Sjónglerjafræðingurinn, listamaðurinn og metsölurithöfundurinn Óskar Guðmundsson varð frægur á nánast einni nóttu þegar glæpasagan hans Hilma kom út árið 2015. Bókinni var gríðarlega vel tekið af lesendum og gagnrýnendum og stendur til að kvikmynda söguna. Óskar hlaut hin eftirsóttu glæpasöguverðlaun Blóðdropann í fyrra en þau eru veitt þeim höfundi sem ritaði bestu íslensku glæpasöguna árinu áður. Lesendur eru orðnir óþreyjufullir eftir framhaldi af Hilmu en Óskar segir okkur hvernig gengur með það í einlægu viðtali um rithöfundastarfið. Einnig segir hann frá því hvernig ritferlið komst á flug eftir kúrs í Ritlist, hvernig viðtöl við krakka sem voru lögð í hrottalegt einelti mótaði söguþráð Hilmu sem og ráð frá mjög færum rannsóknarlögreglumanni. Þá segir hann frá því hvernig rannsóknarvinnu er háttað fyrir framhald Hilmu og vonir um að skrifa barnabók einhvern tímann á lífsleiðinni.
Langaði þig alltaf að vera rithöfundur? Hefurðu alltaf verið að skrifa?
Það var nú ekki fyrr en ég var kannski tuttugu ára gamall. Ég skrifaði töluvert af sögum þegar ég var unglingur og um tvítugt byrjaði ég á minni fyrstu skáldsögu, glæpasögu, en með löngum hléum sem urðu æ lengri og á einhverjum tímapunkti dagaði sú saga uppi. Ég man að mér leið ekkert sérstaklega vel með þá sögu þar sem mér fannst þetta tóm tjara hjá mér. Sennilega hef ég bara ekki verið tilbúinn. Eftir þetta var ég svona að fikta með texta en það er ekki fyrr en 2010, þá fjörutíu og fimm ára gamall, að ég ákveð að leggja upp með skáldsögu og gaf mér í raun loforð um að núna skyldi ég fara alla leið. Fimm árum síðar kom Hilma út. Þegar ég ákvað þetta þá fór ég í Endurmenntun Háskólans og tók kúrs í Ritlist. Einnig fór ég til rithöfundarins og leikritaskáldsins Þorvaldar Þorsteinssonar heitins. Þá gaf ég mér mjög góðan tíma í að stúdera nokkrar skáldsögur eftir aðra höfunda og þá með öðrum hætti en ég hafði gert áður og það tók mig dálítinn tíma að finna minn tón. Það má því segja að ég hafi í raun ekki byrjað á að skrifa Hilmu af fullri alvöru fyrr en árið 2012.
Hvernig kemur sagan til þín, ferðu á staðinn til að skrifa um umhverfið?
Hugmyndin af sögunni sem ég fjalla um í bókinni Hilmu kom í raun til mín þegar ég rakst á grein í DV um ungan dreng sem hafði lent í hrottalegu einelti og fyrirsögnin var „Mig dreymdi um að myrða þá”. Ég hafði samband við þennan dreng og hitti hann og við áttum mjög gott spjall saman. Í framhaldinu hafði ég sambandi við aðra krakka sem höfðu lent í einelti og þetta hjálpaði mér mjög mikið. Þegar sagan vatt upp á sig og sögusviðin urðu til þá fór ég á staðina. Eitt sögusviðið er bóndabær í Vík í Mýrdal en í huganum var ég að hugsa um allt annan bóndabæ sem er á Kirkjubæjarklaustri og ég þekki. Ég gerði mér því ferð þangað til að rifja upp staðhætti og aðstæður. Þá gerist sæmilega stór hluti sögunnar í Ósló og ég fór tvisvar þangað. Allt hjálpar þetta t.d. við að ná fram trúverðugleika. Þá er ég í góðu sambandi við mjög færan rannsóknarlögreglumann sem er ómetanlegt og ég þarf ansi oft að leita til hans og spyrja hann út í hitt og þetta.
Um hvað fjallar næsta bók?
Næsta bók sem ég er um það bil að ljúka við núna og kemur út jólin 2017 er í raun sjálfstætt framhald af Hilmu. Í fyrstu bókinni skildi ég viljandi eftir nokkra lausa enda sem Hilma þarf að ljúka við í nýju sögunni, en hún er þó að kljást við nýtt sakamál og þar kemur heimilisofbeldi töluvert við sögu. Ég fór t.d. og hitti góða manneskju hjá Kvennaathvarfinu sem var ótrúlega sérstök og frekar erfið lífreynsla.
Hvernig bækur lestu sjálfur?
Ég er mikill aðdáandi glæpasagna og hef lesið flest eftir Arnald, Yrsu, Stefán Mána, Ragnar Jónasson og fleiri. Af erlendum höfundum hef ég lesið t.d. Söru Blædel, Mankel og fleiri en þó er Jo Nesbö í mestu uppáhaldi. Af öðru efni finnst mér mjög gaman að lesa sagnfræðilegar sögulegar bækur. Í mestu uppáhaldi þar er t.d bækurnar um Hannes Hafstein eftir Guðjón Friðriksson, Óvinafagnaður og Ofsi eftir Einar Kárason og fjalla um Sturlungaöldina. Hrapandi Jörð og Rauð mold eftir Úlfar Þormóðsson sem fjalla um Tyrkjaránið. Allt eru þetta frábærar sögur þar sem ég man að ég var mjög leiður þegar ég lauk við þær því ég vildi meira. Uppáhalds erlendu bækurnar eru Don Kíkóti en aðallega Skræpótti Fuglinn eftir Jerzy Kosinski vegna þess að þrátt fyrir að hafa lesið hana fyrir mörgum árum þá leitar efni hennar enn á mig.
Hefur glæpasagan alltaf heillað þig eða langar þig að skrifa í öðrum bókmenntagreinum?
Já í raun og veru en þó hafa barnabækur heillað mig og ég er með „götótt“ handrit sem ég hef verið að móta en megnið er þó enn í hausnum. Tímaleysið þvælist dálítið fyrir manni. Kannski ég taki mig til eftir tuttugu ár og klári það.
Ég þakka Óskari kærlega fyrir viðtalið. Eins og hér hefur komið fram lagði Óskar á sig töluverða rannsóknarvinnu til að ljá Hilmu raunveruleikablæ, þar sem mátti greina meiri áherslu á raunsæi en grótesku eins og stundum vill verða í glæpasögum. Umfram allt ljáði hann fórnarlömbum ofbeldis rödd og lagði sig fram við að segja sögu þeirra af varfærni og samúð. Óskar hefur ennfremur einstaka hæfileika til að lýsa staðarháttum en þar kemur listamaðurinn í honum fram, lesendur sjá umhverfið ljóslifandi fyrir sér eins og málverk. Þegar bókadómar fyrir Hilmu eru skoðaðir voru flestir á því máli að Hilma hafi verið svo spennandi lesning að erfitt var að leggja bókina frá sér. Óskari virðist því hafa tekist það sem flestallir höfundar þrá, að skilja lesendur eftir hungraða í meira. Það verður því spennandi að lesa framhald Hilmu og önnur framtíðarverk.
Um höfundinn
[fblike]
Deila