Pamela De Sensi tók á dögunum við Íslensku tónlistarverðlaununum, ásamt Hauki Gröndal, fyrir tónverk ársins í djassi og blúsi; „Pétur og úlfurinn … en hvað varð um úlfinn?“ Tónverkið er samstarfsverkefni Töfrahurðar tónlistarútgáfu og Stórsveitar Reykjavíkur og því er ætlað að kynna fyrir börnum muninn á hljóðfæraheimi djassins og þeim klassíska.
Pamela er hugsjónamanneskja. Hún er menntaður flautuleikari í heimalandinu Ítalíu en hefur búið og starfað á Íslandi í 15 ár. Hún starfar við tónlistarkennslu og sem flautuleikari, einkum við flutning nýrrar tónlistar. Fyrir 10 árum síðan stofnaði Pamela kammertónlistarhópinn Shéhérazade og þau héldu barnatónleika í Salnum í Kópavogi þar sem flutt var ævintýrið um Pétur og úlfinn eftir Prokofiev. Ári síðar flutti sami hópur „Karnival dýranna“ eftir Saint-Saëns og það var þá sem Pamela fór leiða hugann að því hvort ekki væri hægt að gera tónlist og sögur um tónlist aðgengilegri fyrir börn. Það er skemmst frá því að segja að Pamela stofnaði tónlistarútgáfuna Töfrahurð sem hefur síðan gefið út sjö barnabækur með geisladiskum og unnið með mörgum helstu tónskáldum og rithöfundum landsins. Í tengslum við útgáfuna hefur hún einnig staðið fyrir viðamiklu tónleikahaldi og sýningum af ýmsu tagi.
Þátttaka barnanna mikilvæg
Pamela segir að í starfi sínu sem tónlistarkennari upplifi hún oft að börn fái of sjaldan tækifæri til að upplifa tónlist þar sem áherslan á æfingar sé svo mikil. „Hugsunin á bak við Töfrahurð og alla þessa útgáfu er að láta börn upplifa tónlist,“ útskýrir hún. Pamela leggur mikið upp úr þátttöku barnanna í viðburðunum og líflegri sviðsetningu. Hún segist hafa gaman af því að halda utan um allt skipulagsferlið frá fyrstu hugmynd að praktískri útfærslu og sviðsetningu. „Mér finnst rosalega gaman að hugsa út alls konar skemmtileg atriði og máta þau á sjálfri mér fyrst og fremst,“ segir hún brosandi og heldur áfram: „Það er ekki nóg fyrir nútímabörn að hlusta, þau verða að vera með margt í einu, hlusta, horfa og snerta. Þaðan kemur hugmyndin um myndskreytta barnabók með geisladiski.“ Pamela segir enn fremur að krakkar séu ekki vitlausir, „allra síst hérna á Íslandi þar sem er svo mikil tónlist alveg frá því þau fæðast. Á tímabili eftir að ég kom til Íslands spurði ég alla í kringum mig hvort þeir hefðu gengið í tónlistarskóla eða verið í kór og það var enginn sem sagði nei sem er svolítið merkilegt.“
Pamela vill meina að það þurfi ekki að setja sig í stellingar og spila ákveðna tónlist frekar en aðra til að ná til barna. „Krakkar vilja hlusta á allt,“ segir hún og telur að galdurinn sé í framsetningu og kynningu. „Það er ekki rétt að segja að það sé bara popp og rokk og svoleiðis en það skiptir miklu máli hvernig þú lætur þau hlusta.“ Það er mat hennar að klassískir flytjendur geti lært mikið af popp- og rokkflytjendum hvað varðar tjáskipti við áhorfendur. Sú tilfinning, eins og hún hefur upplifað á klassískum tónleikum, að það sé eins og veggur milli flytjenda og áheyrenda, þjóni ekki nýrri kynslóð. Hún vilji meiri gagnvirkni og samskipti. Pamela reynir til að mynda alltaf að enda tónleika á skemmtilegu hópatriði þar sem allir taka þátt.
Ísland gaf mér þessi tækifæri
Pamela hafði kynnst dálítið og komið að skipulagningu menningarviðburða í heimalandinu Ítalíu áður en hún flutti hingað. Þegar hún var farin að kynnast kerfinu hér fannst henni margar dyr opnast og tækifæri vera til staðar til þess að fjármagna verkefni og hrinda þeim í framkvæmd. Hún hóf því að prófa sig áfram. Hún fann strax fyrir miklum áhuga en barnamenning hafði ekki átt sérstaklega upp á pallborðið hérlendis fram að því. Hvað það varðar hefur þó orðið mikil vitundarvakning á síðasta áratug og frá því að Barnamenningarhátíð var sett á laggirnar fyrir átta árum síðan hefur mikið vatn runnið til sjávar. „Á Ítalíu er rosalega mikil menning og saga,“ greinir Pamela frá, „en við erum því miður ekki að gera neitt fyrir nýja kynslóð tónskálda. Hér á Íslandi er því miður lítil tónlistarsaga en á móti kemur að kerfið er að gera rosalega mikið fyrir nýja kynslóð. Ég sé framtíðartónlistarsögu á Íslandi en ekki á Ítalíu,“ segir Pamela og henni stendur greinilega ekki á sama um framþróun tónlistar í sínu heimalandi.
Hún heldur áfram hugsi: „Mér finnst rosalega sorglegt þegar tónskáld eru að skrifa flott verk, ekki síst þegar þau skrifa vel heppnuð verk fyrir börn og þau eru bara flutt einu sinni og síðan ekki söguna meir! Þegar útgáfa fylgir lengir það líf verksins. Það er þessi hugmynd.“ Henni finnst að stórar stofnanir í íslensku tónlistarlífi, til dæmis Sinfóníuhljómsveit Íslands sem staðið hefur að öflugu fræðslustarfi undanfarin ár, mættu huga betur að útgáfu verka.
Undanfarin ár hefur Pamela unnið með Myrkum músíkdögum og þar hafa verið frumflutt ný íslensk tónverk, byggð á íslenskum þjóðsögum, nú síðast ópera byggð á sögunni um Gilitrutt. „Mig langaði mjög að endurnýja þessar gömlu þjóðsögur fyrir ung eyru en börn eru meira og minna hætt að lesa þær. Þannig að ég bað tónskáld um að semja og hef gefið út eitt verk á ári síðustu þrjú ár.“ Pamela hafði áhyggjur af viðtökum við þjóðsögunum í upphafi en kveður þær hafa fallið í góðan jarðveg bæði hjá börnum og fullorðnum. Sagan um Gilitrutt kemur út hjá Töfrahurð tónlistarútgáfu í lok apríl sem myndskreytt barnabók með geisladiski.
Styrkir unglinga til hljóðfærakaupa
Pamela segist ekki hafa þegið laun fyrir vinnu sína við Töfrahurð í gegnum árin og henni finnst vinnan alltaf skemmtileg þótt það geti verið mikið að gera á köflum. Hún segist þó gæta vel að því að standa við allar skuldbindingar gagnvart listamönnum og hún hafi reyndar stundum greitt sér bensínpening þegar það hafi verið mikið um ferðir fram og til baka. Hún sér jafnframt tækifæri til þess að láta starfsemina leiða fleira gott af sér. „Allar tekjur sem koma frá bókasölunni fara í lítinn sjóð sem vonandi opnar næsta eða þarnæsta haust.“ Sjóðurinn hefur það markmið að styrkja krakka í framhaldsnámi í tónlistarskólum til hljóðfærakaupa. Með þessu vonast hún bæði til að opna augu fólks fyrir þessu mikilvæga skrefi í náminu og að geta stutt efnilega nemendur til frekara náms.
Börnin eru framtíðin
„Börn eru okkar framtíðargestir á tónleikum og ef við pössum ekki að rækta þessa gesti þá verður þetta alltaf erfiðara og erfiðara,“ segir Pamela og kveðst vera hugsi yfir háum aldri þeirra sem sækja sinfóníutónleika. Hún telur mikilvægt að hugsa fram á við og að leiðandi stofnanir í lista- og menningarlífinu byrji að vinna saman. Við endum ánægjulegt og gefandi spjall á því að reifa hugmyndir um samstarf stofnana innan Hörpu og hugsanlegt safn fyrir börn þar sem tónlist og vísindi koma saman. En hvað ætli sé fram undan hjá Pamelu? „Við fengum styrk frá Fullveldi Íslands. Við erum að gera 10 sögur sem ferðast gegnum áratugina frá 1918 til 2018 og það er Þórarinn Eldjárn sem mun skrifa þær. Þessi bók verður svolítið sérstök því bæði texti, tónlist og myndskreytingar ferðast í gegnum tímann. Í byrjun verður notað orgel, gamalt hljóðfæri sem var til fyrir 100 árum síðan, og svo færist tónlistin til nútímans. Og sama gildir um myndskreytingar og tungumál. Hann notar formlegt tungumál í byrjun og endar á Facebook,“ segir hún glaðhlakkalega. Ég kveð Pamelu á þessum jákvæðu nótum og hlakka til að njóta frekari afraksturs vinnu hennar á sviði barnamenningar.
Aðalmynd: Hafdís Vigfúsdóttir
Þessi umfjöllun var hluti af verkefnavinnu í námskeiðinu „Loksins, loksins: Vinnustofa í menningarblaðamennsku“ á vorönn 2018.
Um höfundinn
[fblike]
Deila