Háðsóperan Trouble in Tahiti var sett upp í fyrsta sinn á Íslandi, 28. október síðastliðinn í Tjarnarbíói, í tilefni af því að 100 ár eru frá fæðingu tónskáldsins Leonard Bernstein. Sýningin er undir stjórn Gísla Jóhanns Grétarssonar og Pálínu Jónsdóttur og er hluti af Óperudögum í Reykjavík.
Um hið fullkomna líf
Leonard Bernstein er þekktur fyrir verkin On the Town, Candide og West Side Story sem sýnd voru á Broadway. Hann hófst handa við að skrifa Trouble in Tahiti í brúðkaupsferð sinni árið 1951. Verkið fjallar um Sam (Aron Axel Cortes) og Dinah (Ása Fanney Gestsdóttir) og hjónabandserjur þeirra. Óhamingja þeirra er greinileg andstæða við hið fullkomna millistéttarlíf í úthverfaparadís sem hið hamingjusama tríó (Íris Björk Gunnarsdóttir, Gunnar Guðni Harðarson og Ragnar Pétur Jóhannsson) dregur upp mynd af. Tríóið er eins og grískur kór sem varpar ljósi á satíruna í verkinu, flytur hugmyndir um markaðs- og neysluhyggju, áhrif auglýsinga og samfélagspressu. Ýtarlega má lesa um verkið á vefsíðu sem tileinkuð er skáldinu.
Tímalaust verk
Tónlistin í verkinu er grípandi. Það er flott hvernig óperu og djass er skeytt saman. Sagan sem verkið segir er nokkuð tímalaus. Á öllum tímum óskar fólk einskis fremur en að vera hamingjusamt og umvafið ást. Í sögu Bernstein eru það auglýsingar og Hollywood-myndir sem ýta undir neyslukapphlaupið sem oft vill standa í vegi fyrir því sem raunverulega skiptir máli í lífinu. Í uppsetningunni í Tjarnarbíói er verkið staðfært að íslenskum nútíma, upp að vissu marki. Aftast á sviðinu eru hvítar gardínur fyrir glugga en á þær er varpað myndum og myndböndum sem sýna íslensk íbúðarhús. Þar birtast einnig nokkrar fjölskyldumyndir sem hjónin hafa póstað á Instagram. Þá pósa meðlimir tríósins í allskonar stellingum, alltaf kát og hamingjusöm að sjá. Myndirnar verða síðan meira og meira uppstilltar svo ádeilan verður skýr. Sam tók einnig uppstilltar myndir á snjallsímann sinn af sér í ræktinni. Þetta voru allt liðir í því að færa verkið nær íslenskum áhorfendum.
Ekki var farið alla leið til nútímans hvað varðar búninga (Þórdís Erla Zoëga). Búningarnir voru heldur ekki samkvæmt tísku 6. áratugarins í Bandaríkjunum. Sam var klæddur bláum buxum, bláum bol, bláum frakka – öllu bláu enda hefur blár í gegnum tíðina táknað karlmennsku. Að sama skapi var Dinah í öllu bleiku – því oft hefur bleikur verið tákn fyrir kvenleika. Bolurinn sem hún var í var allt of stuttur miðað við buxurnar. Tríóið var í þröngum svörtum buxum og hvítum skyrtum, herrarnir með axlabönd. Búningarnir voru með öðrum orðum einfaldir, að mínu mati of einfaldir. Þeir hefðu mátt vera klæðilegri, það er passa leikurunum/söngvurunum betur.
Tvennt í uppsetningunni er sérstaklega vert að nefna. Það er hlutverk sonarins og hlutverk ungfrú Brown því þau eru nýjung, eftir því sem ég best veit. Sonurinn kemur fyrir í upphafi fyrstu senunnar. Hann er á leiðinni í skólann og hjónin kveðja hann og fara síðan að rífast. Aftur kemur hann á sviðið í lokaatriðinu. Þá kemur hann heim úr skólanum eftir að hafa tekið þátt í leikriti sem hvorki móðir hans né faðir mættu á. Þau eru farin í bíó á myndina „Trouble in Tahiti“ án þess að hugsa um hann. Drengurinn er með hjartalaga gasblöðru í bandi. Mér þótti þetta sterk og táknræn lokasena. Eins var vel heppnað að leyfa ungfrú Brown, samstarfskonu Sam sem Dinah grunar að hann haldi fram hjá sér með, að fá „rödd“ en það var þverflautuleikarinn (Sigríður Hjördís Indriðadóttir) sem túlkaði hana.
Meiri tími og meira fjármagn
Velta má fyrir sér hvort Tjarnarbíó hafi verið heppilegasta sviðsrýmið fyrir uppsetningu Trouble in Tahiti. Hljómburðurinn var ekki upp á sitt besta og lítið rými var fyrir söngvarana að athafna sig þar sem á sviðinu með þeim var fullskipuð hljómsveit. Flygill, trommusett og fleiri hljóðfæri tóku sitt pláss, sem og stólar og nótnastatíf hljóðfæraleikaranna. Ef til vill hefði mátt bæta innkomu og útgöngu söngvaranna með því að æfa oftar í Tjarnarbíói. Þrengslin settu mark sitt á þær. Flutningurinn hefði mátt vera samstilltari og ég velti þess vegna fyrir mér hvort nógu margar samæfingar hafi verið haldnar í æfingaferlinu. Þrátt fyrir að tríóið væri með hljóðnema heyrðist of lítið í þeim í samanburði við hljóðfærin. Gott hefði verið að geta betur heyrt og greint orðaskil söngvaranna til að skilja betur framvindu verksins. Söguþráðinn hefði einnig verið hægt að hafa útprentaðan á sýningarskrá. Setja hefði mátt meiri tíma og meira fjármagn í uppsetningu þessa skemmtilega verks.
Um höfundinn
[fblike]
Deila