Ritið:3/2017: Bylting

Í Eldri Rit höf. Guðmundur Hörður Guðmundsson

Rauður litur þessa þriðja og síðasta heftis ársins 2017 gefur tóninn fyrir þema þess, byltingu, en tilefnið er eitthundrað ára afmæli rússnesku byltingarinnar. Í þemahluta heftisins kennir ýmissa grasa eins og fram kemur í inngangi Jóns Ólafssonar, þemaritstjóra, en hann fjallar m.a. um hvað gerðist fyrstu dagana eftir 7. nóvember 1917 og hvernig frásögnin af atburðum byltingarinnar mótaðist árin á eftir. Alls skrifa sjö höfundar greinar af ólíkum toga og eru fjórar þeirra ritrýndar, greinarnar eftir Jóhann Pál Árnason, Ragnheiði Kristjánsdóttur, Sverri Jakobsson og Rósu Magnúsdóttur. Í heftinu er líka birt lítið brot úr óútgefnu verki Kjartans Ólafssonar, grein Guðmundar Odds Magnússonar um myndmál og upphafsmenn myndlistarkennslu og þýðingar Árna Bergmann á broti úr tveimur skáldsögum, auk greinar hans um höfunda verkanna.

Í Ritinu birtast að þessu sinni einnig tvær greinar utan þema, báðar á sviði bókmenntafræði þó ólíkar séu. Í grein sinni Vítt um heima: Merking, veruleiki og skáldskapur fjallar Bergljót Kristjánsdóttir á nýstárlegan hátt um þessi viðfangsefni bókmenntafræðinnar, merkingu, veruleika og skáldskap en einnig um hugmyndir um skáldaða heima og kenningar um hugsanlega heima og textaheima. Grein Bergljótar dregur á markvissan hátt saman mikilvægar áherslur þegar ræða á tengsl skáldskapar og raunveruleika. Hér er fjallað um þá skörun sem verður á milli þessara heima og raunheima við lestur en um þetta hefur lítið verið fjallað á íslensku til þessa.

Í greininni Tunglið, tunglið taktu mig skoðar Björn Þór Vilhjálmsson Silfurtúngl Halldórs Laxness í nýju ljósi. Greinarhöfundur telur að leikritið feli í sér víðtæka gagnrýni, mun víðtækari en áður hefur verið talið og túlkar hann því leikritið í talsvert stærra samhengi en gert hefur verið hingað til. Greining Björns byggir á samfélagsþróun og kynjaumræðu og eru kynferðissjónarmið verksins sérstaklega dregin fram sem og gagnrýni á staðalímyndina af saklausu sveitalífi. Einnig er hér að finna gagnrýni á menningariðnaðinn og eru hugmyndir þar að lútandi settar í samhengi við
fyrri skrif Halldórs um bandaríska kvikmyndaiðnaðinn. Hér eru færð fram athyglisverð sjónarmið sem snúa að samfélagslegu, hugmyndafræðilegu og menningarlegu samhengi verksins.

Að lokum má geta þess að Ritið tekur breytingum á næsta ári þegar útgáfa þess mun færast yfir á rafrænt form en Ritið mun áfram koma út þrisvar sinnum ári.

Ritstjórar Ritsins:3/2017 eru Rannveig Sverrisdóttir og Jón Ólafsson. Hægt er að lesa inngang þemaritstjóra á Hugrás.