Siðferðileg mörk – hvar eru þau?

[cs_text]
Hvaða umboð og rétt hefur skáldsagnahöfundur til að hefja sig yfir almennt siðferði í því sem hann skrifar? Svarið við því er trúlega að hann hefur engan rétt til þess annan en eigið málfrelsi og réttinn til að lýsa heiminum eins og hann sér hann. Ekki eins og hann er. Þetta kom fram í máli Dagnýjar Kristjánsdóttur á hádegisspjalli undir yfirskriftinni „Er allt leyfilegt í listum?“ Hugrás birtir erindi sem þar voru flutt af því tilefni að undanfarin ár hafa mörkin milli veruleika og skáldskapar orðið æ óljósari í listalífi landsmanna.
Undanfarin ár hafa aftur og aftur gosið upp deilur um það hvar mörkin liggi milli friðhelgi einkalífsins annars vegar og frelsis listamanna til að nota það sem þeim sýnist úr umhverfinu til að skapa verk sín hins vegar. Þessar deilur verða gjarnan mjög heitar og persónulegar og því full ástæða til að reyna að ná áttum og hugleiða hvað sé í gangi. Eitt er víst og það er að sams konar umræða fer fram alls staðar í hinum vestræna heimi. Lítum til nágrannalandanna:

Eftir lætin og málaferlin í Noregi kringum bækur Karls Ove Knausgård og blaðaskrifin um skilnað hans og skáldsögu konunnar hans fyrrverandi o.s.frv. héldu sumir Norðmenn og Svíar að tilraunin með sjálfssöguna/sannsöguna hefði verið tekin út í slíkar öfgar að nú væri þessum kafla lokið í norskri bókmenntasögu.

Ingunn Økland, aðalgagnrýnandi Aftenposten, sagðist hafa haldið það en í grein í blaðinu 24 september síðastliðnum sem hét „Litteraturen er på villspor“ (Bókmenntir á villigötum) segir hún: „Höfundarnir velta sér upp úr sjálfsævisögulegum fjölskylduátökum. Það fæðir af sér vafasamar bókmenntir og víkjandi bókmenntagagnrýni.“ Og hún heldur áfram og segir: „Bókmenntir hafa alltaf nærst á sögum lifandi fólks. Þannig hefur það alltaf verið. Samt erum við þessa dagana að slá ný met í norskum fagurbókmenntum. Það er orðið íþrótt að „segja allt“ um auðþekkjanlegar persónur. Djörf notkun á „lifandi módelum“ er næstum orðin fastur liður í hinu fagurfræðilega prógrammi svokallaðra „veruleikabókmennta““.

Til er orðin ný tegund af bókmenntum, samningurinn milli höfundar og lesenda er ekki lengur einfaldur eins og í skáldsögu, heldur tvöfaldur
Við þetta má bæta að höfundarnir nota oft sögumann sem heitir sama nafni og þeir sjálfir.  Gagnrýnendur vita ekki alveg hvernig á að bregðast við þessu. Höfundar þessara sjálf-sagna fara í persónuleg viðtöl við alla fjölmiðla og tala um sjálfa sig og það hvernig þeir tengist efninu og hvort á gagnrýnandinn að tala um verkið sem sjálfsævisögu sem sé sönn eða skáldsögu sem sé tilbúningur? Þetta er frekar mótsagnakennt en „rétta“ svarið er að verkið sé hvort tveggja og það sé til vitnis um að til sé orðin ný tegund af bókmenntum, samningurinn milli höfundar og lesenda er ekki lengur einfaldur eins og í skáldsögu, heldur tvöfaldur, tvær bókmenntagreinar hafa runnið saman í eina sem er kölluð sjálfssögur eða sannsögur eða æviskrif eða skáldævisögur.

Ingunn Økland vill skera úr um hvort bækur séu ævisögur eða skáldskapur. Hún og aðrir saka höfundana um hræsni og segja að þeir leiki tveimur skjöldum, séu  persónulegir í kynningu bókanna og tali óhikað um sjálfsævisögulegt upphaf þeirra en ópersónulegir þegar hin „lifandi módel“ bregðast illa við og stefna þeim fyrir ærumeiðingar, þá segja þeir að bókin sé skáldsaga og allt í henni sé tilbúið.  Og listin verði að vera frjáls. Ég tek hér tvö dæmi um umræðu sem geisaði í öllum dagblöðum Noregs í september, október og nóvember síðast liðnum.

Ingunn Økland og aðrir saka höfundana um hræsni og segja að þeir leiki tveimur skjöldum.
Vigdis Hjort er áhugaverður höfundur sem mjög oft notar „eigin persónu“ sem sögumann í skáldsögum sínum, bæði ljóst og leynt. Hún hefur oft verið ögrandi og umdeild. Í nýjustu bók sinni Arv og miljö (Arfur og umhverfi) notar hún sögumann sem heitir Bergljót og er miðaldra kona sem þarf að gera upp gömul mál við nánustu fjölskyldu. Hún hefur verið í sálgreiningu og fengið aftur minningar um sifjaspell sem hún varð fyrir af hálfu föðurins þegar hún var 5-7 ára gömul. Þetta hefur mótað allt hennar líf en hún vissi ekki hvaðan kvöl hennar kom.

Bókin hefur fengið afar góða dóma, bæði gagnrýnenda og hrifinna lesenda. Líka Ingunnar Økland sem hefur þó efasemdir um hana og segir að ef Vigdís Hjort sé að nota eigið líf og bókin sé ævisöguleg hafi faðirinn drýgt glæp og fyrir það hefði átt að ákæra hann, dæma og fordæma minningu hans. Sé þetta hins vegar skáldskapur beri bókin fram ásakanir á saklausan mann og í annarri grein eltir gagnrýnandinn upplýsingar í bókinni til að sýna að hún lýsi raunverulegri jarðarför föður Vigdísar og sé meiri veruleiki en bókmenntir.

Vigdís Hjort svaraði þessari gagnrýni og sagði að Aftenposten vildi ekki láta segja neitt ljótt um penar fjölskyldur í vesturbænum og þar með er hún eiginlega búin að staðfesta að bókin fjalli um hana og fjölskyldu hennar.

Þetta fyrra dæmi sýnir vel „ómöguleika“ umræðunnar og þó erum við að tala um bók þar sem höfundurinn gerir sér það ómak að velja söguhetju annað nafn og fjarlægja efnið sjálfri sér amk hvað það varðar. Það gerist ekki í hinu dæminu sem nú verður vikið að.

Þær bækur sem best seljast og mesta athygli og umtal hafa hlotið eru skáldsögur frægs fólks sem lýsir ástum sínum og annarra, örlögum og mótlæti eins og veikindum í smáatriðum en kallar það skáldsögur. Geir Gulliksen, er þekktur rithöfundur og forlagsmaður sem hefur komið við sögu margra ungra höfunda í Noregi, m.a. Karls Ove Knausgaard. Geir Gulliksen skrifaði bók um skilnað sinn, Historien om et ekteskap (Sagan af hjónabandi) sem kom út í fyrra.

Fyrrverandi kona hans, Marianne Bang Hansen skrifaði grein 19.október undir yfirskriftinni: „Jeg var gift med en forfatter. Det finnes ingen etikk som beskytter mitt privatliv.“ (Ég var gift rithöfundi. Það er engin siðfræði til sem verndar einkalíf mitt.“)

Hún segir að það svíði undan því að líf hennar í einkalegustu smáatriðum sé notað og persóna hennar túlkuð og toguð í formi bókarpersónu
Hún segir að það svíði undan því að líf hennar í einkalegustu smáatriðum sé notað og persóna hennar túlkuð og toguð í formi bókarpersónu sem allir vinir þeirra hjóna og kunningjar þekki nú í útgáfu Geirs. Hún geti ekki mótmælt þessu, þá sé hún að segja að þetta sé lýsing á sér – og henni sé gert að láta þetta yfir sig ganga. Það vilji hún ekki. Hún er sjálf sérhæfður sálfræðingur og segir að um sitt fag gildi strangar siðareglur um meðferð persónulegra upplýsinga og hún spyr með hvaða rétti bókmenntirnar geti hafið sig yfir allan persónurétt og virðingu fyrir einkamálum annarra þekkjanlegra persóna?

Réttur listamannsins/höfundarins er rómantísk hugmynd sem byggir á því að höfundurinn hafi sérstakt innsæi komið frá guði og/eða sé gæddur einstöku næmi og hugrekki og skyldu til að segja sannleikann um samfélagið.
Og þetta er mjög mikilvægt. Réttur listamannsins/höfundarins er rómantísk hugmynd sem byggir á því að höfundurinn hafi sérstakt innsæi komið frá guði og/eða sé gæddur einstöku næmi og hugrekki og skyldu til að segja sannleikann um samfélagið. Þetta hlutverk höfundarins hefur lengi verið dregið í efa – það féll, segir danski bókmenntafræðingurinn Jon Helt Haarder með pólitíseringu höfundanna á sjöunda áratugnum (Jon Helt Haarder, Performativ biografisme, 2014) og sannfæringunni um að öll lýsing og túlkun á veruleikanum væri stéttbundin og hagsmunatengd. Þar byrjuðu líka tengslin milli hins persónulega og pólitíska að falla „gerum hið persónulega pólitískt“ sögðu femínistarnir og vildu að konur færu fram í bókmenntum og listum og vitnuðu um heimilisofbeldi og kúgun og drægju frá gluggunum svo að allir gætu séð hvað fram fór í húsinu.

Í dag sjáum við að höfundar og höfundavirkni bókmenntanna er komið afar langt frá hinum útvöldu boðberum sannleikans.
Síðan hafa komið margar kollsteypur og í dag sjáum við að höfundar og höfundavirkni bókmenntanna eru komin afar langt frá hinum útvöldu boðberum sannleikans. Æ færri vilja lesa verk annarra en fleiri skrifa um það sem þeir lásu eða sáu, skapa sjálfir og vefengja sköpun þeirra sem fyrstir sögðu eitthvað með annarri og betri sögu. Fólk skrifar í hópum og notar netið til þess. Höfundarhugtakið hefur sem sagt breyst í grundvallaratriðum eins og Alda Björk Valdimarsdóttir fjallaði um í doktorsritgerð sinni: Ég hef lesið margar Jönur“: Höfundarvirkni Jane Austen í þremur kvennagreinum samtímans“ (2014).

Hvaða umboð og rétt hefur þá höfundur einnar skáldsögu til að hefja sig yfir almennt siðferði í því sem hann skrifar?

Svarið við því er trúlega að hann hefur engan rétt til þess annan en eigið málfrelsi og réttinn til að lýsa heiminum eins og hann sér hann. Ekki eins og hann er. Því það getur hann ekki fremur en aðrir sem þurfa að nota tungumálið til að lýsa því sem þeir sjá. Hugtakið „veruleika-bókmenntir“ sem Norðmenn nota er nýtt,  smíðað eins og veruleika-sjónvarp en þannig sjónvarp gefur sig út fyrir að fylgja völdum persónum í raunverulegu lífi þeirra við raunverulegar aðstæður. Flestir vita nú orðið að þessum þáttum er leikstýrt, þeir eru mótaðir á flókinn hátt og hvað sem þeir eru er það allt annað en veruleiki. Og þetta felst líka í mimesis skilgreiningu Platos – hinn „raunverulegi heimur“ í skáldverki er alltaf túlkaður, alltaf ummyndun og úrvinnsla.

Það er ekki hægt að setja reglur sem kveða á um hvað sé siðrænt og hvað sé ósiðlegt í skáldskap, hvað beri að leyfa og hvað beri að banna.
Það er ekki hægt að setja reglur sem kveða á um hvað sé siðrænt og hvað sé ósiðlegt í skáldskap, hvað beri að leyfa og hvað beri að banna. Á því yrði enginn endir og ekki viljum við bera okkur saman við þau ríki sem hafa stundað og stunda ritskoðun.  Það má líka vel rökstyðja að hlutverk bókmenntanna sé einmitt að fara inn á svið sem ekki megi fara inn á – lýsa þekkingu og tilfinningum sem enginn hefur aðgang að nema sá sem skrifar þegar hann skrifar. Eina skyldan sem höfundur þarf að axla er að búa til listaverk og sjaldan tekst mönnum það ef þeir eru í haturs- eða hefndarhug.

Listamannshlutverkið losar engan undan þeirri skyldu að vera siðræn manneskja í samskiptum við annað fólk, eða svo vitnað sé í Fegurð himinsins eftir Halldór Laxness þar sem ekkjan á Eyri segir við Ólaf Kárason: „Ég spurði sjálfa mig: til hvers eru þá falleg kvæði ef skáldin eru vondir menn?“

Erindi þetta var fyrst flutt á opnum hádegisfundi í Háskóla Íslands undir yfirskriftinni Er allt leyfilegt í listum? – hádegisspjall um siðferði í listum þann 20. janúar 2017. Hér fyrir neðan má sjá upptöku frá fundinum.

[/cs_text]
Um höfundinn
Dagný Kristjánsdóttir

Dagný Kristjánsdóttir

Dagný Kristjánsdóttir er prófessor emeríta í íslenskum nútímabókmenntum við Íslensku­- og menningardeild Háskóla Íslands. Sérsvið hennar er íslensk bókmenntasaga, kvennabókmenntir, barnabókmenntir, kynjafræði og sálgreining. Sjá nánar

[cs_text][fblike][/cs_text]

Deila

Mix Parlay


yakin jp

yakin jp

yakin jp

rtp yakinjp

yakinjp

Togel Online Resmi

pola ritme turbo stop go rahasia sopir angkot cuan 95 juta

strategi kode kuno petugas arsip bongkar rahasia 120 juta otomatis

karyawan minimarket temukan jam hoki pola tap cepat saldo meledak

trik tahan putar penjual mainan cuan 78 juta tanpa boncos

analisis frekuensi wild tukang fotokopi berbuah jackpot ratusan juta

timing free spin anti rungkad kunci kemenangan maksimal

pola step bet mikro desainer interior jaga profit stabil 65 juta

strategi gacor juru parkir manfaatkan jam sepi raih big win

ahli kopi reset modal cerdas saat multiplier drop wd pasti

kombinasi bet anti zonk pelayan restoran menu kombo hasilkan 110 juta

deteksi server hoki montir ac bawa pulang maxwin sebelum siang

ritme putaran beruntun guru ngaji pecahkan jackpot x500

pola turbo jeda pedagang kain kelola volatilitas tetap untung

taktik push berjenjang skema 3 2 1 barista kafe cuan 82 juta

manajemen dana anti rugi penjahit jas modal kecil untung besar

pola simbol berbaris petani padi ciptakan combo wild raksasa

kondektur bus uji frekuensi scatter akurat wd 135 juta

trik tumpuk wild pola sisir vertikal tukang cukur bonus berantai

sinkronisasi jari dan rtp teknisi lift profit tetap melejit

deteksi akurat server rungkad penjaga toko anti boncos total

kombinasi jam hoki dan pola khusus pedagang buah anti zonk x1000

mahasiswi desain mode pola putaran bintang paling gacor auto maxwin

penjual hewan trik scatter emas jitu cuan 450 juta sekejap

ahli geologi temukan urutan permata jackpot 85 juta kaya mendadak

seniman tato pahami ritme jarum pola putaran cepat maxwin tanpa batas

nelayan malam pola penyebaran hitam viral waktu hoki terbongkar

admin medsos filter real time analisis akurat rtp live tembus x500

strategi sultan agen properti fitur spin turbo cuan cepat anti rugi

petugas keamanan pola anti rungkad saat server padat wd aman

manajemen risiko saldo besar sopir truk logistik sebelum pecah maxwin

konsultan pajak pola penggandaan profit tanpa limit cuan fantastis

akuntan publik deteksi akurat waktu terbaik free spin auto sultan

buruh pabrik lacak mesin panas jam hoki terbaru pola spin jebol maxwin

karyawan bank uji skema kredit cepat kuasai fitur beli putaran anti zonk

juru masak deteksi bumbu rahasia kombinasi bet anti zonk hadiah x500

pedagang pulsa cadangkan saldo dana mini recovery anti boncos total

teknisi listrik trik petir x500 anti rungkad bawa pulang maxwin besar

pekerja konstruksi fondasi step up bet anti ambruk jackpot beruntun

penjual tanaman hias siraman interval timing spin tumbuh jackpot ratusan juta

nelayan pagi strategi ikan hoki anti rungkad bawa pulang 150 juta

cleaning service reset modal cerdas saat multiplier mandek wd cepat

juru pijat refleksi pola putaran cerdas x1000 anti rungkad terbaru

strategi jam hoki terbaik penjaga kolam ikan cuan 120 juta sekejap

penulis novel gunakan plot twist analisis pola terbaru pasti untung

guru les musik skema nada 3 5 7 pola push bertahap tingkat pengembalian 99

pedagang kopi keliling pola putaran cerdas untung 80 juta seminggu

montir mobil uji sprint spin 15 menit cetak big win cuan 90 juta

reset modal cerdas sapu bersih cleaning service wd cepat

penjaga toko buku uraikan indeks simbol free spin naikkan untung 50 juta

teknisi drone pola stabil bet terbang rendah pecah maxwin 800 juta

desainer grafis grid tempo pola turbo pause jaga volatilitas cuan x1000

penjual emas strategi sultan kombinasi spin cerdas anti boncos total

tukang sayur pola 3 baris wild emas modal 50 ribu langsung sultan

koki restoran deteksi bumbu rahasia kombinasi bet anti zonk 400 juta

pedagang asongan trik putaran maut 9 jitu scatter emas nembak

petugas pemadam kebakaran deteksi server panas pecah jackpot 750 juta

sopir taksi online buktikan cuan besar pola simbol khusus biru jaminan wd

tukang kebun raup ratusan juta analisis pola anti rungkad auto sultan

pegawai negeri ubah nasib trik buy spin cerdas perkalian x1000 berkali kali

pemuda desa buktikan pola 7 baris wild biru raup 950 juta tidak masuk akal

karyawan swasta 650 juta pola lonceng emas mahjong ways 2 scatter hijau

ibu rumah tangga x1000 sweet bonanza analisis maxwin

mahasiswa 888 juta pola bintang jatuh wild emas starlight princess

pemain medan pola batu petir gates of olympus jackpot 15 miliar

tukang ojek waktu emas scatter 5 baris wild west gold

pebisnis 788 juta pola keberuntungan game dewi fortuna x500

sopir ojol rahasia mahjong ways 1 spin otomatis

tukang sayur pola simbol khusus sugar rush cuan 90 juta

fotografer freelance shutter pace vs rtp gates of olympus wd konsisten

penata rias layer wild starlight princess bonus berantai auto jackpot

operator pabrik shift malam cooldown 7 10 profit maksimal

pedagang ikan kelola gelombang multiplier tarik profit aman anti boncos

petugas keamanan cek area gelap pola anti rungkad wd terjamin

karyawan toko pola 4 simbol merah kemenangan puncak bocoran resmi

pemain bali bongkar jam hoki wild emas ajaib auto sultan 999 juta

mahasiswa kedokteran taktik scatter emas kombo liar cuan 180 juta

ibu rumah tangga kaya raya pola ikan hoki scatter hijau terbukti akurat viral

pemuda desa mengubah nasib kisah bayaran x100 modal receh cuan maksimal

pemain jakarta berhasil trik spin turbo kemenangan puncak 1 miliar

pedagang ikan gelombang multiplier profit mahjong ways sebelum drop

auto sultan strategi gol juventus 750 juta trik ampuh

cuan mendadak pola kemenangan roma 650 juta tukang kopi fenomenal

starlight princess pola bet kecil wd trik bintang x200 beruntun

stop rungkad rtp live habanero terbaik pola putaran otomatis

mahjong ways 3 pola scatter hitam bocor analisis maxwin 777 juta

wild west gold jackpot miliar slow spin 3 baris emas kaya mendadak

gates of olympus pola batu petir x500 tersembunyi mahasiswa maxwin

aztec gems pola quick spin cuan 100 juta tanpa rungkad anti buntung

koi gate fenomena wild gold trik manajemen modal mini jackpot 95 juta

sweet bonanza pola permen bergaris mega jackpot jam hoki buy spin

starlight princess wild emas berantai gamer profesional cuan 170 juta

mahjong ways 2 kunci utama wd trik spin santai pegawai minimarket

bukan isapan jempol rtp live pragmatic play malam ini pola bet efektif

the dog house megaways maxwin instan sopir ojol ubah nasib

gates of olympus pola petir merah terbukti akurat jam gacor jitu

wild west gold scatter biru viral bet naik turun cuan 60 juta

sweet bonanza pola permen manis x500 anti rungkad ibu beli mobil

mahjong ways 1 rahasia kuno pola spin manual jebol jackpot

starlight princess petir bintang x100 tiap jam pola putaran cerdas

aztec bonanza cuan maksimal taruhan minimalis pekerja pabrik 280 juta

koi gate trik simbol hoki tercepat pola spin turbo 15 kali auto jackpot

klaim jackpot joker jewels malam ini trik jam hoki mahasiswa cuan x100

tukang cukur teknik spin halus mahjong ways anti boncos

terapis pijat pola bet mahjong ways mengalirkan jackpot

pilot drone atur batas rugi mahjong ways aman

arsitek metode buy free spin mahjong ways 2 stabil modal

kasir baca pola simbol mahjong ways turbo spin

resepsionis transisi spin mahjong ways 4 manual ke auto

programmer kode pola binary ritme bet mahjong ways 3

pustakawan pilih jam hoki mahjong ways royal

sales timing tarik dana mahjong ways sebelum drop

montir kapal selam batas maksimal putaran mahjong ways 1

mahjong ways 2 pola wild berantai tukang ojek mega jackpot

starlight princess anti rungkad petir bintang x1000 wd pasti

stop boncos wild west gold buy spin cerdas karyawan cuan 90 juta

maxwin pengali x1000 sweet bonanza terbaru

waktu emas wild west gold scatter 5 baris

pola sayap kupu kupu mahjong ways 3 wd pasti

strategi bet stabil gerbang ikan koi rtp 99

pola bintang jatuh princess starlight 888 juta

trik putaran turbo permen manis cuan x500

petir biru x500 olympus waktu gacor terkini

pola sinar bulan putri bintang jackpot instan

jam keberuntungan harta karun aztec 400 juta

pola 4 simbol merah gerbang kaca terbaru

jackpot 999 juta gold bonanza spin cerdas

strategi naga hitam raja kerbau scatter wild

pola mekanik emas hoki nexus untung besar

maxwin simbol biru emas koboi liar terjitu

analisis rtp langsung jam gacor slot pragmatic

koi gate viral pola ikan tersembunyi pemuda desa maxwin 180 juta

aztec gems maxwin trik spin manual 5 detik jackpot 70 juta

naga emas mahjong ways 3 pola bet kecil cuan miliar

joker jewels anti zonk strategi bet minimalis menang 99 persen

sweet bonanza xmas pola scatter kombo ibu rumah tangga 200 juta

gates of gatot kaca pecah analisis jam hoki sopir taksi x500

the dog house mega jackpot pola spin turbo pelajar sma 110 juta

mahjong ways scatter kombo gila teknik wild emas 420 juta

tercepat pola putaran maut starlight princess x500 nonstop

wild west gold gacor malam ini scatter emas anti rungkad sultan

koi gate pola naga biru terbongkar rtp 98 persen anti boncos

kisah pedagang sayur maxwin 150 juta pola bet stabil aztec bonanza

mahjong ways 2 pola naga hitam viral jackpot 600 juta otomatis

petir biru x1000 meledak jam gacor terbaru gates of olympus

sweet bonanza rahasia multiplier emas waktu hoki auto sultan

starlight princess anti rungkad rtp live 98 pola gacor

aztec gems trik bet minimalis jackpot 90 juta

rahasia sultan trik spin cepat the dog house maxwin

analisis pg soft pola spin cerdas mahjong ways 3 jackpot

kisah viral karyawan toko cuan 75 juta pola habanero anti rugi

panduan rtp slot pyramid bonanza kemenangan 99 persen

power of thor megaways trik gelegar x500 pola profesional

modal receh cuan maksimal pola great rhino megaways hoki

analisis jam hoki pragmatic pola spin normal jackpot

pola scatter hitam gates of olympus viral waktu hoki zeus

rahasia tersembunyi joker jewels trik keuntungan 50 juta

bocor tuntas analisis persentase menang sweet bonanza xmas

pola rahasia mahjong ways 1 sopir ojol cuan miliaran spin otomatis

jebol jackpot ratusan juta pola scatter merah wild west gold

strategi sultan trik spin turbo gems bonanza

pola gajah wild biru great rhino kaya mendadak

panduan rtp live aztec gems trik anti rungkand

bocoran pola scatter dog house anti boncos

trik buy feature buffalo king megaways x500

pola wild komplit madame destiny megaways maxwin

strategi anti gagal sugar rush tercepat wd

jam gacor poseidon megaways perkalian akurat

pola scatter koin money train 3 cuan menggila

taktik pola scarab emas legacy of dead receh untung

strategi putaran maut wild kraken release the kraken

Suara Cilok Scatter

Jam Hoki Petani Kopi

Gerakan Kipas Sate

RTP Wild West Gold

Teknik Tambal Ban

Prediksi Real Madrid

Manchester City vs Bournemouth

Barcelona vs Elche

Arsenal vs Burnley

Man United vs Forest

The Dog House Megaways Viral

Psikologi Warna Candy Bonanza

Mitos vs Fakta Justice League

Trik Skip Intro Playboy Gold

Moon Princess 1000 Cetak Rekor

Pola Triple Hot Hot Fruit

Zeus Howling Thunder CQ9

Pola Efisien Wild Safari

Strategi Ritme Dog House

Mekanik Rahasia Candy Bonanza

Prediksi Liverpool vs Aston Villa

Derby London Chelsea vs Spurs

Taktik Atletico vs Sevilla

Expected Goals Haaland

Analisis 15 Menit Terakhir

Analisis Mahjong Ways 3

Pola Ngantuk Mahjong Ways

Ritual Kucing Hitam

Taktik Rahasia RTP

Panduan Tukang Parkir

Pep Guardiola City

Arsenal vs Burnley

Tottenham vs Chelsea

Derby London Chelsea Spurs

Trik Menang Pragmatic

Analisis Data Akurat Mahjong Ways

Pola Ngantuk Satpam Mahjong Ways

Ritual Kucing Hitam Mahjong Wins

Taktik Rahasia Pola RTP Jember

Panduan Spin Turbo Tukang Parkir

Sistem Xavi Anti Kebobolan Barca

Kontroversi Kartu Merah Derby London

Filosofi Sepak Bola Modern London

Prediksi Liverpool vs Aston Villa

Statistik Clean Sheet Barcelona Elche

Mode Hemat Data Scatter

Filosofi Ngopi Hitam Pro

Pola Spin Tukang Ojek

Pola Scatter Koi Gate

Taktik Cuci Piring Spin

Misteri Anfield Liverpool

Arsenal vs Burnley 22 Menit

Pelatih Tertekan Ten Hag

Ketergantungan Gol Madrid

Tottenham vs Chelsea Modern