„Það bjargaði einhver sögunni …“

[cs_text]Í pistlum mínum að undanförnu hef ég beint sjónum að sögu, samtíma og stjórnmálum Rómönsku Ameríku. Nú er komið að menningu og listum og af nógu er að taka. Byrjum á safnaflórunni!

Úr Guayasamin safninu í Quíto, Ekvador.

Í höfuðborgum, og öllum stærri borgum, þeirra rúmlega 20 landa sem mynda mið- og suður- Ameríku er að finna allar gerðir safna.  Bókasöfn trjóna efst því argentíska ljóðskáldið Jorge Luis Borges tjáði sig um það að Paradís hlyti að vera einhvers konar bókasafn.[2] Í kjölfarið koma svo þjóðminjasöfn, listasögusöfn og nýlistasöfn upp í hugann, auk sérsafna ýmiskonar. Sérsöfnin eru gjarnan tileinkuð tilteknum listamanni – eins og Pablo Neruda söfnin þrjú í Síle, Evitu safnið í Buenos Aires, Fridu Kahlo safnið í Mexíkó eða Guayasamin safnið í Quito í Ekvador. Söfnin geta einnig verið tileinkuð tilteknu tímabili, eins og byltingarsafnið í Havana á Kúbu, eða minningarsöfnin svokölluðu, “Museos de la memoria”. Þeim er ætlað að halda fjarri glatkistunni minningum þeirra fjölmörgu sem drepnir voru eða hurfu á tímum borgarastyrjalda eða alræðisstjórna eins og í mið-Ameríkuríkjunum El Salvador og Gvatemala. Þótt eitt áhrifamesta safnið sé að finna í Rósario-borg í Argentínu, en þar hélt herinn úti pyntinga- og útrýmingarbúðum á lítilli lögreglustöð sem staðsett var á götuhorni gegnt lagadeild háskóla borgarinnar. Niður úr loftinu hanga afrit af skilríkjum þúsunda karla og kvenna sem enginn veit hvar eru niðurkomin og eyðurnar á fjölskyldumyndunum sem fylla hvert herbergið á fætur öðru, segja meira en mörg orð.

Frá Gullsafninu í Bógóta.

Í umfjöllun um söfn mætti einnig geta minja eins og píramídana í Mexíkó, Gvatemala og Hondúras og rústa Macchú Picchú í Perú, því þær teljast til gimsteina veraldarsögunnar. Enn fremur söfn um atvinnuhætti fyrr og nú, eins og um kakórækt og kaffivinnslu, söfn um líffræðilegan fjölbreytileika, auk náttúruminjasafna af öllum stærðum og gerðum sem votta að álfan nær yfir einar 70 breiddargráður og er bæði frjósöm og gjöful auðlynd fyrir veröldina alla. Enn fremur er víða að finna söfn sem tileinkuð eru íbúaþróun álfunnar og enginn ætti að láta fram hjá sér fara. Þrælasögusöfnin í Brasilíu tjá tiltekinn tíma og aðstæður. Sama má segja um söfn sem varpa ljósi á samfélög frumbyggja og listmuni fyrri tíma. Af þeim bera þó gullsöfnin í Bógóta í Kólumbíu og Líma í Perú höfuð og herðar yfir önnur álíka. En í báðum söfnum er að finna ótrúlega gnótt muna úr skýra gulli – ekki hvað síst skrautmuni – en unnið er að því um þessar mundir að gera söfnin aðgengileg á veraldarvefnum, svo við sem búum fjarri getum notið þeirra. Sérlega eftirminnilegt er einnig örlítið sérútbúið safn í borginni Salta í nyrsta hluta Argentínu þar sem varðveittar eru þrjár mörg hundruð ára gamlar múmínur af frumbyggja-börnum sem talið er að hafi verið fórnað til guða Inkanna og þau síðan jarðsett í sértilhöggin grjótkeröld, hátt uppi í Andesfjöllunum.

En samtíminn er ekki síður spennandi en fortíðin, því blómleg bókaútgáfa einkennir menningarlíf álfunnar allrar. Ljóða- og ljóðskáldaþing eru víða haldin, jafnvel í fátækum smáríkjum eins og Níkaragva og í borginni Medellin í Kólumbíu, – en þar hafa 6 íslensk ljóðskáld lesið upp úr verkum sínum frá aldamótum og þar munu 100 skáld frá 45 þjóðlöndum koma saman í júní á þessu ári.[3] Bókamessur og hátíðir tilheyra svo hversdagslífi enn annarra og eru bókamessurnar í Porto Alegre í Brasilíu, Mexíkó, Síle og Bógota í Kólumbíu, auk Buenos Aires hvað mest áberandi. Í ár munu Íslensdingar taka þátt í bókamessunni í Bógóta og er mikið gert úr því á heimasíðu hátíðarinnar.[4] Rétt eins og við þekkjum hér á landi mæta bæði vel þekktir og minna þekktir rithöfundar auk þess sem almenningur fjölmennir á upplestra, viðtöl við höfunda eða einfaldlega til að ráfa á milli kynningarbása útgáfufyrirtækja sem eru – að því er virðist – óteljandi. Á bókamessu síðasta árs í Buenos Aires voru þýðingar á verkum Sjón að finna í bás Nórdica Libros útgáfunnar og bókina Voces de Islandia, safn þýðinga á íslenskum ör- og smásögum eftir ýmsa höfunda, var að finna á litlum bás Milena Caserola útgáfunnar, sem hefur það að markmiði að víkka sjóndeildarhring lesenda og gefa út ódýrar bækur, í litlu broti, sem hafa má í vasanum eða veskinu og lesa í strætó.

Hér mætti halda áfram og fjalla um blómlegt leikhúslíf, bæði starfsemi glæsilegra þjóðleikhúsa og óperuhalla stærri landanna sem og starfssemi frjálsra róttækra leikhópa eða gjörningaklúbba í kjallarakytrum sem eru í senn vettvangur gagnrýninnar samfélagsskoðunar og uppfærslu sígildra verka bókmenntasögunnar. En ég ætla heldur að huga að kvikmyndagerð og tónlist.

Þegar horft er til kvikmyndagerðar tekur nefnilega steininn úr. Vöggur kvikmyndaframleiðslu í álfunni hafa frá upphafi verið í Mexíkó, Argentínu og Brasilíu, en með ódýrari leiðum til myndsetningar og auknu alþjóðlegu samstarfi gefst sífellt fleirum tækifæri til að láta til sín taka. Þannig voru 553 kvikmyndir í fullri lengd framleiddar í álfunni allri árið 2014. Í Argentínu var hlutfall innlendra mynda sem sýndar voru í kvikmyndahúsum hæst eða tæp 40%, um 30% í Brasilíu og 20% í Mexíkó, á meðan það var lægst í smáríkjum Mið-Ameríku og Paragvæ, eða milli 2 og 3% þeirra mynda sem sýndar voru.[5] Og þótt kvikmyndaframleiðsla álfunnar sé best þekkt utan álfunnar fyrir pólitískan undirtón og samfélagsrýni, þá eru þar einnig framleiddar gamanmyndir, spennumyndir, skemmtiefni og léttmeti ýmiskonar. Að ógleymdum öllum sápuóperunum sem rúlla í gegn á vel flestum heimilum álfunnar alla eftirmiðdaga.

Og talandi um samtímann og það að bjarga sögunni þá er ekki hægt að ljúka spjalli um menningu og listir án þess að fjalla um tónlist. Því þótt flestir kannist við mexíkóst mariachi, argentínskan tangó, kólúmbískt salsa, taktfasta raggie tónlist frá Jamaíku og fjörugt raggetón úr ýmsum áttum eða pólitíska tónlist söngvaskálda álfunnar þá hafa rokk, rapp og pönk öðlast nýjan sess sem tjáningarmáti yngri kynslóðarinnar og undirtónninn er þungur. Athyglisverðar rappsveitir frá Kúbu senda stjórnvöldum tóninn og snúa uppá tungumálið til eldri kynslóðin skilji sem minnst. Kyrjandi baráttuhópar ungra kvenna hafa sett svip sinn á fjöldasamkomur síðustu missera. Árásir þeirra á karlveldið eru ákallandi og beinskeyttar. Samnefnari textanna snýr að því að fá að fara frjálsar ferða sinna, óttalausar um að verða fyrir kynferðislegu áreiti og ofbeldi. Og þær kalla ekki allt ömmu sína. Pönk-sveitir skipaðar ungum konum taka háalvarlega það hlutverk sitt að skrásetja söguna, ofbeldissöguna.

Jorge Panesi, fyrrum forseti Hugvísindasviðs Buenos Aires háskóla (UBA) þreytist ekki á að ítreka að bókmenntir og listir séu „el otro archivo de la historia“ – eða hin skjalasöfn sögunnar og stelpurnar vinna nú hörðum höndum að því að skrásetja veruleikann sem þær upplifa aftur og aftur og hljóta fyrir það bæði hrós og skammir. Og við skulum leyfa þeim að eiga síðasta orðið.

[1] Fyrirsögnin er úr ljóði Jorge Luis Borges „Einar Þambaskelfir“ í þýðingu Sigrúnar Ástríðar Eiríksdóttur. Yfir saltan mar, Stofnun Vigdísar Finnbogadóttur og Háskólaútgáfan, 2012, bls. 139.
[2] Jorge Luis Borges. “Siempre imaginé que el Paraíso sería algún tipo de biblioteca.” Sótt 25. febrúar 2020, á https://www.goodreads.com/quotes/36283-siempre-imagin-que-el-para-so-ser-a-alg-n-tipo-de-biblioteca
[3] Til frekari upplýsinga sjá: https://www.festivaldepoesiademedellin.org/(Sótt 25. febrúar 2020).
[4] Sótt 25. febrúar, 2020 á:  https://feriadellibro.com/es/noticia/4134/—islandia-se-suma-a-los-n%C3%B3rdicos-para-la-filbo-2020
[5] Sótt 25. febrúar 2020 á: http://dafo.cultura.pe/wp-content/uploads/2017/03/Bolet%C3%ADn-Infoartes-Sector-audiovisual.pdf[/cs_text]

Um höfundinn
Hólmfríður Garðarsdóttir

Hólmfríður Garðarsdóttir

Hólmfríður Garðarsdóttir er prófessor í spænsku við Mála- og menningardeild Háskóla Íslands. Í rannsóknum sínum hefur hún lagt áherslu á bókmenntir Rómönsku Ameríku og um þessar mundir vinnur hún að nýrri bók um málefni minnihlutahópa við Karíbahafsströnd Mið-­Ameríkuríkja. Sjá nánar

[cs_text][fblike][/cs_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3