Frelsi og ábyrgð I — Tjáningarfrelsi

[cs_text]Í almennri umræðu um frelsi nú um stundir vill það gjarnan gleymast að frelsi á sér samsvörun sem það fær ekki þrifist án — ábyrgð. Það er grundvallaratriði í skilgreiningu á frelsi einstaklingsins til athafna að það frelsi einskorðast við.hann sjálfan og að mörk þess frelsis liggja nokkurnveginn þegar það fer að hafa áhrif á aðra. Þar í liggur grundvöllur hugmynda um samfélagslega ábyrgð sem fylgir frelsi og setur því jafnframt nauðsynlegar skorður — hugmyndir um frelsi án ábyrgðar eru hugmyndir um ofbeldi. Það er þessvegna sem það er reyndin að á meðan það er auðvelt að ræða um og krefjast frelsis, hvaða nafni sem það nefnist,  er flóknara að ræða takmarkanir þess — sem snúa að umræðunni um ábyrgð.

Tjáningarfrelsið, frelsi einstaklinga til að tjá hugmyndir sínar og hugsjónir og birta þær í myndum eða orðum, hefur gjarnan verið talið einn af hornsteinum lýðræðis. Þar hafa menn gengið svo langt að segja að þótt þeir hafi „ýmugust á skoðunum annarra, séu þeir tilbúnir til að láta lífið fyrir rétt þeirra til að tjá þær.“ Þetta er auðsótt mál, klippt og skorið — rétturinn til tjáningar. Málið flækist hinsvegar þegar kemur að ábyrgð: Fyrst ábyrgð er grundvallarforsenda í umræðu um frelsi, hvenær er réttlætanlegt að setja fólki mörk um hvernig það tjáir skoðanir sínar? Hvenær brýtur tjáning skoðana í bága við þá ábyrgð sem henni fylgir? Hvaða ráð og reglur höfum við til hliðsjónar þegar við sjáum að það sem okkur þykir sjálfsagður réttur til tjáningar brýtur að sama skapi á rétti annarra til samsvarandi tjáningar? Hvað gerum við þegar tjáning skoðana í mynd eða máli hefur snúist upp í ofbeldi? Þetta eru erfiðar spurningar — og sínu erfiðari en óskoruð krafan um tjáningarfrelsi.

Prentfrelsið er elsta mynd tjáningarfrelsis og þar er auðveldast að greina mörk frelsis og ábyrgðar í samfélagslegu tilliti. Ef höfundur fyrr á öldum ætlaði sér að nýta sér prentfrelsið þurfti hann að yfirstíga eina hindrun; hann þurfti að finna sér útgefanda til þess að fá verk sitt gefið út. Frá upphafi bar höfundurinn ábyrgð á verki sínu, en frá fyrstu tíð þróaðist ákveðið kerfi samábyrgðar — útgefandi tók að sér ritstjórn og bar ábyrgð á útgáfunni. Þannig varð útgáfan að sameiginlegri tjáningu höfundar og útgefanda sem þeir báru báðir ábyrgð á. Hér verður til ritstjórn þar sem útgefandinn er milliliður. Í þessu fólst að hann síaði út það sem hann sjálfur treysti sér ekki til að standa við. Við þá ákvörðun naut hann reynslu sinnar og þekkingar á útgáfu, nokkuð sem höfundurinn hafði trúlega ekki til að bera.

Ef höfundur ætlar sér að fá verk sitt birt þarf hann fyrst að sannfæra einhvern ritstjóra um ágæti þess. Hann þarf að sannfæra ritstjóra um nokkur mikilvæg atriði: gæði verksins, erindi þess til lesanda og að það valdi ekki skaða án þess að ástæða sé til. Ef höfundi tekst ekki að sannfæra ritstjóra um að þessi meginatriði eigi við hafnar hann að öllum líkindum verkinu. Þegar þetta gerist hefur eðlileg ritstýring átt sér stað, ekki ritskoðun. Það að verk fáist ekki útgefið segir meira um gæði þess eða sannfæringarkraft höfundar en um annarlegar ástæður gegn ritfrelsi.

Ef hins vegar þriðji aðili blandar sér í málið eftir að samkomulag hefur náðst á milli höfundar og ritstjóra og hindrar útgáfu verksins, þá erum við að öllum líkindum komin út fyrir mörk eðlilegrar ritstýringar og inn á mörk ritskoðunar. Hér hefur ritstjóri sannfærst um að verkið fullnægi skilyrðum til birtingar en þriðji aðili, stjórnvald eða áhrifamanneskja, hindrar birtinguna. Þetta er dæmi þar sem þriðji aðili hindrar sameiginlega tjáningu höfundar og útgefanda og skerðir þar með tjáningarfrelsi þeirra.

Á seinni tímum höfum við útvíkkað hugmyndina um ritfrelsi þannig að hún nær til almennrar tjáningar, í máli, mynd, kvikmynd eða ávarpi. Það er á þessu útvíkkaða sviði sem tjáningarfrelsið hefur verið skilgreint. Á tímum tölvutækninnar hefur þetta frelsi og ábyrgðin sem því fylgir í auknum mæli flust á einstaklinginn sjálfan — margir netmiðlar hafa enga ritstýringu og gera höfundi kleift að vera eiginn útgefandi og gefa verk sín út beint, án milliliða. Þetta veldur því að fólki hættir til að gleyma því að við hefðbundnar aðstæður er samvinnusamband höfundar og ritstjóra enn meginreglan: blöð, tímarit, kvikmyndahátíðir, sýningarsalir eða gallerí taka á sig hluta af ábyrgðinni við sýningarhaldið í gegnum kerfi stýringar. Í hinu almenna tjáningarrými raunveruleikans gildir ennþá takmarkað aðgengi að sýningarstöðum og skipting ábyrgðar.

Þetta á við í tilviki myndlistar; þegar myndlistarmaður sýnir sýningarstjóra verk sín og falast eftir sýningu þarf hann að sannfæra sýningarstjórann um gildi þeirra og erindi fyrir viðkomandi sýningarvettvang. Ef sýningarstjórninn hafnar verkunum eða hluta þeirra þá er það til marks um ábyrga sýningarstjórn, ekki ritskoðun. Það er ekki fyrr en þriðji aðili kemur að málinu og krefst þess að verk verði hulið eða tekið niður af sýningu sem við getum farið að tala um ritskoðun. Þar til sýningin er endanlega ákveðin, verk hennar og birtingarmynd, er hún á samábyrgð listamanns og sýningarstjóra sem báðir þurfa að sammælast um eðli hennar og útlit — í þessu felst mikilvægt ferli sýningarstýringar í myndlist en ekki ritskoðun.[/cs_text]

Um höfundinn
Hlynur Helgason

Hlynur Helgason

Hlynur Helgason er myndlistarmaður og listfræðingur. Hann er lektor í listfræði við Íslensku­ og menningardeild Háskóla Íslands og stundar m.a. rannsóknir á samhengi íslenskrar samtímalistar, áhrifum hennar og stöðu í fjölþjóðlegu samhengi. Sjá nánar

[cs_text][fblike][/cs_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3