„Eitt það fallegasta sem ég veit er þegar fólk kemur saman til að spila. Tónlist er svo félagsleg og hún er líka almannaeign,“ segir Linus Orri Gunnarsson Cederborg. Hann er einn þeirra sem mætir með hljóðfæri á hverju þriðjudagskvöldi á krána Drunk Rabbit í Austurstræti og spilar þar þjóðlagatónlist um stund með félögum sínum. Hann stendur einnig ásamt öðrum fyrir hljóðfærakennslu í húsinu „Andrými“ við Bergþórugötu í Reykjavík. Þar gefst fólki kostur á að brúa bilið frá því að geta lítið spilað og yfir í að spila með öðrum á Drunk Rabbit.
Samspil á Drukknu kanínunni
Linus Orri segir að samspil á þjóðlagatónlist í Reykjavík hafi verið til í einhverri mynd í 17 ár með hléum. „Þetta voru í mesta lagi mánaðarlegar samkomur en oft var ekkert spilað í marga mánuði. En fyrir tveimur og hálfu ári tókum við Jamie McQuilkin við keflinu og ákváðum að eina vitið væri að hafa þetta vikulega. Við byrjuðum á Ölsmiðjunni en færðum okkur á Drunk Rabbit fyrir hálfu ári. Nú hefur myndast kjarnahópur í kringum þetta sem sér um að boða til spilamennskunnar. Við erum með Facebook-hóp, Reykjavík Trad Sessions, þar sem við auglýsum samspilið.“ Öllum er hins vegar velkomið að slást í hópinn með sitt hljóðfæri.
Spilað eftir eyranu
Á sunnudögum kemur saman annar hópur fólks í gulu húsi við Bergþórugötu í Reykjavík og fikrar sig áfram við að spila saman þjóðlagatónlist. Húsið kalla þeir sem það sækja „Andrými“. Hljóðfæraleikararnir eru meðal margra hópa sem þar hafa fundið samastað fyrir málefni sem þeir brenna fyrir. Þeir þurfa ekki að kunna á hljóðfæri og jafnvel ekki að mæta með hljóðfæri, þótt það sé betra. „Það er mikið lagt upp úr því í þjóðlagatónlistinni að spila eftir eyranu,“ segir Linus Orri. „Oft ganga laglínurnar og forspilið milli hljóðfæranna og það má spinna eins og hver vill. Til þess þarf dálítið þjálfað eyra og það er það sem við erum að gera í „Andrými“, að þjálfa eyrað og sjálfstraustið svo hljóðfæraleikarar geti farið að spila með okkur á Drunk Rabbit eða bara hvar sem er.“
Vettvangur fyrir alla
Fjöldi þátttakenda er misjafn eða allt frá einum og upp í 10-15 manns. Æfingarnar eru auglýstar á Facebook- og heimasíðu „Andrýmis“ en hafa líka spurst út meðal áhugasamra.
„Fólk er oft heima að spila eitthvað á hljóðfærið sitt, eitt með sjálfu sér, því það geta ekki allir verið í hljómsveit, hafa kannski ekki áhuga á því heldur,“ segir Linus Orri. „Margir sem eru kannski með margra ára tónlistarnám að baki geta ekki spilað með öðrum, eiga erfitt með það og kunna það ekki. Hér er skapaður vettvangur til að hittast og þróa þetta áfram, bæði að spila með öðrum og að spila eftir eyranu, hvort heldur fólk kann eitthvað eða ekkert. Svo þegar fólk er tilbúið er hægt að mæta á þriðjudagskvöldum á krána Drunk Rabbit og spila með.“
Hljóðfæraleikararnir í „Andrými“ koma með gítara, mandólín, ukulele, klarinett, flautur og raunar hvaða hljóðfæri sem hægt er með góðu móti að flytja milli húsa. Nokkrir skiptast á að fara yfir þau lög sem tekin eru fyrir hverju sinni, bæði laglínuna og hljómana í laginu. Tilsögnin miðast við byrjendur en þó er gott að kunna einhver skil á hljómaganginum á sínu hljóðfæri. Farið er yfir tvö til þrjú lög á hverjum sunnudegi. Oftast verða írsk þjóðlög fyrir valinu en einnig bregður oft fyrir sænskum og pólskum lögum.
Stóri draumurinn
„Ég er sjálfmenntaður í tónlist,“segir Linus Orri sem spilar á gítar, mandólín og írska þverflautu og er meðal þeirra sem veita tilsögn á sunnudagskvöldum. „Foreldrar mínir eru báðir tónlistarkennarar þannig að ég er alinn upp við tónlist en ég entist aldrei í neinu námi. Ég lærði þó sjálfur á gítar þegar ég var 15 ára og gaf út plötu 2014 sem heitir Songs From Your Collarbone með hljómsveitinni Myndra.“
En hvaðan kemur áhugi hans á þjóðlagatónlist? „Ég kem svolítið á ská inn í þetta,“ segir hann. „Í gegnum harðkjarnasenuna hérna kynntist ég stefnu sem heitir „folk punk“. Pönk-partinn skildi ég en þjóðlagaþátturinn vafðist fyrir mér. Ég fílaði hugmyndirnar en fann aldrei tónlist sem ég virkilega tengdi við. Mér hafði áskotnast mandólín sem ég vildi læra að spila á en vantaði eitthvað samhengi. Ég mætti með það á samspilskvöld þótt ég kynni ekkert á það og sat bara og hlustaði og spjallaði. Svo fór ég heim og lærði eitt lag og mætti næst og reyndi að spila með. Ég spurðist fyrir um hvaða fleiri lög ég ætti að læra og það að mæta og spila með fólki hélt mér við efnið.“
Linus Orri á sér þann draum að þessi vettvangur fyrir menntaða og sjálfmenntaða hljóðfæraleikara stækki og dafni og nái til fleiri Íslendinga. Til þess þarf hins vegar sameiginlegan arf. „Ég legg til að það verði íslensk alþýðutónlist,“ segir þessi 28 ára gamli, einstæði faðir og húsasmíðanemi sem lifir og hrærist í þjóðlagahefðinni og vill að sem flestir upplifi gleðina sem felst í því að spila á hljóðfæri með öðrum.
Aðalmynd: Vincent og Linus. Mynd: Auður Styrkársdóttir.
Þessi umfjöllun var hluti af verkefnavinnu í námskeiðinu „Loksins, loksins: Vinnustofa í menningarblaðamennsku“ á vorönn 2018.
Um höfundinn
[fblike]
Deila