Verkið Jónsmessunæturdraumur eftir William Shakespeare var frumsýnt á stóra sviði Þjóðleikhússins 1. mars síðastliðinn. Þórarinn Eldjárn þýddi verkið upp á nýtt og er þýðingin hnyttin og full af orðaleikjum. Leikstjórn er í höndum Hilmars Jónssonar.
Söguþráðurinn
Verkið er fjölbreytt að innihaldi en það samanstendur í raun af nokkrum sögum sem fléttast saman. Í mannheimum er brúðkaup hertogans (Atli Rafn Sigurðarson) og hertogaynjunnar (Birgitta Birgisdóttir) undirbúið. Elskendurnir Hermína (Þórey Birgisdóttir) og Lýsander (Oddur Júlíusson) flýja út í skóg til að geta gift sig gegn vilja föður hennar og þar með yfirvaldsins. Á eftir þeim fara Demetríus (Hákon Jóhannesson) sem telur sig réttmætan eiginmann Hermínu og Helena (Eygló Hilmarsdóttir) sem elskar Demetríus. Í skóginum ráða töfrarnir ríkjum. Álfakóngurinn (Atli Rafn) og drottningin (Birgitta) eiga í rifrildi og til að ná sínu fram leggur kóngurinn álög á konu sína með hjálp Búkka, aðstoðarmanns síns (Guðjón Davíð Karlsson). Þeir láta ekki þar við sitja heldur ákveða að leggja ástagaldur á Demetríus líka svo hann felli hug til Helenu. Það vill ekki betur en svo að Búkki fer mannavillt og leggur álögin á Lýsander. Allt fer í háaloft en að lokum afturkallar álfakóngurinn galdurinn. Þegar unga fólkið vaknar er atburðarásin sem fjarlægur draumur. Demetríus verður ástfanginn af Helenu og Lýsander og Hermína fá blessun föður hennar til að gifta sig. Haldið er þrefalt brúðkaup.
Hótel Aþena
Í uppsetningu Þjóðleikhússins gerist atburðarásin á Hótel Aþenu. Sú umgjörð er vel til þess fallin að halda utan um söguna og færa hana nær nútímanum. Sviðsmyndin er flott; það er öllu tjaldað til (Eva Signý Berger). Áhorfendur sjá inn í stóran sal þar sem er móttaka og setustofa fyrir hótelgesti. Í rýminu miðju er gosbrunnur og grískar styttur. Gólfdúkurinn er rauður og minnir á marmara. Stór stigi leiðir upp á efri hæðina en þar má sjá gang með hótelherbergjum. Eins og á fínni hótelum vantar ekki þjónustuliðið en meðal þeirra eru dyravörður, töskudrengur (e. bellboy) og barþjónn. Búningar þjónustuliðsins eru í stíl við veggfóðrið og sængur- og koddaver Hermínu, grænt með appelsínugulum pálma. Það ýtir undir húmor gamanleiksins. Plöntur í líkingu við pálmana í veggfóðrinu eru einnig til skrauts á hótelinu. Þegar atburðarásin færist út í skóg verður birtan á sviðinu daufari. Hringsviðið er þá tekið í notkun þannig að stiginn og gangurinn á efri hæðinni snúast. Það skapar draumkennda stemningu, jafnvel martraðarkennda.
Eftirminnilegir búningar
Búningarnir eru sér kapítuli út af fyrir sig (Karen Briem). Eftirminnileg eru jakkafötin sem Lýsander og Demetríus giftu sig í. Þau eru úr mynstruðu efni, annars vegar með myndum af sólblómum og öðrum litríkum blómum og hins vegar af ananas og haví-rósum. Brúðarkjóll hertogaynjunnar er elegant en framúrstefnulegur. Hann er bleikur og með ermum sem eru eins og gormar utan um bera handleggina. Álfakóngurinn klæðist silfurlituðum glamúrgalla sem skapar hugrenningatengsl við Rocky Horror. Samfestingurinn er úr glansandi kögri, skórnir eru flatbotna en minnst tíu sentímetra háir og jakkinn sem hann klæðist hylur aðeins aðra öxlina. Svartar leðurólar tengja hann við hina hlið líkamans. Gervi dyravarðarins Bossa sem breytist í asna (Ólafía Hrönn Jónsdóttir) er einnig vel heppnað.
Fjölhæfir leikarar
Í sýningunni fá leikararnir allir tækifæri til að láta ljós sitt skína. Vel tekst til hjá unga fólkinu og álfkonunni að leika áhrif galdranna sem álfakóngurinn leggur á þau. Dýnamíkin á milli unga fólksins er sérstaklega góð í senunni þar sem þau rífast og slást. Kóreógrafíkin þar er flott (Katrín Gunnarsdóttir) og dansbakgrunnur Þóreyjar Birgisdóttur í hlutverki Hermínu nýtist vel; hún leystir það vel af hendi að detta í gólfið, vera tekin upp og kastað. Margir leikaranna grípa einnig í hljóðfæri og spila undir söng á píanó, gítar, bassa, trommur og saxófón. Tónlistin er eftir Gísla Galdur Þorgeirsson en auk þess eru flutt mörg þekkt lög eins og „Fever“, „Unchained Melody“ og „Wicked Games“. Það er aftur á móti þjónustulið hótelsins sem á leiksigur kvöldsins. Þjónustuliðið fær áhorfendur Þjóðleikhússins til að grenja úr hlátri þegar það æfir og setur upp leikrit í brúðkaupi hertogans (Ólafía Hrönn Jónsdóttir, Sigurður Sigurjónsson, Bjarni Snæbjörnsson, Pálmi Gestsson, Edda Arnljótsdóttir og Aron Steinn Ásbjarnarson). Sérstaklega fyndinn er þáttur Veggjarins og Tunglskinsins.
Tímalaust verk
Það er magnað að brandarar sem Shakespeare skrifaði fyrir meira en fjögurhundruð árum höfði enn í dag til áhorfenda. Það má með sanni segja að húmorinn sé klassískur. Það er ekki annað hægt en að finnast atriði eins og leikrit þjónustuliðsins fyndið. Þó verkið sé að fyrst og fremst gamanleikur fjallar það einnig um efni sem flestum er hugleikið – ást. Hermínu eru boðnir tveir valkostir: að giftast Demetríusi eða deyja; og Helena er svo yfir sig ástfangin af Demetríusi að henni er alveg sama hvernig hann kemur fram við hana. Jónsmessunæturdraumur er tímalaust verk. Það á erindi við fólk árið 2019. Enn glímir fólk við ástarsorg, óendurgoldna ást, sjúka ást og jafnvel forboðna ást. Á þetta minnum við hvert annað, af og til, sem samfélag. Til dæmis með átaki eins og sjukast.is á vegum Stígamóta sem gengur út á að fræða ungmenni um mörk og samþykki; eða átaki UN Women á Íslandi gegn kynbundu ofbeldi með sölu á húfum sem á stendur „Fokk ofbeldi“. Og með uppsetningu Þjóðleikhússins á verkinu Jónsmessunæturdraumur eftir Shakespeare. Uppfærslan er vönduð. Öllu er tjaldað til. Fjölhæfir leikarar, flott leikmynd og fjölbreyttir búningar eru meðal þess sem stendur upp úr að sýningu lokinni.
Um höfundinn
[fblike]
Deila