[cs_text text_align=”none”]
Mikið hefur verið fjallað um nýja uppsetningu Borgarleikhússins á Njálu, enda margt bitastætt þar að finna. Hér er sjónum beint að danshlið verksins og mikilvægi hennar fyrir líkamlega framsetningu sögunnar og karnivalíska stemmingu.

Ég útskrifaðist úr menntaskóla án þess að Njála yrði á vegi mínum og að honum loknum voru það ætíð annars konar fagurbókmenntir sem vöktu áhuga minn þegar velja þurfti bók á náttborðið, bókmenntir sem fjölluðu um eitthvað annað en bardaga og víg manna. Það var því ekki fyrr en sonur minn fékk barnaútgáfuna af Njálu í endursögn Brynhildar Þórarinsdóttur að ég kynntist söguþræði sögunnar en í þeirri útgáfa var ekki pláss fyrir mikið annað. Sonurinn var stórhrifinn af frásögnum af launsátrum og vígum en mér þótti þetta vopnaskak misvitra karla, hefndir og dráp, harla lítið spennandi. Aftur á móti voru skýringartextar Brynhildar fínir. Við lesturinn komst ég þó að því að þrátt fyrir að ég hafi ekki lesið Njálu þekkti ég efni hennar, texta og tilsvör því sagan er inngróin í menningu okkar og mætir okkur í ýmsum gervum – nú síðast í uppsetningu Borgarleikhússins og Íslenska dansflokksins. Þótt ég hafi verið lítt snortin af töfrum þessarar merku sögu var það mér mikið tilhlökkunarefni að sjá frumsýninguna. Ég ákvað að rjúka ekki til og lesa hina frægu bók heldur mæta á sýninguna óspjölluð af væntingum, tilbúin að njóta þess sem í boði yrði. Innst inni vonaði ég að sýningin hefði þau áhrif að ég fylltist ákafri löngun til að lesa meistaraverkið spjaldanna á milli og bætast þannig í hóp þeirra sem elska hana og dá.

Þó að söguþræðinum væri fylgt nokkuð nákvæmlega og upprunalegi textinn fengi að njóta sín voru áherslur í efnisvali og birtingarmynd sögunnar ólíkar þeirri ímynd sem Njála hefur haft í hugum flestra.
Strax í upphafi sýningar var ljóst að hér var um óhefðbundna leikhúsuppfærslu á Njálu að ræða, bæði hvað varðaði efnistök og framsetningu – eins og reyndar við var að búast af bæði höfundum leikverksins, Mikael Torfasyni og Þorleifi Erni Arnarsyni, sem og leikstjóra hennar, Þorleifi Erni, og danshöfundinum Ernu Ómarsdóttur. Þó að söguþræðinum væri fylgt nokkuð nákvæmlega og upprunalegi textinn fengi að njóta sín voru áherslur í efnisvali og birtingarmynd sögunnar ólíkar þeirri ímynd sem Njála hefur haft í hugum flestra. Ein ástæðan gæti verið sú að aðstandendur sýningarinnar leituðu greinilega í þær rannsóknir sem fjallað hafa um Njálu á gagnrýnum nótum undanfarin ár og áratugi, eins og umfjöllun Helgu Kress um stöðu kvenna í sögunni og skrif Óttars Guðmundssonar um persónuleika aðalpersónanna en þar gerir hann áður skilgreindar erkitýpur að manneskjum með kosti og galla.

Njála Borgarleikhússins var yfir heildina litið nútímaleikhús með sterka líkamlega framsetningu á efninu. Umfjöllunarefnið sem einkennist af ofbeldi og kynlífi var pakkað inn í glys og glamúr auk nokkuð stórs skammts af húmor. Sýningin var blóðug og subbuleg en aldrei ofbeldisfull í raunverulegri merkingu þess orðs, karnivalstemmingin sem einkenndi allt verkið kom í veg fyrir það. Þó að söguþræði og texta Njálu væri fylgt færði framsetningin efni hennar í nýjan búning. Viðburðir og persónur voru skoðuð í nýju ljósi og ljótleiki sögunnar meðal annars dreginn fram.

Brúðkaupspartý
Ljósmyndari: Grímur Bjarnason

Hetjuskapurinn var t.d. lítt sýnilegur og birtist hetjan Gunnar á Hlíðarenda áhorfendum fyrst og fremst sem leiðinda eiginmaður sem virtist ganga út frá því að eiginkonur væru til lítils annars en húshalds og kynlífs. Skarphéðinn var hins vegar óttalegur gangster. Meira að segja hinn vísi Njáll slapp ekki undan hárfínu háðinu sem bjó í persónusköpuninni þegar hann birtist á sviðinu sem Jabba the Hut úr Star Wars, gáfaður en gjörspilltur og samviskulaus. Atlaga að hetjuímyndinni var líka undirstrikuð með því að afhjúpa réttleysi kvenna og fjarveru í sögunni. Hugtakið barnabrúðir og mansal átti greinilega vel við á þessum tíma en konur voru ungar gefnar Pétri og Páli og Njáli og nýttust þar sem skiptimynt í valdatafli karlanna (feðra og frænda). Dregið var fram í dagsljósið hvernig konur voru fastar í heimi feðraveldisins sem birtist ekki síst í algjöru valdaleysi þeirra í eigin málum. Vald kvenna til að velja sér maka var t.d. ekkert, hvað þá vald til að stjórna eigin lífi utan hjónabands. Eina leið þeirra til að hafa áhrif á eigið líf var að beita karlmönnum fyrir sig, eiginmönnum eða sonum.

Það að setja verkið upp á þennan líkamlega og ærslafulla hátt er sterk leið til að brjóta upp áru Brennu-Njálssögu og túlka hana á nýjan hátt. Arfur Íslendingasagnanna birtist ekki síst í hugmyndinni um vitra menn (karlmenn) og hetjur (karlhetjur) sem berjast og falla með sóma. Hugurinn er agaður rétt eins og líkaminn. Óheftar líkamlegar hvatir, tilfinningar eða mannlegir brestir tilheyra eingöngu kvenmönnum (ef þeir eru þá yfirhöfuð til) og hugsanlega húskörlum. Aðeins kerlingar rífast og slást og aðeins hirðfífl geta verið með líkamleg fíflalæti, karlmenn yrkja dýr kvæði. Það er samt stórkostlegt að sjá hvernig hugmyndin um stigveldi hugar og líkama og tengsl þeirra við karlmennsku annars vegar og kvenleika hins vegar lifir í verkinu. Þátttakendur í sýningunni eru bæði frá Borgarleikhúsinu og Íslenska dansflokknum. Það eru þó einungis kvendansarar frá flokknum sem taka þátt og þeirra er ekki að tala heldur tjá sig með líkamanum. Leikkonurnar taka einnig þátt í dansinum en karlleikararnir spígspora um sviðið að hætti fornra hetja, mæla viturlega eða húmorískt, sænga hjá konum eða berjast. Einungis sögumaðurinn, hirðfíflið, leyfir sér smá asnaskap og húllum hæ.

Hugras_Njala_dans
Ljósmyndari: Grímur Bjarnason

Þessi mismunur kynjanna kristallast ekki síst í fyrstu senum verksins þar sem Hallgerður og Gunnar eru kynnt til sögunnar. Hallgerður birtist okkur í sterku dansatriði. Hún er þar í hópi kvenna og er kvenleiki þeirra undirstrikaður með því að rjóða klof þeirra og brjóst á nærfötunum sem þær eru í einum fata. Hár er í öndvegi í senunni enda er hár Hallgerðar annars vegar hennar helsta útlitseinkenni en hins vegar hennar örlagavaldur. Undir dansinum er lesinn texti frá Helgu Kress þar sem staða Hallgerðar í Njálusögu er skoðuð útfrá feminísku sjónarhorni. Gunnar er aftur á móti kynntur til sögunnar í gegnum grín. Karlleikarar verksins standa fremst á sviðinu og velta fyrir sér hver þeirra geti tekið að sér hlutverk Gunnars. Heldur finnst þeim kvíðvænlegt að reyna að standa undir þeim væntingum sem lýsingin á Gunnar vekur en að lokum fórnar Valur Freyr sér í hlutverkið. Í kjölfarið umbreytast þeir í þessa líka gulldrengi.

Hugras_Njala_Gulldrengirnir
Ljósmyndari: Grímur Bjarnason

Í Njálu er leikhúsformið nýtt á fjölbreyttan hátt. Hinn talað texti fær að njóta sín, sögumaður er til staðar, atriði eru túlkuð í dansi og grínistinn er hvergi langt undan. Staða áhorfenda er tvíræð, stundum fá þeir að sitja í myrkrinu eins og í leikhúsi en stundum er ljós í salnum og leikendur draga þá inn í veruleika sinn með samtali. Reyndar algjörlega einhliða samtali; leikendur tala en áhorfendur hlusta og hlæja á réttum stöðum, en þannig eru líka samtöl oft. Fjölbreytileikinn í framsetningunni er skemmtilegur og skapar hraða og kraft. Það hefði samt mátt skerpa á því hvað verkið ætlaði að vera. Þannig breyttist stemmingin í verkinu frá því í upphafi verks og þar til í lokin en ekki endilega í sýnilegri framvindu. Það var frekar eins og of margt hefði verið undir í upphafi til þess að það næðist að ritskoða og pússa heildina. Dansinn og leikurinn hefði að mínu mati einnig mátti falla betur saman í eina heild, sérstaklega í þá átt að leggja aukna áherslu á að líkamsgera efni sögunnar og beita kóreógrafíunni á enn markvissari hátt, eins og í atriðinu um dauða Gunnars og í lokasenunni þar sem heill karlakór birtist á sviðinu.

Hugras_Njala_Kristnitakan
Ljósmyndari: Grímur Bjarnason

Njála var kraftmikil og áhugaverð sýning þar sem hefðbundinni túlkun á Njálu var ögrað. Leikarar og dansarar stóðu sig firna vel og búningar, sviðsmynd, tónlist og lýsing voru vönduð. Sýningin var algjörlega þess virði að sjá þó að mér leiddist örlítið á köflum. Hún vakti hins vegar ekki hjá mér löngun til að lesa Brennu-Njálssögu í heild sinni. Frásagnir af misvitrum karlmönnum að berjast, víla og díla og valdalausum konum að reyna að hafa áhrif þó að staða þeirra í samfélaginu sé vonlaus höfða greinilega ekki til mín.[/cs_text]

Um höfundinn
Sesselja G. Magnúsdóttir

Sesselja G. Magnúsdóttir

Sesselja G. Magnúsdóttir er menntuð í íþróttafræðum og dansi auk sagnfræði. Hún hefur skrifað gagnrýni og greinar um dans undanfarin ár auk þess að kenna listdanssögu á framhaldsskólastigi og skapandi dans fyrir börn.

[cs_text text_align=”none”][fblike][/cs_text]

Deila

Mix Parlay


yakin jp

yakin jp

yakin jp

rtp yakinjp

yakinjp

Togel Online Resmi

pola ritme turbo stop go rahasia sopir angkot cuan 95 juta

strategi kode kuno petugas arsip bongkar rahasia 120 juta otomatis

karyawan minimarket temukan jam hoki pola tap cepat saldo meledak

trik tahan putar penjual mainan cuan 78 juta tanpa boncos

analisis frekuensi wild tukang fotokopi berbuah jackpot ratusan juta

timing free spin anti rungkad kunci kemenangan maksimal

pola step bet mikro desainer interior jaga profit stabil 65 juta

strategi gacor juru parkir manfaatkan jam sepi raih big win

ahli kopi reset modal cerdas saat multiplier drop wd pasti

kombinasi bet anti zonk pelayan restoran menu kombo hasilkan 110 juta

deteksi server hoki montir ac bawa pulang maxwin sebelum siang

ritme putaran beruntun guru ngaji pecahkan jackpot x500

pola turbo jeda pedagang kain kelola volatilitas tetap untung

taktik push berjenjang skema 3 2 1 barista kafe cuan 82 juta

manajemen dana anti rugi penjahit jas modal kecil untung besar

pola simbol berbaris petani padi ciptakan combo wild raksasa

kondektur bus uji frekuensi scatter akurat wd 135 juta

trik tumpuk wild pola sisir vertikal tukang cukur bonus berantai

sinkronisasi jari dan rtp teknisi lift profit tetap melejit

deteksi akurat server rungkad penjaga toko anti boncos total

kombinasi jam hoki dan pola khusus pedagang buah anti zonk x1000

mahasiswi desain mode pola putaran bintang paling gacor auto maxwin

penjual hewan trik scatter emas jitu cuan 450 juta sekejap

ahli geologi temukan urutan permata jackpot 85 juta kaya mendadak

seniman tato pahami ritme jarum pola putaran cepat maxwin tanpa batas

nelayan malam pola penyebaran hitam viral waktu hoki terbongkar

admin medsos filter real time analisis akurat rtp live tembus x500

strategi sultan agen properti fitur spin turbo cuan cepat anti rugi

petugas keamanan pola anti rungkad saat server padat wd aman

manajemen risiko saldo besar sopir truk logistik sebelum pecah maxwin

konsultan pajak pola penggandaan profit tanpa limit cuan fantastis

akuntan publik deteksi akurat waktu terbaik free spin auto sultan

buruh pabrik lacak mesin panas jam hoki terbaru pola spin jebol maxwin

karyawan bank uji skema kredit cepat kuasai fitur beli putaran anti zonk

juru masak deteksi bumbu rahasia kombinasi bet anti zonk hadiah x500

pedagang pulsa cadangkan saldo dana mini recovery anti boncos total

teknisi listrik trik petir x500 anti rungkad bawa pulang maxwin besar

pekerja konstruksi fondasi step up bet anti ambruk jackpot beruntun

penjual tanaman hias siraman interval timing spin tumbuh jackpot ratusan juta

nelayan pagi strategi ikan hoki anti rungkad bawa pulang 150 juta

cleaning service reset modal cerdas saat multiplier mandek wd cepat

juru pijat refleksi pola putaran cerdas x1000 anti rungkad terbaru

strategi jam hoki terbaik penjaga kolam ikan cuan 120 juta sekejap

penulis novel gunakan plot twist analisis pola terbaru pasti untung

guru les musik skema nada 3 5 7 pola push bertahap tingkat pengembalian 99

pedagang kopi keliling pola putaran cerdas untung 80 juta seminggu

montir mobil uji sprint spin 15 menit cetak big win cuan 90 juta

reset modal cerdas sapu bersih cleaning service wd cepat

penjaga toko buku uraikan indeks simbol free spin naikkan untung 50 juta

teknisi drone pola stabil bet terbang rendah pecah maxwin 800 juta

desainer grafis grid tempo pola turbo pause jaga volatilitas cuan x1000

penjual emas strategi sultan kombinasi spin cerdas anti boncos total

tukang sayur pola 3 baris wild emas modal 50 ribu langsung sultan

koki restoran deteksi bumbu rahasia kombinasi bet anti zonk 400 juta

pedagang asongan trik putaran maut 9 jitu scatter emas nembak

petugas pemadam kebakaran deteksi server panas pecah jackpot 750 juta

sopir taksi online buktikan cuan besar pola simbol khusus biru jaminan wd

tukang kebun raup ratusan juta analisis pola anti rungkad auto sultan

pegawai negeri ubah nasib trik buy spin cerdas perkalian x1000 berkali kali

pemuda desa buktikan pola 7 baris wild biru raup 950 juta tidak masuk akal

karyawan swasta 650 juta pola lonceng emas mahjong ways 2 scatter hijau

ibu rumah tangga x1000 sweet bonanza analisis maxwin

mahasiswa 888 juta pola bintang jatuh wild emas starlight princess

pemain medan pola batu petir gates of olympus jackpot 15 miliar

tukang ojek waktu emas scatter 5 baris wild west gold

pebisnis 788 juta pola keberuntungan game dewi fortuna x500

sopir ojol rahasia mahjong ways 1 spin otomatis

tukang sayur pola simbol khusus sugar rush cuan 90 juta

fotografer freelance shutter pace vs rtp gates of olympus wd konsisten

penata rias layer wild starlight princess bonus berantai auto jackpot

operator pabrik shift malam cooldown 7 10 profit maksimal

pedagang ikan kelola gelombang multiplier tarik profit aman anti boncos

petugas keamanan cek area gelap pola anti rungkad wd terjamin

karyawan toko pola 4 simbol merah kemenangan puncak bocoran resmi

pemain bali bongkar jam hoki wild emas ajaib auto sultan 999 juta

mahasiswa kedokteran taktik scatter emas kombo liar cuan 180 juta

ibu rumah tangga kaya raya pola ikan hoki scatter hijau terbukti akurat viral

pemuda desa mengubah nasib kisah bayaran x100 modal receh cuan maksimal

pemain jakarta berhasil trik spin turbo kemenangan puncak 1 miliar

pedagang ikan gelombang multiplier profit mahjong ways sebelum drop

auto sultan strategi gol juventus 750 juta trik ampuh

cuan mendadak pola kemenangan roma 650 juta tukang kopi fenomenal

starlight princess pola bet kecil wd trik bintang x200 beruntun

stop rungkad rtp live habanero terbaik pola putaran otomatis

mahjong ways 3 pola scatter hitam bocor analisis maxwin 777 juta

wild west gold jackpot miliar slow spin 3 baris emas kaya mendadak

gates of olympus pola batu petir x500 tersembunyi mahasiswa maxwin

aztec gems pola quick spin cuan 100 juta tanpa rungkad anti buntung

koi gate fenomena wild gold trik manajemen modal mini jackpot 95 juta

sweet bonanza pola permen bergaris mega jackpot jam hoki buy spin

starlight princess wild emas berantai gamer profesional cuan 170 juta

mahjong ways 2 kunci utama wd trik spin santai pegawai minimarket

bukan isapan jempol rtp live pragmatic play malam ini pola bet efektif

the dog house megaways maxwin instan sopir ojol ubah nasib

gates of olympus pola petir merah terbukti akurat jam gacor jitu

wild west gold scatter biru viral bet naik turun cuan 60 juta

sweet bonanza pola permen manis x500 anti rungkad ibu beli mobil

mahjong ways 1 rahasia kuno pola spin manual jebol jackpot

starlight princess petir bintang x100 tiap jam pola putaran cerdas

aztec bonanza cuan maksimal taruhan minimalis pekerja pabrik 280 juta

koi gate trik simbol hoki tercepat pola spin turbo 15 kali auto jackpot

klaim jackpot joker jewels malam ini trik jam hoki mahasiswa cuan x100

tukang cukur teknik spin halus mahjong ways anti boncos

terapis pijat pola bet mahjong ways mengalirkan jackpot

pilot drone atur batas rugi mahjong ways aman

arsitek metode buy free spin mahjong ways 2 stabil modal

kasir baca pola simbol mahjong ways turbo spin

resepsionis transisi spin mahjong ways 4 manual ke auto

programmer kode pola binary ritme bet mahjong ways 3

pustakawan pilih jam hoki mahjong ways royal

sales timing tarik dana mahjong ways sebelum drop

montir kapal selam batas maksimal putaran mahjong ways 1

mahjong ways 2 pola wild berantai tukang ojek mega jackpot

starlight princess anti rungkad petir bintang x1000 wd pasti

stop boncos wild west gold buy spin cerdas karyawan cuan 90 juta

maxwin pengali x1000 sweet bonanza terbaru

waktu emas wild west gold scatter 5 baris

pola sayap kupu kupu mahjong ways 3 wd pasti

strategi bet stabil gerbang ikan koi rtp 99

pola bintang jatuh princess starlight 888 juta

trik putaran turbo permen manis cuan x500

petir biru x500 olympus waktu gacor terkini

pola sinar bulan putri bintang jackpot instan

jam keberuntungan harta karun aztec 400 juta

pola 4 simbol merah gerbang kaca terbaru

jackpot 999 juta gold bonanza spin cerdas

strategi naga hitam raja kerbau scatter wild

pola mekanik emas hoki nexus untung besar

maxwin simbol biru emas koboi liar terjitu

analisis rtp langsung jam gacor slot pragmatic

koi gate viral pola ikan tersembunyi pemuda desa maxwin 180 juta

aztec gems maxwin trik spin manual 5 detik jackpot 70 juta

naga emas mahjong ways 3 pola bet kecil cuan miliar

joker jewels anti zonk strategi bet minimalis menang 99 persen

sweet bonanza xmas pola scatter kombo ibu rumah tangga 200 juta

gates of gatot kaca pecah analisis jam hoki sopir taksi x500

the dog house mega jackpot pola spin turbo pelajar sma 110 juta

mahjong ways scatter kombo gila teknik wild emas 420 juta

tercepat pola putaran maut starlight princess x500 nonstop

wild west gold gacor malam ini scatter emas anti rungkad sultan

koi gate pola naga biru terbongkar rtp 98 persen anti boncos

kisah pedagang sayur maxwin 150 juta pola bet stabil aztec bonanza

mahjong ways 2 pola naga hitam viral jackpot 600 juta otomatis

petir biru x1000 meledak jam gacor terbaru gates of olympus

sweet bonanza rahasia multiplier emas waktu hoki auto sultan

starlight princess anti rungkad rtp live 98 pola gacor

aztec gems trik bet minimalis jackpot 90 juta

rahasia sultan trik spin cepat the dog house maxwin

analisis pg soft pola spin cerdas mahjong ways 3 jackpot

kisah viral karyawan toko cuan 75 juta pola habanero anti rugi

panduan rtp slot pyramid bonanza kemenangan 99 persen

power of thor megaways trik gelegar x500 pola profesional

modal receh cuan maksimal pola great rhino megaways hoki

analisis jam hoki pragmatic pola spin normal jackpot

pola scatter hitam gates of olympus viral waktu hoki zeus

rahasia tersembunyi joker jewels trik keuntungan 50 juta

bocor tuntas analisis persentase menang sweet bonanza xmas

pola rahasia mahjong ways 1 sopir ojol cuan miliaran spin otomatis

jebol jackpot ratusan juta pola scatter merah wild west gold

strategi sultan trik spin turbo gems bonanza

pola gajah wild biru great rhino kaya mendadak

panduan rtp live aztec gems trik anti rungkand

bocoran pola scatter dog house anti boncos

trik buy feature buffalo king megaways x500

pola wild komplit madame destiny megaways maxwin

strategi anti gagal sugar rush tercepat wd

jam gacor poseidon megaways perkalian akurat

pola scatter koin money train 3 cuan menggila

taktik pola scarab emas legacy of dead receh untung

strategi putaran maut wild kraken release the kraken

Suara Cilok Scatter

Jam Hoki Petani Kopi

Gerakan Kipas Sate

RTP Wild West Gold

Teknik Tambal Ban

Prediksi Real Madrid

Manchester City vs Bournemouth

Barcelona vs Elche

Arsenal vs Burnley

Man United vs Forest

The Dog House Megaways Viral

Psikologi Warna Candy Bonanza

Mitos vs Fakta Justice League

Trik Skip Intro Playboy Gold

Moon Princess 1000 Cetak Rekor

Pola Triple Hot Hot Fruit

Zeus Howling Thunder CQ9

Pola Efisien Wild Safari

Strategi Ritme Dog House

Mekanik Rahasia Candy Bonanza

Prediksi Liverpool vs Aston Villa

Derby London Chelsea vs Spurs

Taktik Atletico vs Sevilla

Expected Goals Haaland

Analisis 15 Menit Terakhir

Analisis Mahjong Ways 3

Pola Ngantuk Mahjong Ways

Ritual Kucing Hitam

Taktik Rahasia RTP

Panduan Tukang Parkir

Pep Guardiola City

Arsenal vs Burnley

Tottenham vs Chelsea

Derby London Chelsea Spurs

Trik Menang Pragmatic

Analisis Data Akurat Mahjong Ways

Pola Ngantuk Satpam Mahjong Ways

Ritual Kucing Hitam Mahjong Wins

Taktik Rahasia Pola RTP Jember

Panduan Spin Turbo Tukang Parkir

Sistem Xavi Anti Kebobolan Barca

Kontroversi Kartu Merah Derby London

Filosofi Sepak Bola Modern London

Prediksi Liverpool vs Aston Villa

Statistik Clean Sheet Barcelona Elche

Mode Hemat Data Scatter

Filosofi Ngopi Hitam Pro

Pola Spin Tukang Ojek

Pola Scatter Koi Gate

Taktik Cuci Piring Spin

Misteri Anfield Liverpool

Arsenal vs Burnley 22 Menit

Pelatih Tertekan Ten Hag

Ketergantungan Gol Madrid

Tottenham vs Chelsea Modern