Opinn aðgangur að greinum og gögnum

[x_text]
Fræðilegum greinum sem birtar eru í opnum og ókeypis aðgangi fer ört fjölgandi. Stefna Háskóla Íslands er að fræðilegar greinar starfsmanna séu öllum aðgengilegar án greiðslu. Næsta stig í þróuninni er að opna aðgang að rannsóknargögnum.

Straumhvörf í opnum aðgangi?

Gervöll ritstjórn tímaritsins Lingua, sex ritstjórar og 31 ritnefndarmaður, sagði af sér á einu bretti í lok október til að mótmæla svimandi háum áskriftargjöldum tímaritsins og höfnun útgefandans á hugmyndum um opinn aðgang. Lingua, sem er gefið út af vísindaforlaginu Elsevier, er eitt þekktasta og virtasta málvísindatímarit í heimi þannig að þessi tíðindi vöktu talsverða athygli í málvísindaheiminum og reyndar víðar. Ritstjórnin fráfarandi stefnir að því að stofna þegar í janúar nýtt málvísindatímarit, Glossa, þar sem höfundar geta birt greinar í opnum og ókeypis aðgangi, án þess að þurfa að greiða fyrir birtinguna.

Það er ekki ólíklegt að þessi atburður eigi eftir að hafa áhrif á önnur tímarit, bæði í málvísindum og öðrum greinum. En þótt þetta sé stórt skref í átt til opins aðgangs að vísindagreinum hefur þróun í þá átt staðið yfir allmörg undanfarin ár. Fjölmargir háskólar um víða veröld, þ. á m. Harvard og MIT, hafa sett sér þá stefnu að fræðigreinar starfsmanna þeirra skulu vera opnar og aðgengilegar. Margir rannsóknasjóðir, t.d. sjóðir Evrópusambandsins, gera þá kröfu að niðurstöður rannsókna sem þeir styrkja séu birtar í opnum aðgangi. Fjölmörg tímarit og ráðstefnurit eru nú í opnum aðgangi, annaðhvort frá útgáfudegi eða eftir einhvern vissan tíma frá útkomu, oft eitt ár.

Langflestar þessar rannsóknir eru unnar fyrir opinbert fé. Almenningur er því búinn að greiða fyrir rannsóknirnar og ætti ekki að þurfa að greiða sérstaklega fyrir aðgang að niðurstöðum þeirra.
Meginrökin fyrir því að aðgangur að rannsóknaniðurstöðum ætti að vera opinn og ókeypis eru ósköp einföld. Langflestar þessar rannsóknir eru unnar fyrir opinbert fé. Almenningur er því búinn að greiða fyrir rannsóknirnar og ætti ekki að þurfa að greiða sérstaklega fyrir aðgang að niðurstöðum þeirra. Höfundarnir fá sjaldnast nokkur ritlaun, og ritrýni er yfirleitt unnin í sjálfboðavinnu. Þeir einu sem maka krókinn á útgáfu fræðitímarita eru forlögin, einkum stóru vísindaforlögin sem gefa út tugi eða hundruð tímarita hvert. Þau hafa beitt sér mjög hart gegn þróun í átt til opins og ókeypis aðgangs, en hugsanlegt er að ákvörðun ritstjórnar Lingua valdi straumhvörfum í því stríði.

Opinn aðgangur á Íslandi

Árið 2012 samþykkti Alþingi ýmsar breytingar á lögum nr. 3/2003 um opinberan stuðning við vísindarannsóknir. Í 10. grein laganna segir nú:

Niðurstöður rannsókna, sem kostaðar eru með styrkjum úr sjóðum er falla undir lög þessi, skulu birtar í opnum aðgangi og vera öllum tiltækar nema um annað sé samið.

Skilyrðissetningin í lokin gefur vitanlega talsvert svigrúm, en um svipað leyti mótaði Rannsóknamiðstöð Íslands stefnu um opinn aðgang að rannsóknaniðurstöðum og tók hún gildi í ársbyrjun 2013. Í Handbók Rannsóknasjóðs fyrir styrkárið 2016 segir:

Styrkþegar Rannsóknasjóðs skulu tryggja að niðurstöður verði aðgengilegar í opnu aðgengi með því að annars vegar birta í tímaritum sem gefin eru út í opnu aðgengi eða í rafrænu varðveislusafni samhliða birtingu í hefðbundnu áskriftartímariti. Lokaútgáfa ritrýnds handrits skal send varðveislusafni um leið og greinin hefur verið samþykkt til birtingar. Ef tímaritið fer fram á biðtíma áður en greinin verður aðgengileg í opnu aðgengi verður hún birt sjálfkrafa að þeim tíma loknum.

Í árslok 2011 skipaði rektor Háskóla Íslands starfshóp til að semja drög að stefnu skólans „um opinn aðgang að rannsóknaniðurstöðum og lokaverkefnum“. Vorið 2012 skilaði hópurinn af sér stefnudrögum sem voru að verulegu leyti sniðin eftir stefnu Harvard. Eftir alllangt umsagnarferli voru drögin samþykkt nokkuð breytt sem stefna skólans í febrúar 2014, um leið og verklagsreglur þar sem ýmis atriði stefnunnar eru útfærð nánar. Mikilvægustu ákvæði stefnunnar eru þessi:

Háskólinn hvetur […] starfsmenn til að birta fræðigreinar sínar á vettvangi þar sem aðgangur er opinn, svo sem í tímaritum í opnum aðgangi, safnvistun, forprentagrunnum, eða á annan hátt. Stefna Háskóla Íslands um opinn aðgang tekur ekki til bóka eða bókarkafla.

Starfsmenn skulu veita vísinda- og nýsköpunarsviði án endurgjalds rafrænan aðgang að lokaútgáfu vísindagreina sinna ekki seinna en við birtingu. […] Háskóla Íslands er heimilt að vista greinarnar og gera þær aðgengilegar í opnu rafrænu varðveislusafni.

Auk Rannís og Háskóla Íslands hafa a.m.k. Háskólinn í Reykjavík og Háskólinn á Bifröst sett sér stefnu um opinn aðgang að rannsóknarniðurstöðum. Í grundvallaratriðum er stefna allra skólanna sú sama þótt nokkur munur sé á orðalagi og útfærslu.

Gullna og græna leiðin

Kröfur Háskólans og Rannís um opinn aðgang er hægt að uppfylla á tvennan hátt. Annars vegar er svokölluð gullin leið þar sem aðgangur að tímaritsgrein er opinn og ókeypis frá byrjun. Þar er ýmist um að ræða tímarit sem eru algerlega opin eða hefðbundin áskriftartímarit þar sem höfundum stendur til boða að hafa grein sína í opnum aðgangi. Í mörgum tilvikum þarf að greiða fyrir birtinguna, jafnvel yfir 400 þús. kr. fyrir grein. Í styrkumsóknum til Rannsóknasjóðs hefur undanfarið verið hægt að sækja sérstaklega um fé til að greiða útgáfukostnað.

Hin leiðin til að uppfylla kröfurnar er græna leiðin svokallaða. Þá er lokahandrit greinar birt í sérstöku varðveislusafni (eins og t.d. Skemmunni eða Hirslu), eða jafnvel á heimasíðu höfundar. Nýleg rannsókn bendir til að a.m.k. 80% greina sem birtast í alþjóðlegum ritrýndum tímaritum væri hægt að birta með þessum hætti, stundum að vísu með einhverri birtingartöf (frá 6 upp í 24 mánaða). Sumar þeirra heimilda sem hér er vísað til eru af þessu tagi, þar eð greinarnar birtust í tímaritum sem ekki eru í opnum aðgangi.

Við samningu stefnu Háskólans um opinn aðgang var gert ráð fyrir að Skemman yrði nýtt til að vista greinar starfsmanna samkvæmt grænu leiðinni. Við nánari athugun þótti Skemman þó ekki henta vel til þessara nota, og því var gildistöku stefnunnar frestað um tíma meðan verið var að kanna aðrar leiðir. Stefnan tók að lokum gildi 1. september sl. og er nú unnið að því í samvinnu við Landsbókasafn Íslands – Háskólabókasafn að setja upp nýtt varðveislusafn fyrir vísindagreinar. Vonir standa til þess að í framtíðinni muni allir íslenskir háskólar og rannsóknastofnanir nýta safnið.

Íslensk tímarit og opinn aðgangur

Þótt flestir geti tekið undir það að opinn aðgangur að vísindagreinum sé í sjálfu sér æskilegur eru ýmsar efasemdir á lofti um réttmæti þess að gera opinn aðgang að almennri og ófrávíkjanlegri reglu. Margir hafa t.d. áhyggjur af því hvernig íslenskum tímaritum muni reiða af í slíku umhverfi. Með tillögum starfshóps um mótun stefnu Háskóla Íslands um opinn aðgang fylgdi bréf þar sem bent var á nauðsyn þess

að huga sérstaklega að því hvaða áhrif opinn aðgangur að greinum gæti haft á afkomu íslenskra tímarita. Ef höfundar birta greinar sínar í Skemmunni eða á heimasíðu sinni um leið og þær koma út er hugsanlegt að það hefði áhrif á áskrifendafjölda og sölumöguleika ritanna og það væri vitaskuld óheppilegt. Því er mikilvægt að haft verði gott samstarf við þessi rit og leitast verði við að framkvæmd stefnunnar verði í góðri sátt við þau, t.d. með seinkaðri birtingu greina um tiltekinn tíma ef þess er óskað.

Allmörg íslensk tímarit eru nú þegar opin á netinu – sum frá útgáfu, s.s. Milli mála, Ritröð Guðfræðistofnunar og Netla, en önnur með mislangri birtingartöf, t.d. tveggja ára eins og Gripla eða fimm ára eins og Íslenskt mál og Saga. Mörg tímarit, s.s Ritið, Orð og tunga og Skírnir eru þó enn sem komið er aðeins gefin út á pappír. Mikilvægt er að stefna að því að öll íslensk tímarit á sviði hugvísinda verði aðgengileg á netinu, með sem stystri birtingartöf – helst ekki nema hálft til eitt ár að hámarki. Öll seinkun á opnu aðgengi dregur úr gagnsemi opnunarinnar.

Opinn aðgangur að rannsóknargögnum

En það er ekki alltaf nóg að gera niðurstöður rannsókna aðgengilegar. Í mörgum tilvikum getur líka verið æskilegt og jafnvel nauðsynlegt að opna aðgang að forsendum niðurstaðnanna, sjálfum rannsóknargögnunum. Lesendur vísindagreina eiga ekki að þurfa að treysta greinarhöfundum í blindni – þeir eiga að hafa möguleika á því að rannsaka viðfangsefnið sjálfir og sjá hvort þeir komast að sömu niðurstöðum. En til þess þurfa þeir aðgang að sömu gögnum.

Mörg tímarit krefjast þess nú þegar að höfundar láti rannsóknargögn sín fylgja þegar þeir senda greinar til birtingar. Í leiðbeiningum til höfunda frá PLOS, sem gefur út sjö tímarit á ýmsum fræðasviðum í opnum aðgangi, segir:

PLOS journals require authors to make all data underlying the findings described in their manuscript fully available without restriction, with rare exception.

Hugras_OpinnadgangurÞótt þróun í þessa átt sé ekki langt komin hér á landi er hún hafin; þannig hefur Ólafur Þ. Harðarson prófessor opnað öll gögn úr Íslensku kosningarannsókninni 1983-2013. Á sviði hugvísinda hefur máltækni rutt brautina. Þeir sem starfa á því sviði hafa undanfarin ár haft þá meginstefnu að opna öll sín gögn. Til að auðvelda aðgengi að þeim var vefsetrið Málföng opnað 2012 í tengslum við evrópuverkefnið META-NET. Þar er safnað saman krækjum í hvers kyns gögn á sviði íslenskrar málfræði og máltækni – orðaskrár, textasöfn, upptökur af talmáli, mállýsingar o.fl., auk ýmiss konar hugbúnaðar til að vinna með málleg gögn.

Þetta vefsetur hefur þegar sannað gildi sitt. Fjölmargir fræðimenn víða um heim hafa sótt þangað (eða í gagnahirslur META-SHARE sem tengjast Málföngum) gögn til að vinna með íslensku – gögn sem þeir hefðu annars ekki haft aðgang að, og iðulega ekki haft hugmynd um að væru til. Af því hafa sprottið ýmsar fræðigreinar um íslensku og opinn aðgangur að þessum gögnum hefur því verið lyftistöng fyrir íslenska málfræði og máltækni. Engin ástæða er til að ætla annað en að hið sama myndi gilda á öðrum sviðum hugvísinda – ef gögnin eru aðgengileg verða þau notuð í rannsóknum og það getur ekki verið annað en jákvætt fyrir fræðin.

Opnum gögn!

Fræðimenn hafa löngum haft tilhneigingu til að liggja á rannsóknargögnum sínum eins og ormur á gulli og vitanlega geta verið ýmis vandkvæði á því að opna aðgang að gögnum sem liggja að baki tiltekinni grein. Greinin getur t.d. verið hluti af stærra rannsóknarverkefni þar sem ekki er eðlilegt að gögnin séu í opnum aðgangi fyrr en heildarrannsóknin hefur verið birt. Sum rannsóknargögn hafa einnig að geyma viðkvæmar persónuupplýsingar, viðskiptaleyndarmál, viðskiptahugmyndir eða annað efni sem eðlilegt getur verið að takmarka aðgang að, a.m.k. tímabundið. En að verulegu leyti snýst þetta um hugarfar, og meginstefnan ætti að vera sú að gögnin séu opin. Það er allra hagur – bæði fræðanna og þeirra sem við þau fást.[/x_text]

Um höfundinn
Eiríkur Rögnvaldsson

Eiríkur Rögnvaldsson

Eiríkur Rögnvaldsson er prófessor emeritus í íslenskri málfræði. Undanfarin ár hefur hann einkum fengist við máltækni en hefur einnig stundað rannsóknir í samtímalegri og sögulegri setningafræði, svo og orðhlutafræði og hljóðkerfisfræði. Sjá nánar

[x_text][fblike][/x_text]

Deila

Mix Parlay


yakin jp

yakin jp

yakin jp

rtp yakinjp

yakinjp

Togel Online Resmi

pola ritme turbo stop go rahasia sopir angkot cuan 95 juta

strategi kode kuno petugas arsip bongkar rahasia 120 juta otomatis

karyawan minimarket temukan jam hoki pola tap cepat saldo meledak

trik tahan putar penjual mainan cuan 78 juta tanpa boncos

analisis frekuensi wild tukang fotokopi berbuah jackpot ratusan juta

timing free spin anti rungkad kunci kemenangan maksimal

pola step bet mikro desainer interior jaga profit stabil 65 juta

strategi gacor juru parkir manfaatkan jam sepi raih big win

ahli kopi reset modal cerdas saat multiplier drop wd pasti

kombinasi bet anti zonk pelayan restoran menu kombo hasilkan 110 juta

deteksi server hoki montir ac bawa pulang maxwin sebelum siang

ritme putaran beruntun guru ngaji pecahkan jackpot x500

pola turbo jeda pedagang kain kelola volatilitas tetap untung

taktik push berjenjang skema 3 2 1 barista kafe cuan 82 juta

manajemen dana anti rugi penjahit jas modal kecil untung besar

pola simbol berbaris petani padi ciptakan combo wild raksasa

kondektur bus uji frekuensi scatter akurat wd 135 juta

trik tumpuk wild pola sisir vertikal tukang cukur bonus berantai

sinkronisasi jari dan rtp teknisi lift profit tetap melejit

deteksi akurat server rungkad penjaga toko anti boncos total

kombinasi jam hoki dan pola khusus pedagang buah anti zonk x1000

mahasiswi desain mode pola putaran bintang paling gacor auto maxwin

penjual hewan trik scatter emas jitu cuan 450 juta sekejap

ahli geologi temukan urutan permata jackpot 85 juta kaya mendadak

seniman tato pahami ritme jarum pola putaran cepat maxwin tanpa batas

nelayan malam pola penyebaran hitam viral waktu hoki terbongkar

admin medsos filter real time analisis akurat rtp live tembus x500

strategi sultan agen properti fitur spin turbo cuan cepat anti rugi

petugas keamanan pola anti rungkad saat server padat wd aman

manajemen risiko saldo besar sopir truk logistik sebelum pecah maxwin

konsultan pajak pola penggandaan profit tanpa limit cuan fantastis

akuntan publik deteksi akurat waktu terbaik free spin auto sultan

buruh pabrik lacak mesin panas jam hoki terbaru pola spin jebol maxwin

karyawan bank uji skema kredit cepat kuasai fitur beli putaran anti zonk

juru masak deteksi bumbu rahasia kombinasi bet anti zonk hadiah x500

pedagang pulsa cadangkan saldo dana mini recovery anti boncos total

teknisi listrik trik petir x500 anti rungkad bawa pulang maxwin besar

pekerja konstruksi fondasi step up bet anti ambruk jackpot beruntun

penjual tanaman hias siraman interval timing spin tumbuh jackpot ratusan juta

nelayan pagi strategi ikan hoki anti rungkad bawa pulang 150 juta

cleaning service reset modal cerdas saat multiplier mandek wd cepat

juru pijat refleksi pola putaran cerdas x1000 anti rungkad terbaru

strategi jam hoki terbaik penjaga kolam ikan cuan 120 juta sekejap

penulis novel gunakan plot twist analisis pola terbaru pasti untung

guru les musik skema nada 3 5 7 pola push bertahap tingkat pengembalian 99

pedagang kopi keliling pola putaran cerdas untung 80 juta seminggu

montir mobil uji sprint spin 15 menit cetak big win cuan 90 juta

reset modal cerdas sapu bersih cleaning service wd cepat

penjaga toko buku uraikan indeks simbol free spin naikkan untung 50 juta

teknisi drone pola stabil bet terbang rendah pecah maxwin 800 juta

desainer grafis grid tempo pola turbo pause jaga volatilitas cuan x1000

penjual emas strategi sultan kombinasi spin cerdas anti boncos total

tukang sayur pola 3 baris wild emas modal 50 ribu langsung sultan

koki restoran deteksi bumbu rahasia kombinasi bet anti zonk 400 juta

pedagang asongan trik putaran maut 9 jitu scatter emas nembak

petugas pemadam kebakaran deteksi server panas pecah jackpot 750 juta

sopir taksi online buktikan cuan besar pola simbol khusus biru jaminan wd

tukang kebun raup ratusan juta analisis pola anti rungkad auto sultan

pegawai negeri ubah nasib trik buy spin cerdas perkalian x1000 berkali kali

pemuda desa buktikan pola 7 baris wild biru raup 950 juta tidak masuk akal

karyawan swasta 650 juta pola lonceng emas mahjong ways 2 scatter hijau

ibu rumah tangga x1000 sweet bonanza analisis maxwin

mahasiswa 888 juta pola bintang jatuh wild emas starlight princess

pemain medan pola batu petir gates of olympus jackpot 15 miliar

tukang ojek waktu emas scatter 5 baris wild west gold

pebisnis 788 juta pola keberuntungan game dewi fortuna x500

sopir ojol rahasia mahjong ways 1 spin otomatis

tukang sayur pola simbol khusus sugar rush cuan 90 juta

fotografer freelance shutter pace vs rtp gates of olympus wd konsisten

penata rias layer wild starlight princess bonus berantai auto jackpot

operator pabrik shift malam cooldown 7 10 profit maksimal

pedagang ikan kelola gelombang multiplier tarik profit aman anti boncos

petugas keamanan cek area gelap pola anti rungkad wd terjamin

karyawan toko pola 4 simbol merah kemenangan puncak bocoran resmi

pemain bali bongkar jam hoki wild emas ajaib auto sultan 999 juta

mahasiswa kedokteran taktik scatter emas kombo liar cuan 180 juta

ibu rumah tangga kaya raya pola ikan hoki scatter hijau terbukti akurat viral

pemuda desa mengubah nasib kisah bayaran x100 modal receh cuan maksimal

pemain jakarta berhasil trik spin turbo kemenangan puncak 1 miliar

pedagang ikan gelombang multiplier profit mahjong ways sebelum drop

auto sultan strategi gol juventus 750 juta trik ampuh

cuan mendadak pola kemenangan roma 650 juta tukang kopi fenomenal

starlight princess pola bet kecil wd trik bintang x200 beruntun

stop rungkad rtp live habanero terbaik pola putaran otomatis

mahjong ways 3 pola scatter hitam bocor analisis maxwin 777 juta

wild west gold jackpot miliar slow spin 3 baris emas kaya mendadak

gates of olympus pola batu petir x500 tersembunyi mahasiswa maxwin

aztec gems pola quick spin cuan 100 juta tanpa rungkad anti buntung

koi gate fenomena wild gold trik manajemen modal mini jackpot 95 juta

sweet bonanza pola permen bergaris mega jackpot jam hoki buy spin

starlight princess wild emas berantai gamer profesional cuan 170 juta

mahjong ways 2 kunci utama wd trik spin santai pegawai minimarket

bukan isapan jempol rtp live pragmatic play malam ini pola bet efektif

the dog house megaways maxwin instan sopir ojol ubah nasib

gates of olympus pola petir merah terbukti akurat jam gacor jitu

wild west gold scatter biru viral bet naik turun cuan 60 juta

sweet bonanza pola permen manis x500 anti rungkad ibu beli mobil

mahjong ways 1 rahasia kuno pola spin manual jebol jackpot

starlight princess petir bintang x100 tiap jam pola putaran cerdas

aztec bonanza cuan maksimal taruhan minimalis pekerja pabrik 280 juta

koi gate trik simbol hoki tercepat pola spin turbo 15 kali auto jackpot

klaim jackpot joker jewels malam ini trik jam hoki mahasiswa cuan x100

tukang cukur teknik spin halus mahjong ways anti boncos

terapis pijat pola bet mahjong ways mengalirkan jackpot

pilot drone atur batas rugi mahjong ways aman

arsitek metode buy free spin mahjong ways 2 stabil modal

kasir baca pola simbol mahjong ways turbo spin

resepsionis transisi spin mahjong ways 4 manual ke auto

programmer kode pola binary ritme bet mahjong ways 3

pustakawan pilih jam hoki mahjong ways royal

sales timing tarik dana mahjong ways sebelum drop

montir kapal selam batas maksimal putaran mahjong ways 1

mahjong ways 2 pola wild berantai tukang ojek mega jackpot

starlight princess anti rungkad petir bintang x1000 wd pasti

stop boncos wild west gold buy spin cerdas karyawan cuan 90 juta

maxwin pengali x1000 sweet bonanza terbaru

waktu emas wild west gold scatter 5 baris

pola sayap kupu kupu mahjong ways 3 wd pasti

strategi bet stabil gerbang ikan koi rtp 99

pola bintang jatuh princess starlight 888 juta

trik putaran turbo permen manis cuan x500

petir biru x500 olympus waktu gacor terkini

pola sinar bulan putri bintang jackpot instan

jam keberuntungan harta karun aztec 400 juta

pola 4 simbol merah gerbang kaca terbaru

jackpot 999 juta gold bonanza spin cerdas

strategi naga hitam raja kerbau scatter wild

pola mekanik emas hoki nexus untung besar

maxwin simbol biru emas koboi liar terjitu

analisis rtp langsung jam gacor slot pragmatic

koi gate viral pola ikan tersembunyi pemuda desa maxwin 180 juta

aztec gems maxwin trik spin manual 5 detik jackpot 70 juta

naga emas mahjong ways 3 pola bet kecil cuan miliar

joker jewels anti zonk strategi bet minimalis menang 99 persen

sweet bonanza xmas pola scatter kombo ibu rumah tangga 200 juta

gates of gatot kaca pecah analisis jam hoki sopir taksi x500

the dog house mega jackpot pola spin turbo pelajar sma 110 juta

mahjong ways scatter kombo gila teknik wild emas 420 juta

tercepat pola putaran maut starlight princess x500 nonstop

wild west gold gacor malam ini scatter emas anti rungkad sultan

koi gate pola naga biru terbongkar rtp 98 persen anti boncos

kisah pedagang sayur maxwin 150 juta pola bet stabil aztec bonanza

mahjong ways 2 pola naga hitam viral jackpot 600 juta otomatis

petir biru x1000 meledak jam gacor terbaru gates of olympus

sweet bonanza rahasia multiplier emas waktu hoki auto sultan

starlight princess anti rungkad rtp live 98 pola gacor

aztec gems trik bet minimalis jackpot 90 juta

rahasia sultan trik spin cepat the dog house maxwin

analisis pg soft pola spin cerdas mahjong ways 3 jackpot

kisah viral karyawan toko cuan 75 juta pola habanero anti rugi

panduan rtp slot pyramid bonanza kemenangan 99 persen

power of thor megaways trik gelegar x500 pola profesional

modal receh cuan maksimal pola great rhino megaways hoki

analisis jam hoki pragmatic pola spin normal jackpot

pola scatter hitam gates of olympus viral waktu hoki zeus

rahasia tersembunyi joker jewels trik keuntungan 50 juta

bocor tuntas analisis persentase menang sweet bonanza xmas

pola rahasia mahjong ways 1 sopir ojol cuan miliaran spin otomatis

jebol jackpot ratusan juta pola scatter merah wild west gold

strategi sultan trik spin turbo gems bonanza

pola gajah wild biru great rhino kaya mendadak

panduan rtp live aztec gems trik anti rungkand

bocoran pola scatter dog house anti boncos

trik buy feature buffalo king megaways x500

pola wild komplit madame destiny megaways maxwin

strategi anti gagal sugar rush tercepat wd

jam gacor poseidon megaways perkalian akurat

pola scatter koin money train 3 cuan menggila

taktik pola scarab emas legacy of dead receh untung

strategi putaran maut wild kraken release the kraken

Suara Cilok Scatter

Jam Hoki Petani Kopi

Gerakan Kipas Sate

RTP Wild West Gold

Teknik Tambal Ban

Prediksi Real Madrid

Manchester City vs Bournemouth

Barcelona vs Elche

Arsenal vs Burnley

Man United vs Forest

The Dog House Megaways Viral

Psikologi Warna Candy Bonanza

Mitos vs Fakta Justice League

Trik Skip Intro Playboy Gold

Moon Princess 1000 Cetak Rekor

Pola Triple Hot Hot Fruit

Zeus Howling Thunder CQ9

Pola Efisien Wild Safari

Strategi Ritme Dog House

Mekanik Rahasia Candy Bonanza

Prediksi Liverpool vs Aston Villa

Derby London Chelsea vs Spurs

Taktik Atletico vs Sevilla

Expected Goals Haaland

Analisis 15 Menit Terakhir

Analisis Mahjong Ways 3

Pola Ngantuk Mahjong Ways

Ritual Kucing Hitam

Taktik Rahasia RTP

Panduan Tukang Parkir

Pep Guardiola City

Arsenal vs Burnley

Tottenham vs Chelsea

Derby London Chelsea Spurs

Trik Menang Pragmatic

Analisis Data Akurat Mahjong Ways

Pola Ngantuk Satpam Mahjong Ways

Ritual Kucing Hitam Mahjong Wins

Taktik Rahasia Pola RTP Jember

Panduan Spin Turbo Tukang Parkir

Sistem Xavi Anti Kebobolan Barca

Kontroversi Kartu Merah Derby London

Filosofi Sepak Bola Modern London

Prediksi Liverpool vs Aston Villa

Statistik Clean Sheet Barcelona Elche

Mode Hemat Data Scatter

Filosofi Ngopi Hitam Pro

Pola Spin Tukang Ojek

Pola Scatter Koi Gate

Taktik Cuci Piring Spin

Misteri Anfield Liverpool

Arsenal vs Burnley 22 Menit

Pelatih Tertekan Ten Hag

Ketergantungan Gol Madrid

Tottenham vs Chelsea Modern