„Öll þessi andlit í Drekkingarhyl“

[cs_text id=”” class=”” style=”” text_align=”none”]

Við bakkann ég sat um sólarlagsbil
Ég sá öll þessi andlit í Drekkingarhyl
Ég sá öll þessi andlit, þrútin og blá
Iðan bar þau til mín og síðan frá

[Bubbi syngur ofangreindan texta]

Enn á ný slær Bubbi Morthens í gegn með dægurlagi um réttindabaráttu þeirra sem standa höllum fæti í samfélaginu. Að þessu sinni er það með laginu „18 konur“ af samnefndri plötu. Þar gerir hann að yrkisefni konurnar sem drekkt var í Drekkingarhyl á Þingvöllum eftir að dauðarefsingar vegna hjúskaparbrota voru leiddar í lög með Stóradómi á Alþingi árið 1564.

Bubbi Morthens og Spaðadrottningarnar: 18 konur (umslag CD).

Margir aðdáendur Bubba muna eflaust einnig vel eftir því þegar hann fjallaði í öðru dægurlagi um örlög Agnesar og Friðriks en þau voru tekin af lífi síðust Íslendinga við Vatnsdalshóla í Austur-Húnavatnssýslu árið 1830.

Sakamál fyrri alda verðskulda svo sannarlega athygli, ekki síst vegna þess að sum þeirra kunna nefnilega enn að vera óleyst, eru sn. „cold cases“, þrátt fyrir að dómar hafi verið kveðnir upp eins og gert var í einu þekktasta afbrotamáli síðari ára, Guðmundar- og Geirfinnsmálinu. Dæmi eru um að hæpnar játningar hafi ráðið úrslitum þegar konum var drekkt fyrir hjúskaparbrot fyrr á tíð og oftar en ekki var ástin talin kveikjan að baki þeim. En var það endilega svo? Þannig kveður Bubbi:

Konur sem kunnu að elska heitt
Trúðu að hann og hún yrðu eitt
Hann kunni að spinna kaldan vef
Hún spurði aldrei, ástin, hvað ef

Kristin kirkja hefur raunar allt frá upphafi reynt að koma böndum á hjúskap fólks en með henni komu til sögunnar ítarlegar reglugerðir um skírlífi, einkvæni milli karls og konu, og bann við barneignum ógiftra eða skyldra einstaklinga. Á kaþólskum tíma var það fyrst og fremst Guð sem ákvarðaði refsingar fyrir brot á reglugerðum kirkjunnar og voru þau einkum afplánuð í hreinsunareldinum – eftir dauðann. Lifði miðaldafólk þannig í stöðugum ótta við það hversu kvalafullur hann yrði, ef ske kynni að drýgðar syndir væru ekki fyrirgefnar.

Þegar kaþólsk trú var bönnuð við siðaskiptin færðist þetta refsivald frá hreinsunareldi Guðs í hendur mannanna, í anda kenninga Lúthers. Voru það umboðsmenn konungs, sýslumennirnir, sem fengu það hlutverk að ákvarða refsingar og fylgja þeim eftir. Ári eftir að Stóridómur, sem kvað á um dauðarefsingar fyrir hjúskaparbrot, var leiddur í lög á Alþingi fór fyrsta aftakan fram hér á landi og síðan nánast ár hvert til ársins 1762. Dauðarefsingar tíðkuðust þó áfram fyrir önnur brot, allt til ársins 1830. Algengustu brotin á tímum Stóradóms voru barneignir ógifts, einkum ungs fólks, sem kann að hafa verið beitt órétti án þess að ástin hafi komið þar við sögu.[1] Um það er lítið vitað. Bubbi heldur áfram:

Konum sem áttu sér enga vörn
Var drekkt fyrir það eitt að eignast börn
Ég starði ofan í ólguna og sá
Andlit kvennanna fljóta hjá
Ég nam í vindinum kvennanna vein
Kannski í dýpinu eru þeirra bein
Nafnið var Þórdís sem fyrst hér fór
í svelginn meðan ýlfraði prestanna kór

Fyrsta konan sem drekkt var á Þingvöllum var einmitt Þórdís Halldórsdóttir frá Sólheimum í Skagafirði. Hún var dæmd sek um að bera ljúgvitni um að hún væri ekki ófrísk og svarið sig hreina mey. Þá neitaði hún að segja til föðurins en viðurkenndi að lokum að mágur hennar væri faðirinn, enda þótt það væri aldrei sannað. Játningar voru gjarnan kallaðar fram með pyntingartæki, einskonar fingraklemmu, eins og í tilfelli Þórdísar, en oft var húðstrýkingu beitt í sama skyni. Var Þórdís dæmd til drekkingar fyrir áðurnefndar sakir, þrátt fyrir mótmæli bræðra hennar og annarra ættingja. Dómnum var ekki framfylgt fyrr en að tíu árum liðnum.[2]

Saga Þórdísar er því miður ekki einsdæmi, því sömu sögu er að segja af mörgum öðrum konum sem stjakað var í grjótfylltum pokum ofan í kaldan svelginn eftir að þær höfðu setið í varðhaldi svo árum skipti hjá sýslumönnum víða um land. Æði oft kom fyrir að þær kenndu föður sínum eða bræðrum börnin sem komu undir, án þess að fyrir því lægi nokkur sönnun. Nauðganir voru ekki taldar til málsbóta í Stóradómi, hafi þær eftir allt verið ástæða þungunarinnar.[3] Mál vinnukonunnar Sunnefu Jónsdóttur frá Geitavík í Borgarfirði eystra er eitt þeirra mála sem enn ríkir óvissa um þegar litið er til játningar í því. Árið 1739 ól hún – þá aðeins 16 ára gömul – barn sem hún í fyrstunni kenndi manni á næsta bæ, Erlendi. Þegar hann neitaði sök, talaði sóknarpresturinn um fyrir henni og fékk hana á endanum til að falla frá ásökunum sínum. Sór hún eftir fjögurra daga yfirheyrslur að barnið ætti fjórtán ára gamall bróðir hennar, Jón.[4]

Öxin sem notuð var við síðustu aftöku á Íslandi við Vatnsdalshóla í A- Húnavatnssýslu.
Öxin sem notuð var við síðustu aftöku á Íslandi við Vatnsdalshóla í A- Húnavatnssýslu.

Voru systkinin umsvifalaust flutt í gæsluvarðhald til Jens Wíum sýslumanns á Skriðuklaustri í Fljótsdal og voru þau dæmd samkvæmt Stóradómi til dauða á héraðsþingi á Bessastöðum í Fljótsdal ári síðar. Jón skyldi hálshöggvinn en Sunnefu drekkt, líkt og hefð var fyrir. Þegar Jens sýslumaður lést um þetta leyti tók Hans sonur hans við embættinu og rekstri þessa máls, rétt rúmlega tvítugur að aldri. Þá átti eftir að staðfesta dóminn yfir sakborningunum á lögréttu alþingis syðra en gjörningurinn átti að fara fram í júlí 1741, að þeim viðstöddum. Sunnefa forfallaðist hins vegar og bar Hans við veikindum hennar, enda um langan veg að fara. Þegar hér var komið sögu hafði Hans raunar flutt Sunnefu á bæinn Egilsstaði innar í Fljótsdal þar sem hann bjó sjálfur fram að alþingisferðinni en bróðir hennar, Jón, orðið eftir á Skriðuklaustri.

En veikindi Sunnefu höfðu sínar skýringar; hún var ófrísk öðru sinni og ól barnið í desember sama ár og alþingisferðin var fyrirhuguð. Og þrátt fyrir að kornabarnið hafi verið skírt af presti og skráð í kirkjubækur, eins og lög gera ráð fyrir, þá yfirheyrði Hans Wíum Sunnefu ekki um faðernið fyrr en í lok aprílmánaðar. Uppi varð svo fótur og fit þegar Sunnefa greindi frá því að afkvæmið væri sýslumannsins sjálfs. Missti hann embætti sitt um skeið vegna málsins en við frekari yfirheyrslur játa loks þau systkin, Jón og Sunnefa, að hafa drýgt blóðskömm öðru sinni. Tvö vitni staðfestu að þegar Hans hefði þráspurt Sunnefu um faðernið og að lokum spurt hreint út hvort barnið ætti Jón bróðir hennar, hefði hún svarað: „Það verður svo að vera“.[5]

Voru dauðadómar yfir þeim Sunnefu og Jóni því orðnir tveir, fyrst samþykktir á tveimur héraðsþingum á Bessastöðum, en síðan átti að staðfesta þá báða á alþingi sumarið 1742. Málið dróst hins vegar enn á langinn, einkum vegna þess að játningar systkinanna þóttu ekki nógu traustar og vilja margir meina að óvildarmenn sýslumanns hefðu viljað knésetja hann með því að efast um yfirheyrslur hans. Raunverulegar lyktir þessa máls eru raunar enn á huldu, enda þótt bundinn hafi verið endi á það með úrskurði um dauðadóm þeirra systkina í fjórða sinn á alþingi hinn 19. júní árið 1759. Jón andaðist þremur vikum áður en aftaka hans átti að fara fram en þá hafði Sunnefa verið látin í nærri tvö ár. Hún lést sennilega vorið 1757, að sögn í varðhaldi á Eiðum.[6] Aðrar sögur segja að Hans Wíum hafi á endanum framfylgt dómnum og drekkt henni á aftökustað Múlaþings í Fljótsdal, drekkingarhylnum við Bessastaði, þar sem dómur var fyrst kveðinn upp í málinu á héraðsþingi hartnær tuttugu árum áður.

Tíminn 16. júni 1981
Tíminn 16. júni 1981

Hylurinn í Bessastaðaárgili er gjarnan nefndur Sunnefuhylur, svo mikla athygli vakti framganga hennar í málinu. Vel varðveitt höfuðkúpa og fleiri bein fundust síðan í gjótu við hylinn árið 1981, líkt og greint er frá í Tímanum 16. júní sama ár. Haft var samband við þjóðminjavörð sem ákvað að taka beinin ekki til varðveislu. Skýringin var sú að beinin væru ekki nógu gömul fyrir safnið.[7] Í þessu óleysta máli – „cold case“ – voru sumsé hugsanlega til sönnunargögn, ólíkt því sem er í Guðmundar- og Geirfinnsmálinu. Þar eru hvorki bein né morðvopn til staðar, aðeins játningar úr langvarandi yfirheyrslum. Þá er enn á huldu hvort bein þeirra kvenna sem drekkt var samkvæmt Stóradómi kunni að liggja í gjótum við hylina eða í dýpinu, eins og Bubbi spyr að í kvæði sínu. Svo mikið er víst að sakamenn þessa tíma áttu ekki rétt á greftrun í kirkjugarði, þrátt fyrir að hafa goldið fyrir breyskleika og yfirsjónir mannanna með lífi sínu. Enn eru þau utan garðs, Þórdís, Sunnefa og Jón.

[Myndband við grein: Finnur Bárðarson]

[line]

[1] Már Jónsson (1993). Blóðskömm á Íslandi 1270–1870. Reykjavík: Háskólaútgáfan.
[2] Inga Huld Hákonardóttir (1992). Fjarri hlýju hjónasængur. Öðruvísi Íslandssaga. Reykjavík: Mál og menning, bls. 195–198.
[3] Inga Huld Hákonardóttir 1992, bls. 199–203.
[4] Agnar Hallgrímsson (1992). Hans Wíum sýslumaður og afskipti hans af Sunnefumálinu og öðrum réttarfarsmálum. Múlaþing 19, bls. 65–118.
[5] Agnar Hallgrímsson 1992, bls. 96.
[6] Agnar Hallgrímsson 1992, bls. 110–118.
[7] Reyndar hafa bein frá öllum tímaskeiðum Íslandssögunnar verið tekin til varðveislu á safninu, auk þess sem ekki er hægt að skera úr um aldur beina sem ekki eru úr kumli eða gröf nema með kolefnisaldursgreiningu. Fyrirgrennslanir mínar um afdrif beinanna sem fundust í gjótunni hafa hins vegar ekki borið árangur.[/cs_text]

Um höfundinn
Steinunn J. Kristjánsdóttir

Steinunn J. Kristjánsdóttir

Steinunn J Kristjánsdóttir er prófessor við Sagnfræði- og heimspekideild. Kennslusvið hennar liggur innan miðaldafræða og kynjafornleifafræði, Helstu rannsóknasvið hennar eru félagsleg fornleifafræði, miðaldafornleifafræði, trúarbragðarsaga, klaustur og klausturstarfsemi. Sjá nánar

[cs_text id=”” class=”” style=”” text_align=”none”][fblike][/cs_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3