Hugræn fræði í miklum blóma

[cs_text]
– viðtal við Bergljótu Soffíu Kristjánsdóttur, prófessor í íslenskum bókmenntum

Í hugrænum fræðum eða vitsmunafræðum (e. cognitive science) er maðurinn sem lífheild í forgrunni, þ.e. líkami hans, hugsun, tungumál, skynjun og tilfinningar – en þá jafnframt áhrif samfélags og menningar á mannlega vitsmuni. Þar sem fræðasviðið er vítt og breitt rúmast margar fræðigreinar innan þess sem aftur býður upp á möguleikann á þverfaglegum rannsóknum. Að þeim rannsóknum koma t.a.m. fræðimenn úr bókmenntafræði, málfræði, sálfræði, mannfræði, stjórnmálafræði, taugafræði og gervigreindarfræði. Hugræn bókmenntafræði er tiltölulega ung grein sem á sér meðal annars rætur í svonefndum hugrænum málvísindum (e. Cognitive Linguistics) sem greindu sig frá málkunnáttufræði strax á áttunda áratug síðustu aldar. Hérlendis hófst kennsla í hugrænni bókmenntafræði og hugrænum málvísindum á síðasta áratug og árið 2009 var félagið Hugsýn stofnað en það er félag áhugamanna um hugræn fræði. Það heldur fundi þar sem fræðimenn og listamenn sem hafa áhuga á efninu koma og kynna það sem þeir eru að fást við hverju sinni. Árið 2011 markaði tímamót en þá var Stofa um hugræna bókmenntafræði og hugræn málvísindi sett á laggirnar. Í stjórn hennar sitja bókmenntafræðingar, málvísindamenn og sálfræðingur. Meginmarkmið Stofu um hugræna bókmenntafræði og hugræn málvísindi eru: að efla rannsóknir í hugrænni bókmenntafræði og hugrænum málvísindum við Háskóla Íslands; að standa fyrir ráðstefnum og málþingum um hugræna bókmenntafræði og hugræn málvísindi; að bjóða til landsins erlendum fræðimönnum sem kynnt geta áhugaverð svið hugrænna fræða.

Hugræna stofan svokallaða markaði tímamót og út frá stofnun hennar var haldin málstofa í hugrænum fræðum á Hugvísindaþingi Háskóla Íslands árið 2013. Í kjölfar málstofunnar urðu til þverfagleg rannsóknarverkefni, auk þess sem samstarf var hafið við þekkta fræðimenn í hugrænum fræðum.

Bergljót Soffía Kristjánsdóttir, prófessor í íslenskum bókmenntum er meðal brautryðjenda í hugrænni bókmenntafræði hér á landi en hún hefur veitt hugrænum fræðum brautargengi með því að tengja saman mismunandi fræðimenn í gegnum Hugrænu stofuna sem hún er í forsæti fyrir.

Hugræna stofan

Ég bað Bergljótu að segja okkur nánar frá Hugrænu stofunni, hvernig hún kom til og þverfaglegum rannsóknum sem teygja anga sína í allar mögulegar áttir.

„Fyrir fáeinum árum þá stofnuðum við stofu um hugræn fræði. Ég var búin að vera að byggja upp kennslu í hugrænum fræðum innan íslenskugreinarinnar og naut þá tilstyrks málvísindamannanna Jóhannesar Gísla Jónssonar og Þórhalls Eyþórssonar. Við fengum Sif Ríkharðsdóttur í almennu bókmenntafræðinni til liðs við okkur; að auki málfræðing frá Belgíu, Dirk Geeraerts, og sálfræðing frá Kanada, Keith Oatley. Keith er reyndar enskur en býr í Kanada og starfaði þar síðustu áratugi. Hann er orðinn prófessor emirítus. Þessir tveir hafa báðir komið hingað, haldið fyrirlestra og hitt jafnt kollega sem nemendur. Þeir eru báðir mjög þekktir á sínu sviði, og einn af nemendum mínum, Sigrún Margrét Guðmundsdóttir, þýddi ásamt Jóhanni Axel Andersen grein eftir Keith Oatley og birti í Ritinu. Oatley hefur skrifað mikið um tilfinningar og geðshræringar en hann hefur líka samið skáldsögur.“

Ég spyr Bergljótu hvort þetta hafi verið árið 2012 en hugræna bókmenntafræði hafði lítið borið á góma hérlendis fram að þeim tíma.

„Það var árið 2012 sem við byrjuðum á þessu. Þá kom Oatley um haustið og ég var með námskeið, nánar tiltekið málstofu um hugræn fræði sem var kennd við hann. Hann sjarmeraði nemendur upp úr skónum og í framhaldinu voru hugræn fræði kynnt í málstofunni: bókmenntir, gervigreind, málvísindi, málaralist, tónlist, loftslagsmál – og reyndar sérstaklega fjallað líka um gagnrýni á hugræna bókmenntafræði. Seinna fórum við Þórhallur, Jóhannes Gísli og Hulda Þórisdóttur í rannsóknarverkefni um samlíðan og erum búin að vera að vinna í því í rúm þrjú ár með nemendum okkar. Það er búið að gera fjölmargar rannsóknir, til að mynda um samhengi milli pólitískra skoðana og samlíðunar, hvernig lesendur bregðast tilfinningalega við bókmenntatextum, hvort kynjamunur ráði einhverju um viðbrögð þeirra; hvort tiltekin einkenni í máli hafi áhrif á viðbrögðin o.s.frv. Við erum búin að tala um þessi efni með nemendum okkar á ráðstefnum, bæði heima og erlendis og birta margar greinar. En við erum enn að, lokahnykkurinn kemur á næstu mánuðum því að við ætlum skila af okkur um áramót.”

Bergljót með Guðrúnu Steinþórsdóttur doktorsnema er þær hlutu styrk úr Styrktarsjóði Áslaugar Hafliðadóttur til rannsókna á máli og bókmenntum.

Málþing um sársaukafræði og námskeið um hugræn fræði

Í haust er fyrirhugað málþing eða samdrykkja um sársauka sem Bergljót er að skipuleggja með Hannesi Högna Vilhjálmssyni á gervigreindarsetri Háskólans í Reykjavík og Sigríði Zoëga sem kennir í hjúkrunarfræðinni og leiðir verkjateymi Landspítalans. Ætlunin er sem sé að hverfa frá samlíðan yfir í sársauka. Á málþinginu mun eiga sér stað áhugavert þverfaglegt samtal milli fræða- og listafólks á ólíkum sviðum en tilgangur samdrykkjunnar er að tengja saman fólk innan hugrænna fræða og opna um leið á umræðuna um sársauka í samfélaginu.

„Við erum að færa okkur núna úr samlíðan yfir í sársauka. Í haust verðum við með alþjóðlega samdrykkju um sársauka þar sem bókmenntafræðingar, sálfræðingar, hjúkrunarfræðingar, heimspekingar, læknar og gervigreindarfræðingar ræða við fólk sem hefur lagt sig eftir hinsegin fræðum, loftslagsmálum og mannréttindamálum (kjörum flóttamanna og innflytjenda), o.s.frv. Við ætlum að reyna að stefna saman á að giska tuttugu manna hópi úr mjög ólíkum fræðigreinum, bæði til þess að byggja upp tengsl milli fólks sem er að starfa á ólíkum sviðum og líka til þess að opna umræðuna í samfélaginu um sársauka; sársauka sem sjálfsagðan fylgifisk tilvistarinnar og fyrirbæri sem hrín sérstaklega á ákveðnum minnihlutahópum, eins og hommum og lesbíum; innflytjendum og flóttamönnum. Við verðum með fimm erlenda lykilfyrirlesara og Íslendingarnir verða a.m.k einn flóttamaður í þeim hópi. Þetta ætti því að verða mjög fjölbreyttur hópur. Reykjavík – Bókmenntaborg hefur lofað að taka þátt í þessu með okkur og við vonumst til að njóta stuðnings bæði ríkis og borgar. Skipuleggjendurnir sjálfir koma úr mjög ólíkum áttum en við höfum áður unnið vel saman: Hannes Högni er t.d. í stjórn Hugsýnar og Sigríður hefur haldið fyrirlestur í námskeiði um bókmenntir og læknisfræði.”

En hvernig mun þetta koma nemendum Bergljótar til góða? „Þetta verður upphafið á námskeiðinu, þ.e. málþingið verður fyrsti hluti þess. Þannig að við sameinum kennsluna og opinbert alþjóðlegt málþing. Kennarar eru úr mörgum áttum; úr íslensku- og menningardeild, bæði bókmenntafræðingar og málfræðingar; Listaháskólanum; hjúkrunarfræði; mála-og menningardeild, Háskólanum í Reykjavík o.s.frv.“

Ég þakka Bergljótu kærlega fyrir að veita mér viðtal þrátt fyrir mikið annríki. Hugræn fræði eru eins og sjá má í blóma hér á landi og hugræna stofan leggur sitt til þess. Á vegum hennar vinna menn saman að þverfaglegum rannsóknum en það samstarf fæðir aftur af sér nýjar rannsóknir og niðurstöður sem munu gagnast mörgum.[/cs_text]

Um höfundinn

Eyrún Lóa Eiríksdóttir

Meistaranemi í almennri bókmenntafræði og hagnýtri ritstjórn og útgáfu.

[cs_text][fblike][/cs_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3