Saga (um sögur) af loftslagsbreytingum

[cs_text id=”” class=”” style=”” text_align=”none”]
Vísindamenn sem rannsaka loftslagsbreytingar eru í síauknum mæli í vandræðum með forsendur og eftirfylgni vinnu sinnar. Breyta þarf um viðhorf og aðferðir til að eitthvað raunverulegt gerist í útblásturs- og orkunýtingarmálum mannkyns.

Eftir að hafa stundað rannsóknir á félags- og menningarlegum hliðum umhverfis-, auðlinda- og loftslagsmála síðan árið 2000 eða þar um bil hef ég ekki aðeins kynnst sögum af loftslagsbreytingum heldur einnig sögum fólks sem lifir og starfar „þarna úti“ og hefur fengist við afleiðingar þeirra í umhverfi sínu. Rannsóknarverkefnin hafa verið af ýmsu tagi og snúist um ótal þætti, eins og orku, umhverfisvitund, umhverfismennt, alþjóðlega samninga og stofnanir, lög og reglur, umhverfistengda hegðun, tækni, áhrif breytinga í hafinu á byggðir við sjó, landgræðslu, notkun afrétta, aðgerðir og aðlögun sveitarfélaga að afleiðingum loftslagsbreytinga, líffræðilega fjölbreytni og ágengar tegundir, samvinnu einkageirans og hins opinbera í umhverfismálum, virkjanir og fleira og fleira. Einkum hef ég unnið að tveimur verkefnum, annað fjallar um líffræðilega fjölbreytni og ágengar tegundir í nokkrum bæjarfélögum á Íslandi og hitt heitir NordStar og fjallar um orkukerfaskipti og útblástursminnkun í nokkrum sveitarfélögum á norðurlöndunum.

Að hinum stóru rannsóknarverkefnum vinna tugir vísindamanna frá ýmsum stofnunum og löndum; þau eru þverfagleg – spanna nær allar vísindagreinar og oft eru einkafyrirtæki með, sem og stofnanir úr opinbera eða hálfopinbera geiranum; þau standa oftast yfir í mörg ár og þátttakendur fara oft víða um völl, í eiginlegri og óeiginlegri merkinu – ekki síst fólk eins og ég sem geri vettvangsrannsóknir í fleiri en einu samfélagi sem krefst stundum töluverðra ferðalaga.

… þegar ég segi umhverfismál þá er allt samspil manns og umhverfis meðtalið.
Loftslagsbreytingar hafa komið mismikið við sögu en eftir því sem árin hafa liðið hafa þær orðið sífellt fyrirferðarmeiri, enda eru loftslagsmál umhverfismál og þegar ég segi umhverfismál þá er allt samspil manns og umhverfis meðtalið. Ef litið er á þær forsendur sem þessi verkefni byggjast á má segja að orðræða þeirra sérfræðinga sem fjalla um og bera ábyrgð á umfjöllun um loftslagsbreytingar í slíkum rannsóknarverkefnum, sem veitt er miklu fé til og miklar vonir bundnar við, einkennist af trú á að fólk fari að hugsa og haga sér öðru vísi ef vísindamenn eru nógu duglegir að segja almenningi hvað sé að gerast. Þetta var í einu verkefninu kallað „societal outreach“ og við félagsvísindamennirnir í rannsakendateyminu áttum að sjá um það, því það er okkar sérgrein að tala um og við fólk.

Í því tilviki og oft fyrr og síðar hef ég undrast og jafnvel látið fara í taugarnar á mér það viðhorf margra vísindamanna að við – sérfræðingarnir – getum stjórnað því hvað fólk veit, hvernig það veit það, hvernig það hugsar og síðast en ekki síst hvernig það muni breyta hegðun sinni ef við bara ýtum að því réttu magni af réttri tegund af fróðleik.

Þessi félagslega stjórnunarhugmyndafræði er mjög ráðandi. Samkvæmt henni á meira að segja að vera hægt að stjórna áhættu, sbr. „risk management“. Ég hef hins vegar aldrei botnað í því hvernig það á að vera mögulegt að eitthvað sem er yfirvofandi, en enginn veit hvenær né hvernig mun eiga sér stað, lúti mannanna stjórn, nema að mjög litlu leyti.

Í viðtölum við sérfræðinga, þá sem vita kannski best hvað er í vændum, reyni ég að fá fram hugmyndir þeirra um hvernig heimurinn muni líta út eftir 10, 20, 50 eða 100 ár en það er ekki fyrr en ég stilli þeim upp við vegg og spyr um heiminn sem börn þeirra og barnabörn munu eiga heima í sem þeir fást til að reyna að ímynda sér hann. Þá tekur óöryggi þess sem hræðist framtíðina við af öryggi sérfræðingsins sem allt veit sem skiptir máli.

Með tímanum hef ég fundið vaxandi óróa og stundum örvæntingu frá kollegunum, hoknum af þekkingu og reynslu, yfir því hve öll þessi þekking sem þeir dæla út í samfélögin hefur haft lítið að segja um viðbrögð fólks almennt við og aðlögun að loftslagsbreytingum og afleiðingum þeirra.
Með tímanum hef ég fundið vaxandi óróa og stundum örvæntingu frá kollegunum, hoknum af þekkingu og reynslu, yfir því hve öll þessi þekking sem þeir dæla út í samfélögin hefur haft lítið að segja um viðbrögð fólks almennt við og aðlögun að loftslagsbreytingum og afleiðingum þeirra. Vitaskuld er nauðsynlegt að afla þekkingar og breiða hana út en það er ljóst að formið og jafnvel innihaldið eru á einhvern hátt ekki þannig að almenningur taki það til sín og breyti lífsgildum, viðhorfum og breytni. Á sama tíma hafa nemendur mínir og annað ungt fólk sem ég hef kynnst gegnum rannsóknir og kennslu í ýmsu sem ter tengjast umhverfis- og loftslagsmálum sýnt óþol gagnvart því hvernig þessi stóru, alltumlykjandi og óafturkræfu ferli sem breyta þeim heimi sem þau taka við eru sett fram af vísindasamfélaginu, sérfræðingum, embættismönnum ríkja og öðrum þeim sem valdið hafa.  Það eru þau sem eiga að breyta hegðun sinni því þau munu hvort eð er neyðast til þess fyrr en síðar og þau nenna ekki þessu blaðri og endalausu þekkingarframleiðslu þegar þau vita nokkurn veginn hvað er í gangi og hvað bíður þeirra. Þau eru mörg hrædd og sum reið. Ekki síst verður þráðurinn stuttur þegar þeim finnst einhver texti sem þau eiga að lesa eða kennari sem talar yfir hausamótunum á þeim teygja lopann og ekki segja hlutina eins og þeir eru.

Ég hef kafað einna dýpst í samfélags- og menningarlegar hliðar loftslagsbreytinga í rannsóknarverkefninu NordStar þar sem ég rannsakaði út frá hinni etnógrafísku aðferð, með þátttökuathugunum og viðtölum, ásamt fjölmiðlarýni og ýmiss konar skjalagrúski, fjórar borgir á Norðurlöndunum – Reykjavík, Þrándheim, Växjö og Sønderborg – sem hafa markað sér stefnu í lofslagsmálum en eru komnar mislangt á veg.

Þar kom berlega í ljós hvað forsaga hlutanna, aðferðir og viðhorf hafa mikið að segja um hvort og þá hvernig almenningur tekur þátt í að breyta hegðun sinni til að minnka útblástur gróðurhúsalofttegunda – og það hefur mun minna að gera með þekkingu og tækni en það að beisla grunngildi og sjálfsmynd samfélagsins og segja söguna um okkur, hver við erum, hvaðan við komum og hvert við erum að fara.

vaxsjo_miljoprogram2
Síða úr umhverfisáætlun Växsjö frá 2014. Sjá pdf hér.

Það var augljóst að almenningur í Växjö hafði samsamað sig umhverfisvernd síðustu áratuga, allt frá því að vötn og skógar Smálanda voru á góðri leið með að deyja vegna súrnunar á sjöunda og áttunda áratug síðustu aldar og fólk greip til nauðsynlegra ráðstafana til að afstýra því stóra umhverfisslysi. Skógurinn og vötnin eru svo mikilvægur hluti af sjálfsmynd íbúanna að þeim finnst það eðlilegur hluti af daglegu lífi að haga sér þannig að það hafi sem minnst neikvæð áhrif á umhverfið. Ég talaði við alls kyns fólk meðan ég gerði vettvangsrannsóknina þar og það var næstum sama hvar maður var og við hvern maður talaði – leigubílstjóra, barþjón, hótelafgreiðslustúlku – allir voru meira og minna meðvitaðir um málaflokkinn umhverfismál. Það stef sem heyrðist var eitthvað á þessa leið: „við erum fólk sem passar upp á náttúruna okkar og gerum eitthvað í því þegar eitthvað fer úrskeiðis og höfum alltaf gert í tímans rás …“ Í Växjö hafa framsýn yfirvöld og leiðtogar í sveitarfélaginu líka verið – þvert á stjórnmálaflokka – í fararbroddi að takast á við umhverfismál í samfélaginu sínu og nú síðast loftslagsbreytingar og afleiðingar þeirrs. Alls kyns áætlanir um hvernig hægt er að bregðast við eru unnar snuðrulaust og snerta alla þætti stjórnunar og starfsemi.

Í Sønderborg fer fólk aðeins aðra leið en í Växjö en í átt að sama takmarki – síminnkandi útblæstri, minni mengun, meiri verndun, samfélagi sem getur tekist á við stórlega breytt umhverfi eftir aðeins nokkra áratugi Þar er líka farin leið sem passar við einkenni staðarsamfélagsins og sjálfsmynd og áhugamál íbúanna og þar eru framsýnir forystusauðir og fyrirtæki sem hafa í sameiningu skapað afar áhugaverðan vettvang þar sem aðlögun að breyttum heimi er hinn nýi hversdagur.

Margir töluðu um andlega vakningu, aðrir trúarlega eða í trúarlegum anda, annars væri þetta vonlaust og fólk brygðist ekki við fyrr en hinn breytti heimur helltist yfir og of seint væri að gera neitt nema bjarga lífi sínu.
Reynsluboltar og leiðtogar í vinnu, verkefnum og athöfnum tengdum umhverfisvernd, aðgerðum gegn loftslagbreytingum og aðlögun að breyttum heimi töluðu allir, á einhvern hátt, um það sem ég vil kalla sögur af loftslagsbreytingum – sögur um loftslagsbreytingar, á þann hátt að fólk væri þátttakendur í að skapa sögurnar og segja þær og að það fyndi að það sé hluti af þeim. Sögurnar eru um okkur, fyrir okkur, leiðarstef sem við getum farið eftir. Margir töluðu um andlega vakningu, aðrir trúarlega eða í trúarlegum anda, annars væri þetta vonlaust og fólk brygðist ekki við fyrr en hinn breytti heimur helltist yfir og of seint væri að gera neitt nema bjarga lífi sínu.

Að lifa af andlega – og þar með félags- og menningarlega – var í huga þeirra mun mikilvægari og brýnni hlutur en að lifa af líkamlega og efnislega því mannkynið myndi alltaf komast af sem tegund. Þetta kallast á við það sem frumbyggjar og staðarsamfélög víða um heim tala um sem þeirra mikilvægasta takmark – að það að lifa af líkamlega sé einskis virði ef það heldur ekki menningu sinni, gildum, félagslegu tengslum og andlegu getu til að takast á við lífið. Það er ljóst að þessi undirbúningur getur ekki síst verið undir formerkjum hugvísinda, lista og andlegs og trúarlegs lífs. Samfélög manna þurfa, og eru víða byrjuð, að ganga í gegnum skapandi endurskipulagsferli til að bregðast við þeim breytingum sem við horfumst í augu við.

Grein þessi er unnin upp úr erindi sem flutt var á Hugvísindaþingi 11. mars 2016 í málstofunni „Að lifa af andlega: orðræður um loftslagsbreytingar“.[/cs_text]

Um höfundinn
Helga Ögmundardóttir

Helga Ögmundardóttir

Helga Ögmundardóttir er lektor í mannfræði og kennir m.a. umhverfismannfræði við Háskóla Íslands.

[cs_text id=”” class=”” style=”” text_align=”none”][fblike][/cs_text]

Deila

slotoppo


agen bola online


Mix Parlay


Judi Bola


Mix Parlay


judi bola


slot gacor anti rungkad


Penghematan 3x Tips Mahjong Ways Hunian PCH

Rahasia Siti Surabaya Produktivitas Naik 25 PCH

Scatter Hitam Bisnis Irfan Hunian Langka PCH

Bandingkan Mahjong Ways vs Cost Saving PCH

Kunci Gopay178 Hunian Berperabot PCH

Membaca Data Bisnis dengan Mahjong Wins Gopay178

Satu Pintu 75000 Pilihan Single Poc PCH

Relokasi Tanpa Drama Panduan Group Move

Fitur Baru PCH Check In Mudah Jackpot Gopay178

Kenyamanan Eksekutif Hunian PCH All Inclusive

Dosen STIP Ungkap Pola Raja Zeus 178 Juta

Mega Win Fadil Bogor Pola Mahjong Ways Ilmiah

Scatter Hitam Taruna Wulan Semarang Menang 112 Juta

Riset Mahasiswa Jakarta Wild Bandito Data Navigasi

Raka Surabaya Uji Pola Mahjong Ways Berhasil Gopay178

Kapten Rendra STIP Pola Lucky Neko Taruna Maritim

Temuan STIP Pola Raja Zeus Gelombang Laut Banda

Mahjong Wins3 Simulasi Ilmiah Taruna Teknika

Taruna Rudi Makassar Rekor 134 Juta Mahjong Ways

Jordan Bogor Penelitian Mahjong Ways 92 Juta

Dosen STIP Pengaruh Pola Spin Mahjong Ways

Pola Turbo Cuan Mahjong Wins3 Psikologi Taruna

Gopay178 Studi Pola RTP Harian Lab STIP

Dian Pekalongan Menang 75 Juta Analisis Mahjong Wins3

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko STIP

Kapten Suharto Pola Wild Bandito Navigasi Kapal

Taruna Fadil Bogor Mahjong Ways Lab Statistik

Taruna Denpasar 67 Juta Simulasi Mahjong Ways

Cuan Lucky Neko Modul Statistik Maritim

Dian Pekalongan Analisis Akademis Mahjong Wins3

Taruna Inces1000 STIP Pola RTP Ilmiah

Taruna Rudi Makassar Uji Pola RTP Mahjong Ways

Peneliti STIP Mahjong Ways Analisis Arus Laut

Lucky Neko STIP Simulasi Probabilitas Kapal

Pola Turbo Taruna Bogor Mahjong Ways 92 Juta

Taruna Siti Pontianak Riset Wild Bandito 102 Juta

Taruna Wulan Semarang Scatter Hitam 112 Juta

Riset EJournal STIP Pola Raja Zeus Navigasi

Mahjong Wins3 Modul Kedisiplinan STIP

Wild Bandito Riset Taruna STIP Internasional

Taruna Ilham Palembang Pola Lucky Neko STIP

Taruna Aldi Bandung Scatter Hitam STIP

Gopay178 Riset STIP Pola Mahjong Wins3

Pola Lucky Neko Latihan Reaksi Cepat Maritim

Taruna Rehan Solo Simulasi Mahjong Ways 115 Juta

Taruna STIP Jakarta Mahjong Ways Gopay178

Gopay178 Penelitian Pola Scatter Hitam

Riset Pola Spin Janda Wild Bandito Fokus Taruna

Taruna Inces1000 STIP Probabilitas Arus

Taruna Lina Padang 98 Juta Metode Lucky Neko

Pola Spin Rahasia Mahjong Ways 2

Trik Spin Manual Gates of Olympus

Waktu Terbaik Scatter Hitam

Trik Spin Sweet Bonanza

Pola Spin Wild West Gold

Jam Hoki Mahjong Ways

Rahasia Spin Starlight Princess

Pola Spin Gates of Olympus X1000

Pola Spin Mahjong Ways 3

Waktu Terbaik Sugar Rush

Pola Spin Jigjag Mahjong Wins

Eko Samarinda Gates of Gatot Kaca

Pola Spin Stabil Mahjong Wins3

Dody Perbandingan Gaya Spin

Scatter Hitam Anti Banned

Pola Spin Gates of Olympus X5000

Fitur Turbo Gates of Olympus

Pola Spin Modal Kecil Mahjong Wins

Gaya Spin Efektif Semua Game

Reset Akun Mahjong Ways

Strategi Unik Tegal Pengusaha Es Batu Ubah Waktu Pendinginan Jadi Rumus Penjualan Paling Akurat

Mantan Honorer Kaya Temukan Kode Scatter Rahasia Kini Jadi Jutawan

Ibu Rumah Tangga Hasilkan Rp90 Juta dari Catatan Tanggal Penjualan Sederhana

Riset Pegubin Buktikan Pola Internet Naik Turun Berbanding Lurus dengan Omzet UMKM

Model Keuangan Ajaib Mahasiswi Akuntansi Mirip Pola Spin Digital

Jurnalis Muda Ungkap Hubungan Waktu Posting dan Peluang Transaksi Raksasa

Bahasa Baru UMKM Kepala Bidang Ekonomi Sebut Pola Scatter Kunci Sukses Modern

Laporan Rahasia 78 Persen UMKM Gunakan Strategi Rolling Tanpa Sadar

Ide Bisnis Gratis Pemilik Warung Kopi Dapat Cuan dari Log Data Terbengkalai

Cepat Kaya Diskominfo Rilis Aplikasi Deteksi Jam Cuan Berbasis Analisis Harian

Modal Tukang Parkir Semarang Catat Waktu Mobil Datang Dapat 70 Juta

Strategi Produksi Viral Pengusaha Snack Gunakan Pola Gopay178

Kisah Pegawai Malam Menemukan Waktu Hoki di Tumpukan File Audit

Terobosan AI Gopay178 Prediksi Jam Ramai Marketplace Lokal

Fenomena Digital Data UMKM Aktif Malam Hari Tumbuh 50%

Cerita Lucu Berakhir Cuan Pegawai Dinkop Salah Upload Data

Inovasi Gila Pegubin dari Jaringan WiFi ke Jaringan Bisnis

Fakta Unik Kudus UMKM Temukan Hubungan Musik Dangdut dan Omzet

Peluang Bisnis Barista Dapat Ide Usaha dari Chat Grup Gopay178

Lebih Akurat dari Ramalan Pengusaha Cilacap Klaim Pola Gopay178

cepdecantabria tukang las bongkar trik mahjong 3 maxwin wild power

rahasia mega scatter mahjong wins 3 cepdecantabria pola gacor naga hitam

master cepdecantabria trik bet all in gates of olympus formula jackpot

kisah petani garam madura cepdecantabria hujan scatter spin manual

cepdecantabria ungkap rtp pg soft server eksklusif sarjana sukses pola baru

juragan pempek heboh cepdecantabria jam hoki gates of olympus turbo efektif

cepdecantabria juru parkir viral metode sensasional mahjong wins maxwin

anak kos yogya cepat kaya panduan jitu cepdecantabria mahjong ways master

stop rugi cepdecantabria rtp wild bounty trik penambang emas maxwin

heboh komdis stip taruna jago mahjong cepdecantabria tren kemenangan

strategi menang konsisten 75juta gates of olympus kutaitimurkab

disertasi kunci menang 120juta mahjong wins 3 kutaitimurkab

prediksi menang mahjong wins 3 50juta data historis kutaitimurkab

pola wild power jackpot 88juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

rahasia bet all in 90juta mahjong ways 1 metode kutaitimurkab

algoritma wild bounty teknik menang 150juta mahasiswa kutaitimurkab

jurnal scatter hitam jackpot 99juta pragmatic play kutaitimurkab

strategi menang 65juta gates of olympus mahasiswa itb kutaitimurkab

rtp menang cepat 110juta mahjong ways 1 vs 3 kutaitimurkab

pola distribusi scatter menang 105juta mahjong ways 3 kutaitimurkab

mahasiswa stmikkomputama god hand gates olympus dana studi 75 juta

dosen stmikkomputama rahasia pola algoritma mahjong ways 3 jackpot

alumni stmikkomputama tukang service workshop mewah scatter hitam

stmikkomputama komite disiplin prestasi coding mahjong wins skripsi

mahasiswa stmikkomputama tingkat akhir naga hitam mahjong kesabaran

rahasia banjir scatter alumni stmikkomputama ayah 2 anak 65 juta

direktur stmikkomputama jackpot puluhan juta trik pola mahjong ways

penjual pulsa stmikkomputama sukses gates olympus logika pemrograman

mahjong wins 3 pragmatic teknik jitu lulusan stmikkomputama jackpot

cara singkat jackpot rtp pg soft 10 jurus rahasia stmikkomputama

komputama algoritma scatter hitam jackpot 99 juta

disertasi dosen komputama probabilitas menang mahjong wins 3

wild power jackpot 88 juta pola mahjong ways 3 dosen mtk komputama

tim riset komputama studi pola scatter mahjong ways 3 105 juta

strategi eksponensial gates of olympus kuliah komputama 75 juta

metodologi komputama rahasia bet all in mahjong ways 1 90 juta

mahasiswa komputama teknik menang 150 juta wild power wild bounty

model prediksi komputama data historis menang 50 juta mahjong wins 3

analisis komparatif rtp komputama menang cepat mahjong ways 1 vs 3

topik hangat mahasiswa itb komputama strategi menang gates of olympus

strategi scatter hitam geothermal itmnganjuk maxwin pembangunan

mahjong ways 3 konservasi mangrove itmnganjuk dana csr triliun

pola kemenangan beruntun jalur logistik cpo itmnganjuk bisnis ekspor

analisis mahjong ways 3 kenaikan wisatawan itmnganjuk pantai beras basah

pemkab implementasi full power wild kebun sawit rakyat panen maxwin

gerakan anti rungkad inspirasi umkm itmnganjuk omzet melonjak drastis

dprd terkejut upgrade scatter hitam percepat infrastruktur pedalaman

mahjong ways 3 ukur indeks kebahagiaan masyarakat itmnganjuk maxwin

misteri big win frekuensi kemenangan jam padat aktivitas tambang

mahasiswa itmnganjuk beasiswa jepang penelitian free spin irigasi

mahjong ways 3 tracon wild spin 1000 persen

pola reel gacor mahjong ways 2 tracon 2025

strategi tracon mahjong ways 3 wild energy digital

bocor pola mahjong wins 3 tracon trik wild

gertakan sempurna tracon mahjong ways 3 max win

tracon exclusive trik mahjong ways 3 lamine yamal

fenomena baru strategi wild spin tracon mw3

perbandingan mahjong ways 2 vs 3 gacor tracon 2025

makna wild spirit mahjong ways 3 strategi tracon

strategi tracon taruhan maksimal mahjong ways 3