Tjarnarbíó frumsýndi í gær tékknesk-íslenska útgáfu af bókinni Mánasteini (2013) eftir Sjón. Það eru Kamila Polívková og Tereza Hofová sem skrifast fyrir viðfangsefninu en þær stóðu líka að verðlaunaðri leikgerð og sýningu á Skugga Baldri sem frumsýnd var í Studio Hrdinů in Prag 2016.
Það er meira en að segja það að leikgera hina stuttu, hnitmiðuðu og kyngimögnuðu bók Sjóns, Mánastein! Bakgrunnur sögunnar með kynusla, eldgosi, jarðskjálftum og drepsótt– svo nokkuð sé nefnt, er svo stórslysaleg umgjörð að raunsæileg endurgerð á sviði yrði bara hlægileg. Hið skynsamlega val Kamila Políková er að eima söguna af Mána Steini, drengnum sem aldrei var til, niður í stiklur, textabrot úr verkinu á íslensku sem sýnd eru á skjá yfir sviðinu. Þannig getur áhorfandi haldið þræði í textanum sem fluttur er á tékknesku af leikurunum tveimur, Tereza Hofová og Jan Cina. Ásta Kristín Benediktsdóttir var íslenskur ráðgjafi sýningarinnar. Stórgóð tónlist og hljóðmynd sýningarinnar var í höndum Þórönnu Daggar Björnsdóttur.
Tereza Hofová leikur Sólu Guðb, í gervi Irmu Vimp, stjörnu Louis Feuillade, Musidoru í þöglu myndinni Les Vampirens, árið 1915. Það er eftirlætismynd Mánasteins og hin ofursvala Irma og vinkona hans Sóla renna saman í vitund hans.
Mánasteinn og Sóla skera sig úr, eru uppreisnarmenn „hinsegin“, í samfélagi sem laðast að og hatar tilvist þeirra. Tereza Hofová lék Sólu, kattliðug og glæsileg með hreyfimynstur þöglu myndanna og við þá mynd af Sólu sem Sjón dregur upp í sögunni bætti Tereza við prakkaralegum töktum þar sem Sóla/Irma, meistaraþjófurinn, tæmir vínglös karla á veitingastað og hlakkar yfir eigin bragðvísi. Jan Cina lék Mánastein og trúlega engin tilviljun hve mjög hann minnti á hinn unga Chaplin, stundum í þöglu mynda leikstíl og stundum í tvíræðri blöndu af daðri og umkomuleysi. Hann var sannfærandi Mánasteinn.
Það er við hæfi í þessu verki að kvikmyndatjald sé í bakgrunni sögunnar af kvikmyndafíklunum Mána og Sólu. Í upphafi sýningar sjáum við varpað á þetta tjald, í svart/hvítri mynd, hörkulegri og ótaminni íslenskri náttúru með úfnu hrauni og þungum sjó. Útlendingar líkja þessari náttúru gjarna við mánalandslag. Það er Nanna MBS og Antonín Šilar sem eru skrifuð fyrir vídeóinu en Antonín Šilar er líka skrifaður fyrir sviðsmynd og lýsingu með Václav Hrušk.
Ég sá kammeróperuna Þögnina í Tjarnabíó fyrir skömmu og rak upp stór augu þegar ég sá breytingarnar á húsnæðinu. Það var satt að segja orðið ansi þreytt – ef ekki niðurnítt en nú er búið að endurbyggja og umbreyta bæði veitingastað sem nú er kominn með alvöru lítið svið og áhorfendasalinn. Þar eru nú pallar sem eru nógu mikið upphækkaðir til að lágvaxnir áhorfendur (ég nefni engin nöfn) þurfi ekki að horfa aftan á hnakka fólksins á næsta bekk fyrir framan alla sýninguna. Mestu munar þó um að sviðið hefur verið stækkað og í þessari sýningu var skemmtilega leikið með möguleika þess, því að tjöld og skilrúm voru vel nýtt , ljóskastarar lækkaðir og lausnir þar sem senuskipti urðu ýmist „comic relief“ eða óhugnanleg eins og þegar Mánasteinn berst fyrir lífi sínu við Spænsku veikina í hvítu rými, Sóla er hjá honum og það byrjar „að syrta að“.
Þessi sýning var skemmtileg, fersk og góð áminning um nauðsyn þess fyrir okkar litla samfélag að sjá sjálft sig utan frá.
Vel gert Tjarnarbíó!
Um höfundinn
[fblike]
Deila