu minnar við ríkið og íhlutun þess í málefnum fólks sem hefur ekki gengist við henni, og fann fegurð og jákvæðni og bjartsýni orðsins “já” ekki freista mín nokkuð.

    Þess utan er til nokkuð í fólki sem heitir “status quo bias” á útlensku, og myndi á ögn minni útlensku kallast “status quo hneigð” eða í einhverjum teygðum skilningi “íhaldssemi”. Þessi hneigð dregur fólk til að aðhyllast frekar ríkjandi ástand frekar en að taka ákvörðun um að breyta því. Þegar maður er ekki viss fælist maður frekar frá því að breyta því ástandi sem þegar er uppi. Þetta má til dæmis sjá á fjölda fólks sem gefur líffæri þegar sjálfgefni valmöguleikinn er “já, ég vil gefa líffæri” og maður þarf að haka sig *úr* líffæragjöf, sem er miklu meiri en þegar maður þarf að haka sig *í* líffæragjöf.

    Það dæmi er reyndar mjög dramatískt þar sem maður þarf ekkert að gera ef maður vill ekki taka ákvörðun, en á kosningableðlinum sem hér um ræðir verður að krossa í einn af tveimur reitum ef maður vill á annað borð ekki skila auðu. En jafn langt og hún nær styður umrædd hneigð “Já, þau eiga að halda gildi.”

    Þegar allt kemur til alls myndi ég giska á að þessir hlutir séu einfaldlega ekki mikilvægir. Jafn illa ígrundaðar og skoðanir fólksins í kjörklefanum geta verið (og ég undanskil ekki mínar eigin) þá eru þær að minnsta kosti ekki svo *lítið* ígrundaðar að jafn smásmugulegur munur á orðalagi og þessi hafi áhrif umfram einhverja hendingu.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3