Sjálfstæði leikhópurinn Lakehouse stendur fyrir uppsetningu nýs íslensks leikverks sem frumsýnt verður í Tjarnarbíói í lok nóvember. Verkið er Rejúníon eftir Sóleyju Ómarsdóttur. Það gerist í íslenskum samtíma og fjallar um Júlíu, eftirsóttan ferlafræðing sem rekur sitt eigið ráðgjafafyrirtæki, er með níu þúsund fylgjendur á Snapchat og skipuleggur grunnskólarejúníon aldarinnar með æskuvinkonu sinni. Það er bara eitt sem reynist ofurkonunni erfitt og það er að fóta sig í móðurhlutverkinu. Rejúníon er ætlað að varpa ljósi á barneignir, sambönd og samfélagspressu. Verkið hreif strax stofnendur Lakehouse, hjónin Árna Kristjánsson, leikstjóra og Hörpu Fönn Sigurjónsdóttur, tónskáld og framleiðanda, því svo skemmtilega vildi til að handritið rataði í hendur þeirra um það bil mánuði eftir að þau komust að því að þau áttu von á barni.
Ástríða og endurskrif
Síðastliðið eitt og hálft ár hafa Árni og Harpa ritstýrt verki Sóleyjar. Uppköstin hafa verið ófá. „Í raun hefur engin setning fengið að vera í friði. Í Rejúníon er þessi ástríða sem þú finnur eiginlega bara í fyrsta verki höfundar, þetta er svona þessi saga sem brennur á höfundi, og það er þessi ástríða sem þú þarft til að keyra í gegnum áttatíu uppköst af verki. Þetta þriggja manna samstarf ögrar því að höfundurinn sitji einn heima hjá sér og verkið hans standi og falli með því hvort leikstjóri skilji það eða ekki.“ Árni segir það hæfa samtímaverki að samband sé á milli leikstjórans og höfundarins. „Þetta snýst allt um að forðast að vera föst í rótgrónum vinnubrögðum bara vegna þess að þau eru rótgróin. Þegar maður er með sjálfstæðan leikhóp er maður með svo gott tækifæri til að finna ný vinnubrögð, því þú ert þín eigin yfirbygging.“
Valið í hlutverk fyrir ári síðan
Lakehouse leggur upp með að tengja saman íslenskt og breskt leikhús. Árni segist sækjast eftir þessari hráu „æ, gerum þetta bara“-stemningu frá íslenska leikhúsinu en fagmennskunni frá breska leikhúsinu. „Þar er leikhús iðn frekar en svona flæðandi listform, í minni reynslu,“ segir Árni. „Bresku leikhúsi fylgja ákveðin fagleg vinnubrögð sem eru kannski eðlilegri í stærra samhengi, stærra samfélagi, en eru mikilvæg í okkar samfélagi til að muna að við erum að stækka sem leiklistarsamfélag.“ Í þessu sambandi finnst Árna mikilvægt að halda prufur fyrir hverja uppsetningu í stað þess að setja alltaf upp sýningar með sama fólkinu. Leikarateymi Rejúníon var valið í september 2017. Það eru þau Sólveig Guðmundsdóttir, sem þá var nýbúin að fá Grímuverðlaun fyrir Sóleyju Rós ræstitækni, og Orri Huginn Ágústsson sem fara með hlutverk Júlíu og eiginmanns hennar. Alexía Björg Jóhannesdóttir átti að leika æskuvinkonu Júlíu en þurfti frá að hverfa. Í hennar stað kom því Sara Martí Guðmundsdóttir í júlí 2018.
Fyrst leikgleði, svo greining
Lakehouse-hópurinn hefur það að markmiði að endurspegla mannlega sögu og fá leikara sem geta tengt persónulega við þær. „Verkin sem við veljum erum mjög femínísk, ekki af því að þau segja „fuck you“ við feðraveldið í efninu en kynjahlutfallið er alltaf mjög kvenlægt og persónurnar sem við viljum fjalla um eru í raun sögur kvenna sem hafa lítið heyrst á sviði. Við reynum að vera með nýja vinnuaðferð af því við erum líka að vinna með nýjar sögur,“ segir Árni og vísar til þeirrar aðferðar sem hann tileinkaði sér í námi sínu við Bristol Old Vic Theatre School. „Núna erum við búin með fyrstu viku og leikararnir eru byrjaðir að læra inn á hvað ég byrja hratt. Sem dæmi eru þau núna búin að leika sýninguna út í gegn, úti á gólfi, tvisvar án þess að vera með handrit. Þeir þurfa bara að treysta á mótleikara sinn.“ Aðferðin felist í því að snúa æfingaferlinu á hvolf og byrja ekki á langri greiningu fyrr en leikararnir hafa kynnst verkinu, svo að segja á eigin skinni. Leikararnir fái einn aðstoðarmann hver sem segi þeim textann, línu fyrir línu. Verkið er því helmingi lengra í flutningi á slíkri æfingu. „Þú ert með mótleikara þínum á gólfinu og færð svo mikinn tíma bara í að rækta þau tengsl. Það sem maður lærir um persónur sínar út frá þessari tengingu er svo það sem við greinum, festum á blað. Þannig að þetta er ekki hefðbundin kerfisgreining eins og tíðkast yfirleitt í íslensku leikhúsi. Þetta er hvorki spunaleikhús né klassískt textaleikhús en nær leikgleðinni úr spunanum og greiningunni sem kemur eftir á.“
Írski leikstjórinn Donnacadh O‘Briain hefur verið Árna mikil fyrirmynd. Leiðir þeirra lágu saman þegar Árni var við nám í Bristol Old Vic og fékk að fylgja O‘Briain eftir í einskonar starfsnámi. „Á þeim tímapunkti þegar ég var aðstoðarleikstjóri hjá honum var hann að fá Olivier-verðlaun fyrir bestu sýningu sjálfstæðs leikhóps fyrir verk sem heitir Rotterdam. Hann kynnir mér fyrir þessum aðferðum sem snúa allar að því að færa vinnuna frá leikstjóranum yfir á leikarann og að einfalda greiningarvinnuna. Þetta snýst ekki um að segja gáfuðustu hlutina heldur að ná að vinna þá, fókusa meira á leiklist en rökhyggju.“
„Næstum því jafngild handritinu“
Lakehouse-hópurinn vinnur mikið með miðla svo sem vídeó og tónlist. „Það er kannski nýlunda við það hvernig við vinnum að Harpa tekur upp fyrsta samlestur og semur í raun tónlist út frá honum. Þannig að hún notar það eins og svona kvikmyndaskor,“ segir Árni. „Hún er með það í eyrunum á meðan hún semur tónlistina. Og er að semja tónlistina frá fyrsta degi æfinga. Þegar við erum búin að fullæfa verkið, þá hliðrar Harpa aðeins til, en í rauninni fara leikararnir að æfa eftir tónlistinni seinna meir. Af því hún er orðin næstum því jafngild handritinu.“ Árni bendir á að þetta hafi verið skýrt í uppsetningu Lakehouse á Í samhengi við stjörnurnar. „Þá vorum við með senu þar sem þau eru að hittast í samkvæmisdansanámskeiði og eru að eiga samtal eftir að hafa hætt saman og eru að reyna að ná saman aftur. Það kemur tónlist sem tengist atriðinu og þau dansa í takt við tónlistina á meðan þau tala í takt við tónlistina líka. Tónlistin tók innblástur af lestrinum en sviðsetningin tekur síðan innblástur af tónlistinni þegar við erum komin á síðustu metrana.“
Fæðingarþunglyndi er tabú
Rejúníon fjallar um fæðingarþunglyndi og foreldrahlutverkið. „Fæðingarþunglyndi er eitt faldasta þunglyndi sem þú finnur,“ segir Árni. „Það er tabú í samfélagsumræðunni. Hvernig getur þú sagt einhverjum að þú efist um að þú elskir barnið þitt?“
Árni segist tengja sterkt við verkið. Það er þó engin ein persóna frekar en önnur sem hann tengir við. Hann segist miklu frekar tengja við spurningarnar í verkinu og átökin sem það býr til. „Það var stundum „scary“ þegar ég fékk alltaf nýtt og nýtt uppkast að verkinu. Það var eins og Sóley væri bara með kameru á okkur af því þetta talaði svo mikið til okkar. Þetta var bókstaflega það sem við vorum að ganga í gegnum á meðan við vorum að ritstýra því. En hún kom alltaf með innihaldið.“ Sóley hafi alls ekki byggt á upplifun þeirra Hörpu enda hafi þau aðallega átt samskipti í gegnum tölvupóst og símtöl á þeim tíma. Þau hafi bara tengt svo sterkt við frásöguna. „Í raun hefur þetta verk haft mjög mikil áhrif á að við gátum tæklað fæðingarþunglyndið sem var á byrjunarstigi hjá okkur,“ segir Árni. „Að mörgu leyti var þetta verk bara krúsíal í vegferð okkar Hörpu.“
Árni lýsir þeim Hörpu sem nútímafólki, líkt og Júlíu, sem er með marga bolta á lofti. „Ég myndi segja að við höfum bæði gengið í gegnum mjög miklar lífsbreytingar enda bæði svona múltítaskerar og stöðugt að skilgreina okkur út frá því sem við gerum. Og erfitt að taka því að nú verður lífið aldrei eins, eða þú veist, eins og það var. Maður einhvern veginn syrgir gamalt líf þangað til maður fattar að næsta líf er bara betra,“ segir hann.
Um höfundinn
[fblike]
Deila