PÁR Í TÍU ÁR: Dagana 15.-20. október halda nemendur í ritlist við Háskóla Íslands, fyrrverandi og núverandi, upp á það með ýmsu móti að tíu ár eru liðin frá því að ritlist varð að fullgildri námsgrein. Af því tilefni mun Hugrás birta daglega nýtt efni eftir höfunda sem stunda eða hafa stundað nám í ritlist við HÍ. Hér er einkum um að ræða brot úr væntanlegum eða nýútkomnum bókum. Að þessu sinni birtist kafli úr bókinni Drottninginin á Júpíter eftir Júlíu Margréti Einarsdóttur.
Barþjónninn lést ekki heyra hrópin og köllin í fullum sirkúsvinum mínum sem reyndu að ná athygli hennar og fá hana til að plata eigandann til að hafa opið lengur. Hún horfði á mig. Við þurftum báðar að koma okkur út af Bravó fljótlega, nema eigandinn léti til leiðast. Hann gaf sig alltaf að lokum.
„Hvað ættirðu að vera að gera núna? Hvað gerist næst á ferðalaginu þínu?“ spurði hún.
Ég spilaði á glasið með því að renna fingrinum í hringi eftir brúninni.
„Ég ætti að vera að gera eitthvað effektívt,“ svaraði ég ákveðin. „Eitthvað sem litar hringrásina og endurtekninguna mínum litum svo ég hafi stimplað mig inn, svo ég geti samviskusamlega stimplað mig út úr henni þegar mér hentar. Og ég má alveg segja það því mér líður alltaf betur þegar ég geri eitthvað sem verður að einhverju, tengt mér en sjálfstætt.“
„Einmitt.“
Hún valdi orðin, íbyggin eins og fréttamaður.
„Þú eignaðist aldrei börn?“
Ég átti von á þessari spurningu.
„Það er kannski vandamálið.“
Kannski væri mamma enn á lífi ef hún hefði ekki eignast mig.
„Hvað með pabba þinn, áttirðu aldrei pabba?“
„Nei,“ svaraði ég ákveðin.
Mamma sagði að ég væri eingetin.
„En langaði þig aldrei að finna hann? Flytja í stórt hús kannski hjá ríkum manni sem pantar pizzur, eignast stórt herbergi og systkini?“
„Það var það sem hún gerði“ galaði Magga systir og frussaði á ullarpeysuna sína.
Það var enginn að tala við hana.
„Hún fann sér þennan pabbastrák þegar hún var að leita að foreldrinu sínu, hann gaf henni öryggi stórt hús, sumarbústað og nóg að borða!“
Magga hló. Fáviti.
Barþjónninn lést ekki hafa heyrt í henni, hún starði á mig.
„En þú gætir skrifað ljóðin þín?“ spurði hún.
Voru ekki dúfur að kurra hérna fyrir utan gluggann áðan?
„Til dæmis,“ svaraði ég.
„Ég þyrfti bara fyrst að veiða þau upp úr ruslinu á klósettinu.“
Brosið hennar breyttist í áhyggjusvip.
„Mig langar að verða svona listamaður,“ hrópaði Kamilla Drekadóttir skyndilega í átt að okkur.
„Sem spyr áleitinna spurninga. Eins og hvað er hinum meginn við alheiminn og…“
„Hinum megin við alheiminn eru sokkaskrímslin hennar Nóru,“ greip skeggjaða konan fram í og lamdi Faxedós í borðið.
„Að karpa við hvert annað.“
Þegar þarna var komið við sögu leið mér eins og fjaðrir væru að vaxa út úr beinaberu bakinu á mér. Rauðar eins og hárið mitt.
„Einmitt,“ barþjónninn sneri sér að mér „Þú ert að reyna að skrifa þessa bók sem þú ert ekki viss um hvort þú getir klárað, þessa sem fjallar um sirkúsinn.“
„Já. Bókin væri semsagt um þessa konu sem er í sambandi með manni sem henni líður illa í því henni finnst hún aldrei ná að blómstra, henni finnst hún stöðnuð í tilverunni. Maðurinn er ekki vondur, kannski bara of venjulegur. Kannski minnir hann hana of mikið á hvað hún er nálægt því að vera dauðleg sjálf. Nei. Hún verður að fara frá manninum og flýja í sirkús.“
Þetta var planið. Ég gat látið sirkúsfólkið mitt vera nokkurn veginn nafnlaust því fólkið sem kemur í sirkúsinn vill bara að þau tilheyri augnabliksmynd. Sirkusfólk gerir heldur aldrei mistök, þau eru vélar en ekki mannleg. Þau eiga sér ekki fortíð. Og Nóra í sögunni er með alvarlega geðveilu, lesandinn veit ekki hvort þetta fólk sé til eða ekki. En Nóra í sögunni er líka ég. Og ég lýg engu.
Hvað er hún að gera þarna á þessum stað, með þessum nafnlausu andlitum? Af hverju kom hún hingað? Hún elskar manninn sinn en hún elskar líka stúlkuna með svarta hárið og gatið á milli augasteinanna. Ég elska konuna sem leiddi mig inn í þennan heim.
„En hvað gerist núna í sögunni? Hvað kemur fyrir konuna?“ spurði barþjónninn.
„Það sama og kemur fyrir mig í alvöru lífinu. Ég kaupi svört kerti, löng en ekki mjó heldur kubbalaga svo hægt sé að leggja þau frá sér á mölina þegar helgiathöfninni lýkur og við megum brosa og klappa aftur.“
„Hlakkarðu til þess?“
„Já,“ svaraði ég.
„En hvernig var æska þín?“
Ég leit í kringum mig og hugsaði um æskuna. Ég var lítil stelpa sem elskaði mömmu sína en vildi stundum ekki að hún lifði lengur og bað guð að fyrirgefa sér. Núna er sú manneskja hvergi til, það líf er ekki lengur til. Ég get ekki verið viss um neitt eða neinn, nema skuggann sem sólin varpar á eftir mér, stundum finnst mér hann vera það eina sem ég get reitt mig á.
Barþjónninn leit í áttina að útidyrahurðinni sem opnaðist og lokaðist, tók vorkvöldið með þegar hún úthellti birtu yfir barinn.
„Það er komin hingað manneskja sem ég held að þú ættir að tala við,“ sagði barþjónninn og stóð upp.
Hún horfði á mig og brosti hikandi.
Loksins.
Ég bauð henni að setjast með handahreyfingu, daðurslega. Hún var með rauðan varalit, brosti svo hvassar augntennurnar sindruðu.
„Mig langar bara að hlusta á ykkur,“ útskýrði hún og barþjónninn rétti henni glas af rósavíni sem hún dreypti á eins og kona í bíómynd.
„Hlusta á þig en horfa á hana. Horfa á hana segja þér frá því þegar hún breytti litnum á himninum í rauðan,“ áréttaði hún svo.
Hún lagði flatan lófa á kinnina á mér og brosti uppörvandi.
„Allt í lagi,“ sagði barþjónninn og sneri sér aftur að mér.
„Hvað fannst þér vera það fallegasta sem þú vissir um þegar þú varst tíu ára?“
Ég þagði og hún ítrekaði spurninguna.
„Af hverju geturðu ekki sagt henni það?“ spurði Móna.
Hún andaði og andardrátturinn hennar var eins og af svörtu tei. Neglurnar galdragular. Skógarsóley.
Auðvitað hefði ég getað sagt það. Ég elskaði mömmu og ég elskaði hrafna. Ég vildi alltaf vera þar sem þeir voru. Svo varð ég bara fyllibytta.
„Segðu mér þá annað,“ spurði barþjónninn. „Hvað fannst þér skemmtilegast að gera?“
Þegar ég var barn?
„Mér fannst gaman að hugsa mig burt, burt frá ótta og þjáningum. Öllu fremur vildi ég vera annars staðar, að ég og mamma gætum flogið til Júpíters.“
„Var það þar sem þú áttir heima í draumnum?“
Ég vissi það þarna að ég átti heima á Júpíter, ekki bara í draumnum. En ég gat aldrei útskýrt það fyrir barþjóninum. Að þar var heimilið mitt, alltaf þegar ég var ekki á barnum.
Þar eru apar og engisprettur. Röndótt Rotta drottnar yfir öllu. Og enginn spyr áleitinna spurninga um neitt eins og þú ert að gera, við segjum sögur af öllu sem var ekki til en spyrjum einskis. Þar er hægt að njóta þess að finna nýjar fjaðrir vaxa utan á sér. Þar erum við mamma.
Enginn er sorgmæddur á Júpíter, lokaður inni á bar. Engar eiturtungur, bara þær sem þvo þér um hálsinn í suðrænu myrkrinu.
Brot úr skáldsögunni Drottningin á Júpíter eftir Júlíu Margréti Einarsdóttur. Í káputexta segir m.a.: „Drottningin á Júpíter segir frá Elenóru Margréti Lísudóttur og helstu áhrifavöldum í lífi hennar: móðurinni Lísu sem dó úr depurð, sirkusstjóranum Lilla Löve, hinni dularfullu Mónu og lækninum í Vesturbænum, Benedikt Schneider. Í ljóðrænni frásögn á milli draums og veruleika ferðast Elenóra um landið (og jafnvel sólkerfið) með sirkusnum sínum. Þar fyrir utan hangir hún á Bravó á Laugavegi með vini sínum Starkaði Krumma Sirkussyni, krummanum sem vaktar barinn og röflar í kráargestum. Drottningin á Júpíter er þriðja bók Júlíu Margrétar Einarsdóttur en áður hefur hún sent frá sér smásöguna „Grandagallerí: Skýin á milli okkar“ árið 2016 og ljóðabókina Jarðarberjatungl 2018.“ Júlía Margrét útskrifaðist með MA-próf í ritlist árið 2015.
Um höfundinn
[fblike]
Deila